Đánh giá tác dụng phục hổi thương tổn hệ miễn dịch sau chiêu xạ của “đông trùng hạ thảo nấm – sâu chit (brihaspa atrostigmella moore 1868)” giai đoạn thực nghiệm

Suy giảm miễn dịch là tình trạng hê thống miễn dịch của cơ thể hoạt đông yếu, không đáp ứng yêu cầu khi cần chống lại các vi sinh gây bênh hay các tế’ bào bênh lý xuất hiên trong cơ thể dẫn đến hậu quả cơ thể dễ bị nhiễm khuẩn từ nhẹ đến nặng hoặc ung thư … và có thể tử vong. Trên lâm sàng, tình trạng bênh lý liên quan đến suy giảm miễn dịch, đặc biệt suy giảm miễn dịch thứ phát rất phổ biến như nhiễm khuẩn cấp và mạn tính; nhiễm đôc hoá chất và tia xạ; các bênh ung thư; AIDS; bỏng; thiếu protein… Muốn điều trị hữu hiêu các bênh lý đó không thể không sử dụng kết hợp các biên pháp kích thích miễn dịch môt cách hợp lý bên cạnh điều trị nguyên nhân [2], [86].

Hiên nay, y học hiên đại cho ra đời nhiều loại hoá dược (thuốc hoá học) có tác dụng kích thích miễn dịch đã đem lại những kết quả điều trị tốt. Tuy nhiên, phần lớn những thuốc này có thể có tác dụng không mong muốn. [72], [108], [111], [129].

Trong Y học cổ truyền không có bênh danh suy giảm miễn dịch nhưng những triêu chứng lâm sàng của hôi chứng này có nhiều điểm tương đồng được mô tả trong phạm trù chứng “hư lao”. Theo quan niêm y học cổ truyền thì các bênh lý hư lao đều do “chính khí” suy yếu mà thành và viêc điều trị được thực hiên trên nguyên tắc “phù chính”, nghĩa là sử dụng các vị thuốc, bài thuốc có tác dụng tăng cường sức đề kháng của cơ thể (thuốc bổ) để đẩy lùi bênh tật và đã đem lại những kết quả hết sức khả quan.

Trên thế’ giới cũng như ở Viêt Nam đã có nhiều tác giả nghiên cứu về các thuốc kích thích miễn dịch, điều biến miễn dịch có nguồn gốc từ thảo môc và đông vật [15], [21], [50], [75], [80], [100], [106], trong đó ở Trung Quốc có đông trùng hạ thảo (Cordyceps sinensis (Berk) Sacc) [24], [92], [97], [98], [159], [160].

Tuy vậy, đông trùng hạ thảo Trung Quốc phải nhập ngoại với giá thành rất đắt (khoảng 1000 USD/100g). Việt Nam không có đông trùng hạ thảo, song có một loại sâu sống trong thân cây chít được sử dụng trong nhân dân gọi là đông trùng hạ thảo nam – sâu chít. Sâu này có tên khoa học là Brihaspa atrostigmella Moore 1868 thuộc Bộ Cánh vảy (Lepidoptera), sống trong cây chít (Thysanoloeae maxima O. Kuntza), họ lúa Poaceae (Gramineae), phân bố tại các vùng rừng núi phía bắc Việt Nam, là nguyên liệu trong nước rẻ tiền hơn. Tuy nhiên, thành phần hoá học, hoạt tính sinh học, độc tính và tác dụng dược lý thực nghiệm đối với tổn thương hệ miễn dịch của sâu chít đến nay vẫn chưa có tác giả nào nghiên cứu. Tại Việt Nam việc định danh cho sâu chít chưa đầy đủ và chính xác, do đó rất khó khăn trong khi tra cứu tài liệu, trao đổi thông tin khoa học. Vì vậy sâu chít còn thiếu những chứng cứ khoa học để sử dụng trên lâm sàng.

Với hy vọng góp phần bổ sung một vị thuốc y học cổ truyền vào danh sách các thuốc phục hồi thương tổn hệ miễn dịch, chúng tôi tiến hành đề tài trong giai đoạn này với các mục tiêu:

1. Xác định thành phần hoá học và một sô’ hoạt tính sinh học của sâu chít.

2. Xác định độc tính cấp và độc tính bán trường diễn của sâu chít.

3. Đánh giá tác dụng phục hồi thương tổn hệ miễn dịch sau chiếu xạ của sâu chít giai đoạn thực nghiệm.