Nghiên cứu kết quả bước đầu điều trị di căn gan trong ung thư đại trực tràng bằng đốt nhiệt sóng cao tần kết hợp hóa chất toàn thân

LUẬN ÁN Nghiên cứu kết quả bước đầu điều trị di căn gan trong ung thư đại trực tràng bằng đốt nhiệt sóng cao tần kết hợp hóa chất toàn thân.Ung thư đại trực tràng là một bệnh lý ác tính thường gặp. Theo thống kê của tổ chức ghi nhận ung thư toàn cầu Globocan năm 2012, UTĐTT đứng hàng thứ ba trong số các ung thư ở nam và đứng hàng thứ hai ở nữ. Năm 2012, ước tính có 694.000 ca tử vong do bệnh ung thư này, chiếm 8,5% tất cả các nguyên nhân tử vong do ung thư.Tại Việt Nam,theo số liệu ghi nhận tại sáu vùng địa lý giai đoạn 2004-2010, UTĐTT đứng hàng thứ tư ở nam và thứ hai ở nữ với tỷ lệ mắc chuẩn theo tuổi là 19,0 và 14,7/ 100.000 dân. Mỗi năm có khoảng 8700 bệnh nhân mắc mới và 5900 trường hợp tử vong [1],[2].

Do đặc điểm giải phẫu, hệ thống tĩnh mạch của đại trực tràng đổ về gan,nên tỷ lệ di căn gan của UTĐTT là rất cao. Ước tính có 20-25% bệnh nhân UTĐTT được phát hiện di căn gan cùng với thời điểm chẩn đoán u nguyên phát và cũng khoảng 20-30% số trường hợp tiến triển di căn gan trong vòng 3 năm sau điều trị triệt căn ban đầu.Di căn gan được coi là nguyên nhân gây tử vong chính trong bệnh này[3],[4],[5],[6]. Những bệnh nhân UTĐTT di căn gan mà không có di căn ngoài gan thì phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ u nguyên phát và tổn thương di căn gan được coi là điều trị triệt căn.Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% các bệnh nhân còn khả năng phẫu thuật,khi tổn thương di căn còn đơn độc hoặc khu trú[5]. Đối với bệnh nhân di căn không còn khả năng phẫu thuật triệt căn,thì hóa chất toàn thân là điều trị tiêu chuẩn. Trong đó, FOLFOX4 và FOLFIRIlà những phác đồ được sử dụng rộng rãi và đã được chứng minh hiệu quả về kéo dài thời gian sống thêm trong nhiều nghiên cứu[7][8][9]. Trong hơn một thập kỷ qua, đã có nhiều tiến bộ trong các kỹ thuật can thiệp nhằm kiểm soát tại chỗ khối u như:tiêm ethanol, vi sóng, nhiệt lạnh, tắc mạch kết hợp hóa chất, tắc mạch kết hợp xạ trị chiếu trong…Đốt nhiệt sóng cao tần là một phương pháp phá hủy khối u tại chỗ bằng nhiệt đang được nghiên cứu và ứng dụng trong điều trị di căn gan từ UTĐTT ở nhiều nước trên thế giới. Kỹ thuật can thiệp này có thể được tiến hành trong phẫu thuật, qua nội soi ổ bụng, hoặc qua da dưới hướng dẫn của chẩn đoán hình ảnh.Trong đó ĐNSCT qua da dưới hướng dẫn của siêu âm là kỹ thuật ít xâm lấn và mang lại hiệu quả cao. Hiện nay, kỹ thuật này được đề xuất như một phương pháp điều trị di căn gan trong UTĐTT mà không còn chỉ định phẫu thuật[7],[10],[11],[12].
Kết hợp ĐNSCT với hóa chất toàn thân là một trong những phương pháp điều trị đa mô thức, phối hợp điều trị tại chỗ và toàn thân. Trong đó, ĐNSCT trước nhằm phá hủy toàn bộ hoặc phần lớn mô u, hóa chất toàn thân theo sau để diệt các vi di căn và phần mô u còn sót lại. Sự phối hợp này đã được chứng minh trong một số nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng về tính an toàn và khả năng kéo dài thời gian sống thêm khi so sánh với điều trị hóa chất đơn thuần[13],[14],[15]. Ở nước ta hiện nay,đã có nhiều nghiên cứu cũng như ứng dụng ĐNSCT điều trị ung thư gan nguyên phát. Tuy nhiên, chưa có một công trình nghiên cứu nào về hiệu quả cũng như tính an toàn của ĐNSCT cho di căn gan trong UTĐTT. Đặc biệt là khi kết hợp ĐNSCT với hóa chất toàn thân. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:“Nghiên cứu kết quả bước đầu điều trị di căn gan trong ung thư đại trực tràng bằng đốt nhiệt sóng cao tần kết hợp hóa chất toàn thân” nhằm hai mục tiêu.
1. Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân di căn gan trong ung thư đại trực tràng.
2. Đánh giá kết quả đốt nhiệt sóng cao tần kết hợp hóa chất toàn thân ở các bệnh nhân di căn gan trong ung thư đại trực tràng.

DANH MỤC CÁC C ÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ
CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1. Nguyễn Việt Long, Mai Hồng Bàng, Nguyễn Tiến Thịnh (2016). Kết quả bước đầu điều trị ung thư đại trực tràng di căn gan bằng đốt nhiệt sóng cao tần, Tạp chí Y Dược lâm sàng 108, Tập 11- Số đặc biệt, 20-26.
2. Nguyễn Việt Long, Mai Hồng Bàng, Nguyễn Tiến Thịnh, Thái Doãn Kỳ (2016). Kết quả bước đầu điều trị ung thư gan thứ phát bằng đốt nhiệt sóng cao tần kết hợp hóa chất toàn thân, Tạp chí Y Dược lâm sàng 108, Hội nghị khoa học chuyên đề ung thư gan toàn quốc lần thứ nhất, 69-71.
3. Nguyễn Việt Long, Mai Hồng Bàng, Nguyễn Tiến Thịnh, Nguyễn Thị Minh Phương, Thái Doãn Kỳ, Phạm Quang Tập, Nguyễn Thị Phương Thảo, Phạm Văn Hiệu (2017). Kết quả điều trị bằng đốt nhiệt sóng cao tần kết hợp hóa chất toàn thân cho bệnh nhân ung thư đai trực tràng di căn gan, Tạp chí Y Dược lâm sàng 108, Hội nghị khoa học ung thư Việt Nam-Hoa Kỳ, Tập 12- Số đặc biệt, 1-6.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1:TỔNG QUAN 3
1.1. Tình hình dịch tễ ung thư đại trực tràng trên thế giới và Việt Nam 3
1.1.1. Tình hình dịch tễ ung thư đại trực tràng trên thế giới. 3
1.1.2. Tình hình dịch tễ ung thư đại trực tràng tại Việt Nam 5
1.2. Sinh lý bệnh và cơ chế di căn của ung thư đại trực tràng 5
1.2.1. Sinh lý bệnh ung thư đại trực tràng 5
1.2.2. Cơ chế di căn của ung thư đại trực tràng 9
1.3. Lâm sàng và những tiến bộ trong cận lâm sàng chẩn đoán ung thư đại trực tràng hiện nay 9
1.3.1. Lâm sàng ung thư đại trực tràng 9
1.3.2. Những tiến bộ trong cận lân sàng chẩn đoán ung thư đại trực tràng hiện nay 10
1.4. Điều trị di căn gan trong ung thư đại trực tràng 15
1.4.1. Điều trị di căn gan trong ung thư đại trực tràng có khả năng phẫu thuật triệt căn. 15
1.4.2. Điều trị di căn gan trong ung thư đại trực tràng không còn khả năng phẫu thuật triệt căn. 16
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40
2.1. Đối tượng nghiên cứu 40
2.1.1. Tiêu chẩn lựa chọn bệnh nhân 40
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 40
2.2. Phương pháp nghiên cứu 41
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu. 41
2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu 41
2.2.3. Phương tiện nghiên cứu 42
2.2.4. Các bước tiến hành nghiên cứu 43
2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu 50
2.3.1. Các thông số lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân trước điều trị 50
2.3.2. Các thông số về kỹ thuật can thiêp và tác dụng không mong muốn, tai biến, biến chứng. 52
2.3.3. Các thông số về độc tính do điều trị hóa chất 53
2.3.4. Các thông số về kết quả điều trị 54
2.4. Phân tích và xử lý số liệu 55
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 58
3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân nghiên cứu trước điều trị. 58
3.2. Đặc điểm về kỹ thuật can thiệp và điều trị hóa chất 64
3.3. Diễn biến lâm sàng, độc tính, tai biến sau điều trị 66
3.4. Kết quả điều trị 74
Chương 4: BÀN LUẬN 93
4.1. Một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân nghiên cứu 93
4.1.1. Tuổi và giới 93
4.1.2. Một số đặc điểm ung thư nguyên phát và di căn. 94
4.1.3. Triệu chứng lâm sàng và một số xét nghiệm cận lâm sàng 95
4.1.4. Một số đặc điểm hình thái di căn gan của bệnh nhân nghiên cứu 97
4.2. Một số đặc điểm về phương pháp điều trị 98
4.2.1. Một số đặc điểm về kỹ thuật đốt nhiệt sóng cao tần 98
4.2.2. Một số đặc điểm về điều trị hóa chất. 101
4.3. Diễn biến lâm sàng và kết quả sớm sau điều trị 103
4.3.1. Diến biến lâm sàng, và biến chứng sau đốt nhiệt sóng cao tần 103
4.3.2. Thay đổi các xét nghiệm cận lâm sàng sau đốt nhiệt sóng cao tần 106
4.3.3. Độc tính trong điều trị hóa chất 107
4.3.4. Đáp ứng khối u và các yếu tố liên quan. 112
4.4. Kết quả lâu dài sau đốt nhiệt sóng cao tần kết hợp hóa chất toàn thân. 114
4.4.1. Các kết quả về tái phát, di căn và tử vong 114
4.4.2. Kết quả thời gian sống thêm không tiến triển bệnh, sống thêm toàn bộ 116
4.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới thời gian sống thêm không tiến triển và sống thêm toàn bộ. 118
KẾT LUẬN 121
KIẾN NGHỊ 123
DANH MỤC CÁC C ÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO