ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ THAI LẠC CHỖ BẰNG METHOTREXATE TẠI BỆNH VIỆN PHỤ SẢN THÁI BÌNH
Đinh Văn Hoành1*, Ninh Văn Minh

Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị thai lạc chỗ bằng Methotrexate (MTX).
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang các trường hợp thai lạc chỗ chưa vỡ điều trị bằng MTX tại bệnh viện Phụ Sản Thái Bình từ 01/06/2020 đến 31/05/2021.
Kết quả: Tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng với điều trị là 86,7%. Phác đồ MTX: 100% phác đồ đơn liều. Nhóm kích thước khối thai ≤ 10 mm có tỷ lệ đáp ứng điều trị là 100%. Sự giảm nồng độ βhCG ≥ 15% có giá trị tiên lượng với kết quả đáp ứng điều trị trung bình vào ngày thứ 4 (AUC = 0,776) và cao ngày thứ 7 (AUC = 0,853; 0,855). Sự thuyên giảm cả 3 triệu chứng (nồng độ bhCG ≥ 15%, dịch douglas, khối thai) vào ngày 4 và ngày 7 có ý nghĩa tiên lượng cho kết quả điều trị. Bệnh nhân điều trị với 1 liều MTX chiếm tỷ lệ cao 71,1%. Tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng với số liều MTX điều trị: 1 liều MTX là 76,4%, 2 liều MTX là 16,7%, 3 liều MTX là 6,9%.

Thời gian nằm viện sau tiêm MTX từ 8 – 14 ngày chiếm 72,3%. Nguyên nhân bệnh nhân không đáp ứng điều trị chủ yếu do TLC vỡ chiếm 63,6%. Tỷ lệ bệnh nhân bị tác dụng phụ của MTX là 19,3%.
Trong đó, đa số bị nôn và buồn nôn và không có tác dụng phụ nặng phải thay đổi phương pháp điều trị. Kết luận: Tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng với điều trị là 86,7%. Tỷ lệ bệnh nhân bị tác dụng phụ của MTX là 19,3%.

Thai lạc chỗ (TLC) là một bệnh thường gặp trong cấp cứu sản phụ khoa và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ trong ba tháng đầu của thai kỳ. Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ TLC ước tính là 1-2%, trong đó tỷ lệ TLC vỡ chiếm 2,7% các ca tử vong liên quan đến thai nghén. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử viêm vùng chậu, hút thuốc lá, phẫu thuật ống dẫn trứng, tiền sử TLC trước đó [1]. Từ trước đến nay, điều trị thai lạc chỗ vẫn chủ yếu là phẫu thuật.
Những năm gần đây phương pháp phẫu thuật nội soi chiếm ưu thế hơn vì khả năng phục hồi nhanh và tính thẩm mỹ. Tuy nhiên vấn đề tồn tại là chỉ định phẫu thuật trong thai lạc chỗ (phẫu thuật mở hay phẫu thuật nội soi) phụ thuộc chủ yếu vào việc chẩn đoán sớm (chưa vỡ) hay muộn (đã vỡ) hoặc vỡ cấp gây trụy mạch nên việc bảo tồn vòi tử cung trong phẫu thuật nội soi có tỷ lệ rất thấp. Vì vậy việc áp dụng một phương pháp mới vào điều trị để khắc phục những tồn tại của phương pháp phẫu thuật và tăng sự lựa chọn phương pháp điều trị cho thầy thuốc và bệnh nhân là rất cần thiết. Tại Việt Nam, Tạ Thị Thanh Thủy đã tiến hành điều trị MTX cho
95 bệnh nhân với tỷ lệ thành công là 90,9% [2].
Tại bệnh viện Phụ Sản Thái Bình đã áp dụng điều trị thai lạc chỗ bằng thuốc MTX từ năm 2014, với số lượng bệnh nhân áp dụng phương pháp này mỗi năm chỉ khoảng 10%. Riêng năm 2020 có 648 bệnh nhân mắc thai lạc chỗ chỉ có 80 bệnh nhân
thai lạc chỗ điều trị nội khoa (chiếm 12,3%) [3].
Thực hiện nghiên cứu: “đánh giá kết quả điều trị thai lạc chỗ bằng Methotrexate” giúp chúng tôi tăng sự lựa chọn và năng lực điều trị bệnh nhân TLC