Thực trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 điêu trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đinh Phung thanh phố Thái Nguyên và một số yếu tố liên quan

Luận văn thạc sĩ y học Thực trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 điêu trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đinh Phung thanh phố Thái Nguyên và một số yếu tố liên quan. Đái tháo đường là một bệnh mạn tính không lây liên quan chủ yếu đến dinh dưỡng, hành vi và lối sống. Hiện nay, ĐTĐ được ví như “đại dịch” toàn cầu, bệnh đã và đang trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng khi số lượng bệnh nhân không ngừng gia tăng, đặc biệt ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam.
Theo thống kê của Liên đoàn Đái tháo đường thế giới (IDF), năm 2017 toàn thế giới có 451 triệu người bị ĐTĐ (ở độ tuôi từ 18-99), và dự báo tới năm 2045 có khoảng 693 triệu người mắc ĐTĐ [58]. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ gia tăng bệnh ĐTĐ nhanh nhất thế giới, khoảng 8%-10%/năm. Nghiên cứu năm 2012 của Bệnh viện Nội tiết trung ương cho thấy tỷ lệ mắc ĐTĐ trên toàn quốc ở người trưởng thành là 5,42%, tỷ lệ ĐTĐ chưa được chẩn đoán trong cộng đồng là 63,6% [2]. Theo IDF, tỷ lệ mắc ĐTĐ tại Việt Nam năm 2019 là 5,7% [61].

Đái tháo đường hiện nay vẫn là bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Các biến chứng này gây ảnh hưởng trầm trọng đến cuộc sống của người bệnh, làm suy giảm sức lao động, tăng gánh nặng cho gia đình và xã hội, tăng chi phí điều trị bệnh, tăng tỷ lệ tử vong và tàn phế. Theo IDF, mỗi năm có khoảng 3,2 triệu người chết vì các bệnh liên quan tới ĐTĐ. Khoảng 12% chi phí y tế trên toàn cầu những năm gần đây là chi cho người bệnh bị ĐTĐ, năm 2017 là 727 tỷ USD và ước tính đến năm 2045 là 776 tỷ USD [58].
Tuy nhiên, biến chứng của bệnh ĐTĐ hoàn toàn có thể dự phòng và làm chậm tiến triển nếu đường huyết của bệnh nhân được kiểm soát tốt. Đã có nhiều nghiên cứu về KSĐH ở bệnh nhân ĐTĐ. Ở các nghiên cứu này, chỉ số HbA1c được sử dụng để đánh giá mức độ KSĐH ở bệnh nhân ĐTĐ. Theo nghiên cứu của Riyadh và cộng sự (2018) ở Ả Rập Xê Út cho thấy tỷ lệ KSĐH chưa tốt2 (HbA1c ≥7%) là 74,9% [53]. Tại Việt Nam, theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Ngọc Lan (2011) tỷ lệ KSĐH chưa tốt là 70,6% [8]. Nghiên cứu của Lê Xuân Khởi (2012) tỷ lệ KSĐH chưa tốt (HbA1c ≥7,5%) lên tới 80,5% [7].
Có nhiều yếu tố liên quan đến mức độ KSĐH ở bệnh nhân ĐTĐ. Các yếu tố tác động trực tiếp đến việc KSĐH của bệnh nhân được báo cáo đó là: Hành vi tuân thủ điều trị của bệnh nhân [20], hiệu quả quản lý và điều trị bệnh của cơ sở y tế [21], ngoài ra nó còn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường nhất là môi trường xã hội và các yếu tố sinh học như tiền sử gia đình về bệnh ĐTĐ [52].
Tỉnh Thái Nguyên những năm gần đây đời sống của người dân được nâng cao hơn, kèm theo đó tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ cung ngày càng gia tăng. Hiện nay,= số lượng bệnh nhân ĐTĐ đang được quản lý điều trị ngoại trú trên địa bàn thành phố Thái Nguyên khoảng trên 3.000 bệnh nhân [11]. Qua điều tra sô theo dõi điều trị bệnh ĐTĐ tại Khoa Khám bệnh Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, chỉ riêng phường Phan Đình Phùng, số bệnh nhân ĐTĐ đang được quản lý điều trị tại đây là khoảng hơn 350 bệnh nhân. Tuy nhiên, nghiên cứu về KSĐH và các yếu tố liên quan ở bệnh nhân ĐTĐ tại cộng đồng còn chưa được quan tâm nhiều. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 điêu trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đinh Phung thanh phố Thái Nguyên và một số yếu tố liên quan” với mục tiêu nghiên cứu như sau:
1. Mô tả thực trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân ĐTĐ tuýp 2 điều trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đình Phùng thành phố Thái Nguyên năm 2019.
2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến tình trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân ĐTĐ tuýp 2 điều trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đình Phùng thành phố Thái Nguyên năm 2019

MỤC LỤC Luận văn thạc sĩ y học Thực trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 điêu trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đinh Phung thanh phố Thái Nguyên và một số yếu tố liên quan
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………. 11
CHƯƠNG I: TÔNG QUAN ………………………………………………………………….. 3
1.1. Kiểm soát đường huyết và tầm quan trọng của kiểm soát đường huyết…. 3
1.2. Thực trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường trên thế
giới và Việt Nam ………………………………………………………………………………….. 7
1.3. Một số yếu tố liên quan đến kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo
đường tuýp 2 ……………………………………………………………………………………… 13
1.4. Vài net về địa bàn nghiên cứu………………………………………………………… 18
CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU …………. 20
2.1. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………………………. 20
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu…………………………………………………… 20
2.3. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………………….. 20
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu ………………………………………………… 20
2.5. Chỉ tiêu nghiên cứu ………………………………………………………………………. 21
2.6. Định nghia biến số ……………………………………………………………………….. 22
2.7. Công cụ thu thập số liệu………………………………………………………………… 28
2.8. Kỹ thuật thu thập số liệu ……………………………………………………………….. 28
2.9. Quản lý và phân tích số liệu…………………………………………………………… 30
2.10. Đạo đức nghiên cứu ……………………………………………………………………. 31
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………………………….. 32
3.1. Thực trạng kiểm soát đường huyết của đối tượng nghiên cứu ……………. 32
3.2. Một số yếu tố liên quan đến kiểm soát đường huyết …………………………. 38
CHƯƠNG IV: BÀN LUẬN…………………………………………………………………. 46
4.1. Kết quả kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 điều
trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đình Phùng thành phố Thái Nguyên…. 46Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4.2. Một số yếu tố liên quan đến kiểm soát đường huyết của bệnh nhân Đái
tháo đường tuýp 2 điều trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đình Phùng
thành phố Thái Nguyên……………………………………………………………………… 523
4.3. Hạn chế của đề tài ………………………………………………………………………… 60
KẾT LUẬN……………………………………………………………………………………….. 60
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………… 61
TÀI LIÊU THAM KHẢO
KẾ HOACH NGHIÊN CỨU

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Phân loại thể trạng dinh dưỡng dựa theo thang phân loại của
Tô chức Y tế Thế giới dành cho khu vực châu Á-Thái Bình Dương …………. 30
Bảng 2.2. Phân độ tăng huyết áp theo JNC VIII-2014 ở người lớn …………… 30
Bảng 3.1. Một số đặc điểm nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu……………. 32
Bảng 3.2. Đặc điểm trình độ học vấn, nghề nghiệp của đối tượng nghiên cứu …… 33
Bảng 3.3. Đặc điểm trạng thái lo âu, trầm cảm của đối tượng nghiên cứu …. 33
Bảng 3.4. Kiến thức của đối tượng nghiên cứu về bệnh đái tháo đường
và kiểm soát đường huyết …………………………………………………………………… 34
Bảng 3.5. Thái độ của đối tượng nghiên cứu về bệnh đái tháo đường và
kiểm soát đường huyết ……………………………………………………………………….. 35
Bảng 3.6. Đặc điểm tuân thủ chế độ thuốc của đối tượng nghiên cứu
theo thang điểm Morisky ……………………………………………………………………. 35
Bảng 3.7. Mức độ kiểm soát đường huyết của đối tượng nghiên cứu theo
chỉ số HbA1c và glucose máu lúc đói……………………………………………………. 36
Bảng 3.8. Mối liên quan giữa kiến thức với mức độ kiểm soát đường huyết.
…………………………………………………………………………………………………………. 38
Bảng 3.9. Mối liên quan giữa thái độ với mức độ kiểm soát đường huyết … 38
Bảng 3.10. Mối liên quan giữa tuân thủ chế độ thuốc với mức độ kiểm
soát đường huyết ……………………………………………………………………………….. 39
Bảng 3.11. Mối liên quan giữa độ tuôi với mức độ kiểm soát đường huyết ..
…………………………………………………………………………………………………………. 39
Bảng 3.12. Mối liên quan giữa thời gian mắc bệnh với mức độ kiểm
soát đường huyết ………………………………………………………………………………… 40
Bảng 3.13. Mối liên quan giữa chỉ số khối cơ thể (BMI) với mức độ kiểm
soát đường huyết ………………………………………………………………………………… 40Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Bảng 3.14. Mối liên quan giữa tiền sử gia đình với mức độ kiểm soát
đường huyết……………………………………………………………………………………….. 41
Bảng 3.15. Mối liên quan giữa hành vi sử dụng rượu, bia và hút thuốc lá
với mức độ kiểm soát đường huyết……………………………………………………….. 41
Bảng 3.16. Mối liên quan giữa phương pháp sử dụng thuốc với mức độ
kiểm soát đường huyết ………………………………………………………………………… 42
Bảng 3.17. Mối liên quan giữa tình trạng trầm cảm, lo âu với mức độ
kiểm soát đường huyết ………………………………………………………………………… 42
Bảng 3.18. Mối liên quan giữa vận động thể lực với mức độ kiểm soát
đường huyết……………………………………………………………………………………….. 43
Bảng 3.19. Mối liên quan giữa thời gian ngủ với mức độ kiểm soát
đường huyết……………………………………………………………………………………….. 43
Bảng 3.20. Mối liên quan của một số loại thực phẩm đến mức độ kiểm
soát đường huyết ……………………………………………………………………………….. 4

Luận văn thạc sĩ y học Thực trạng kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2 điêu trị ngoại trú, cư trú tại phường Phan Đinh Phung thanh phố Thái Nguyên và một số yếu tố liên quan