Nghiên cứu hoạt động đảm bảo thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018

Luận án tiến sĩ y học Nghiên cứu hoạt động đảm bảo thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018.“Sức khoẻ là vốn quý nhất của con người, là một trong những điều cơ bản để con người sống hạnh phúc, là mục tiêu và là nhân tố quan trọng trong việc phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và bảo vệ Tổ quốc” [1]. Theo xu thế phát triển của xã hội thì chăm sóc sức khỏe (CSSK) của con người luôn là chính sách trọng tâm của Đảng và Nhà nước. Bảo hiểm y tế (BHYT) ra đời và nhanh chóng trở thành một chính sách an sinh xã hội quan trọng, mang ý nghĩa nhân đạo và có tính đoàn kết, tương trợ, chia sẻ cộng đồng sâu sắc.

Trong công tác CSSK, thuốc là một trong những yếu tố quyết định đến kết quả điều trị của bệnh nhân (BN) thông qua mô hình bệnh tật, thầy thuốc kê đơn và khả năng chi trả. Vì vậy, công tác đảm bảo thuốc có vai trò quan trọng, phải luôn đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhu cầu khám và điều trị cho BN, đồng thời đảm bảo tiêu chí “Hợp lý, an toàn, hiệu quả” và đúng qui định của Luật đấu thầu. 
Thuốc luôn chiếm từ 40 – 60% ngân sách dành cho y tế, mặc dù công tác đảm thuốc có nhiều tiến bộ trong thời gian qua song vẫn còn nhiều bất cập. Một trong những nguyên nhân được xác định là công tác quản lý chưa phù hợp [2]. Vì vậy, để hạn chế những bất cập trong công tác đảm bảo thuốc thì các nhà quản lý cần làm tốt cả 4 khâu (trong quy trình): Lựa chọn, mua, tồn trữ và cấp phát, sử dụng. Một số nghiên cứu đã cho thấy hiệu quả rõ rệt khi can thiệp vào các khâu trên như luận án của Nguyễn Trung Hà (2012) [3], Huỳnh Hiền Trung (2012) [4], Hoàng Thị Minh Hiền (2012) [5]. 
Từ năm 2015, một số cơ sở y tế (CSYT) có giường bệnh trong Quân đội đã thí điểm nhận BN có thẻ BHYT để khám và điều trị theo Nghị định số 70/2015/NĐ-CP [6]. Bệnh viện Quân y 105 (BVQy 105) là một trong những đơn vị quân đội đầu tiên được Cục Quân y thí điểm thực hiện chính sách BHYT toàn dân. Vì vậy, ngoài nhiệm vụ CSSK cho bộ đội và thân nhân, bệnh viện còn CSSK cho nhân dân trong khu vực. Hiện nay, bệnh viện đã và đang phát triển khoa học kỹ thuật toàn diện, đáp ứng được mọi nhiệm vụ được giao và là cơ sở tin cậy cho BN có nhu cầu khám và điều trị. Tuy nhiên, trong công tác đảm bảo thuốc vẫn còn một số tồn tại như: Số lượng thuốc mua và sử dụng chưa phù hợp với kết quả trúng thầu, tỷ lệ sử dụng nhóm thuốc không thiết yếu cao, quá trình xây kế hoạch và sử dụng danh mục thuốc (DMT) chưa được định lượng thông qua phân tích ABC/VEN, chưa xây dựng được các phác đồ điều trị chuẩn… Vì vậy, luận án được thực hiện: “Nghiên cứu hoạt động đảm bảo thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018” để phân tích những bất cập trong sử dụng thuốc và nguyên nhân của những bất cập đó, từ đó đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác đảm bảo thuốc cho BN có thẻ BHYT.
Luận án gồm có 2 mục tiêu sau: 
1. Phân tích được thực trạng công tác đảm bảo thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018.
2. Phân tích được một số bất cập trong sử dụng thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018 và đề xuất một số giải pháp trong năm 2019. 
Kết quả nghiên cứu là cơ sở lý luận khoa học để các nhà quản lý nâng cao chất lượng hoạt động đảm bảo, sử dụng và thanh toán thuốc BHYT tại BVQy 105 nói riêng và các bệnh viện trong Quân đội nói chung.

MỤC LỤC

Trang
Trang phụ bìa    
Lời cam đoan    
Mục lục    
Danh mục chữ viết tắt trong luận án    
Danh mục các bảng    
Danh mục các hình    
ĐẶT VẤN ĐỀ ……………………………………………………………………………    1
Chương 1: TỔNG QUAN …………………………………….………    3
1.1    Tổng quan về hoạt động đảm bảo thuốc ………………………    3
    1.1.1.    Quy trình đảm bảo thuốc trong bệnh viện ……………………    3
    1.1.2.    Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác đảm bảo thuốc….    17
    1.1.3.    Hoạt động đảm bảo thuốc tại Việt Nam ………………………    20
1.2    Hoạt động của bảo hiểm y tế ………………………………………………    23
    1.2.1.    Khái niệm và phân loại bảo hiểm y tế ……………………    23
    1.2.2.    Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế ở Việt Nam …………    24
    1.2.3.    Sự hình thành và phát triển bảo hiểm y tế Bộ Quốc phòng …………………………………………………………………….    30
1.3    Tổng quan về Bệnh viện Quân y 105 ………………………………….    31
    1.3.1.    Tổ chức, cơ cấu nhân lực và quy mô giường bệnh của bệnh viện ………………………………………………..    31
    1.3.2.    Về đối tượng khám và thu dung điều trị ……………………..    33
    1.3.3.    Khoa Dược Bệnh viện Quân y 105 …………………………….    33
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..    36
2.1    Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ………………………    36
    2.1.1.    Đối tượng nghiên cứu ………………………………………………    36
    2.1.2.    Địa điểm nghiên cứu ………………………………………………..    36
    2.1.3.    Thời gian nghiên cứu ……………………………………………….    36
2.2    Phương pháp nghiên cứu …………………………………………………..    37
    2.2.1.    Thiết kế nghiên cứu ………………………………………………….    37
    2.2.2.    Biến số nghiên cứu …………………………………………………..    39
    2.2.3.    Phương pháp thu thập số liệu …………………………………….    43
    2.2.4.    Mẫu nghiên cứu ………………………………………………………    45
    2.2.5.    Phương pháp xử lý và phân tích số liệu …………………    48
2.3    Đạo đức nghiên cứu …………………………………………………………..    57
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ………………………………………..    58
3.1    Phân tích thực trạng công tác đảm bảo thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018 ……………………..    58
    3.1.1.    Phân tích cơ cấu danh mục thuốc bệnh viện để mua sắm    58
    3.1.2.    Phân tích kết quả mua thuốc từ danh mục thuốc đấu thầu …    67
    3.1.3.    Thực trạng tồn trữ thuốc …………………………………………..    76
3.2    Phân tích một số bất cập trong sử dụng thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018 và đề xuất một số giải pháp trong năm 2019 …………………………………..    79
    3.2.1.    Phân tích bất cập trong sử dụng thuốc bảo hiểm y tế ……    79
    3.2.2.    Phân tích một số nguyên nhân bất cập trong sử dụng thuốc    93
    3.2.3.    Đề xuất giải pháp cho một số bất cập trong sử dụng thuốc năm 2019 …………………………………………………     104
Chương 4: BÀN LUẬN ……………………………………………………………..    110
4.1    Về thực trạng công tác đảm bảo thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018 …………………………    110
    4.1.1.    Xây dựng cơ cấu danh mục thuốc bệnh viện để mua sắm….    110
    4.1.2.    Kết quả mua thuốc từ danh mục thuốc đấu thầu …………..    112
    4.1.3.    Về thực trạng tồn trữ thuốc ……………………………………….    120
            
4.2    Về một số bất cập trong sử dụng thuốc bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Quân y 105 từ năm 2015 – 2018 và đề xuất một số giải pháp trong năm 2019 ………………………………………………….    123
    4.2.1.    Bất cập trong sử dụng thuốc bảo hiểm y tế …………………    123
    4.2.2.    Về một số nguyên nhân bất cập trong sử dụng thuốc ……    131
    4.2.3.    Về các giải pháp đã đề xuất cho một số bất cập trong sử dụng thuốc trong năm 2019 …………………………….    137
KẾT LUẬN ……………………………….…………………………………..    145
KIẾN NGHỊ ……………………………………………………………………………..    147
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN    
TÀI LIỆU THAM KHẢO    
PHỤ LỤC