CA LÂM SÀNG: CƠN CƯỜNG GIAO CẢM KỊCH PHÁT SAU ĐỘT QUỴ NHỒI MÁU NÃO CẤP

CA LÂM SÀNG: CƠN CƯỜNG GIAO CẢM KỊCH PHÁT SAU ĐỘT QUỴ NHỒI MÁU NÃO CẤP
Hà Mạnh Hùng1, Lê Đình Toàn1
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Cơn cường giao cảm kịch phát (CGCKP) có thể xảy ra sau đột quỵ não (ĐQN). Cơn CGCKP biểu hiện lâm sàng bằng nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, tăng thông khí, tăng thân nhiệt, rối loạn vận động, tăng trương lực cơ và vã mồ hôi. Cơ chế sinh lý bệnh chính xác cơn CGCKP chưa rõ ràng, chưa có biện pháp điều trị triệt để. Tóm tắt ca bệnh: Chúng tôi trình bày ca bệnh xuất hiện cơn CGCKP sau ĐQN nhồi máu cấp tính có kết quả điều trị tốt. Bệnh nhân (BN) nữ, 88 tuổi, cấp cứu tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong tình trạng Glasgow 9 điểm (M4V2E3), liệt nửa người bên phải, NIHSS 29 điểm, chụp cắt lớp vi tính (CLVT) sọ não thấy hình ảnh giảm tỷ trọng diện rộng bán cầu trái (ASPECT 2 điểm). Ngày thứ 12 sau ĐQN, BN được chẩn đoán cơn CGCKP bằng thang điểm PSH-AM (19 điểm). BN được cắt cơn bằng morphine, ngăn tái phát bằng gabapentin, baclofen. Chụp CLVT sọ não sau điều trị nhu mô não hồi phục. Ngày thứ 17 sau ĐQN, không còn các triệu chứng của cơn CGCKP. Cuối cùng, BN ổn định ra viện và sống tại nhà. Kết luận: Cơn CGCKP có thể đảo ngược nếu được chẩn đoán, điều trị sớm và tích cực trước khi gây ra tổn thương não không hồi phục như tình trạng thiếu oxy não hoặc chuyển dạng chảy máu sau ĐQN nhồi máu cấp tính.

Cơn cường giao cảm kịch phát có thể xảy ra sau ĐQN nhồi máu cấp tính, chấn thương sọ não nặng. Cơn CGCKP do hệ thần kinh giao cảm bị kích thích quá mức, biểu hiện lâm sàng bằng cơn nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, tăng thông khí, tăng thân nhiệt và vã mồ hôi quá mức. Tăng trương lực cơ quá mức có thể dẫn đến rối loạn vận động [1].
Hiện tại, tiêu chuẩn chẩn đoán cơn CGCKP được ứng dụng rộng rãi nhất là tiêu chuẩn do Baguley và CS đề xuất (Bảng 1, 2) [1]. Gần đây, đặc điểm lâm sàng và tiêu chuẩn chẩn đoán cơn CGCKP ở BN ĐQN cấp tính đã đạt được sự đồng thuận ở nhiều nơi. Về mặt lâm sàng, cơn CGCKP đã đạt được sự đồng thuận về định nghĩa, đặc điểm dịch tễ và sinh lý bệnh, tiêu chuẩn chẩn đoán, điều trị triệu chứng và dự phòng tái phát cơn. Mục tiêu chính trong điều trị bao gồm loại bỏ tác nhân kích thích, kiểm soát tình trạng cường giao cảm quá mức và dự phòng các tổn thương thứ phát [2]. Nhận biết cơn CGCKP chậm dẫn đến chẩn đoán và điều trị không chính xác