44 BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ PHÁC ĐỒ METHOTREXATE LIỀU CAO TRONG ĐIỀU TRỊ LYMPHÔM NÃO NGUYÊN PHÁT TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY NĂM 2008 – 2010
44 BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ PHÁC ĐỒ METHOTREXATE LIỀU CAO TRONG ĐIỀU TRỊ LYMPHÔM NÃO NGUYÊN PHÁT TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY NĂM 2008 – 2010
Nguyễn Trường Sơn , Trân Thanh Tùng*, Lê Phước Đậm*
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Lymphôm não nguyên phát là một biến thể hiếm gặp của Lymphôm không – Hodgkin ngoài hạch, chủ yếu là dòng tế bào lympho B. Methotrexate liêu cao làm tăng tỷ lệ đáp ứng bệnh, tăng thời gian sống, chất lượng cuộc sống bệnh nhân.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: – Đối tượng: Bệnh nhân được chẩn đoán lymphôm não nguyên phát, đông ý hóa trị phác đô Methotrexate liêu cao. – Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang.
Kết quả: Trong 3 năm 2008 – 2010, chúng tôi điêu trị 09 bệnh nhân lymphôm não nguyên phát bằng phác đô Methotrexate liêu cao ghi nhận kết quả như sau: Tỷ lệ đáp ứng hoàn toàn là 55,6%, không đáp ứng là 44,4%. Tác dụng phụ của thuốc: Tốn thương niêm mạc mức độ: 3 bệnh nhân, viêm gan: 01 bệnh nhân và viêm phôi 2 bệnh nhân.
Kết luận: Methotrexate liêu cao làm tăng tỷ lệ đáp ứng điêu trị khi sử dụng đơn độc hay khi phối hợp với các phương pháp điêu trị khác.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Lymphôm non – Hodgkin là bệnh lý ác tính của tế bào lympho dòng B hay T, vị trí có thể tại hạch hay cơ quan ngoài hạch. Lymphôm nguyên phát hệ thần kinh trung ương là một biến thể không phổ biến của lymphôm non – Hodgkin ngoài hạch, chúng có thể ở não, màng não mềm, mắt hay tủy sống mà không có bất kỳ dấu hiệu nào của lymphôm hệ thống. Theo thống kê hàng năm có khoảng 2,5 – 30 trường hợp/ 10 triệu người(5).
Lymphôm nguyên phát hệ thần kinh trung ương nếu không điều trị sẽ tử vong nhanh chóng, trung bình 1,5 tháng kể từ sau khi chẩn đoán. Xạ trị toàn bộ não giúp kéo dài thời gian sống khoảng 10 – 18 tháng, kèm theo đó là những biến chứng trễ đặc biệt ở những bệnh nhân lớn tuổi, do đó gây giảm chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên thời gian sống trung bình sẽ tăng lên 42 tháng nếu được hóa trị kết hợp hoặc hóa trị đơn thuần. Mặc dù có nhiều phác đồ hóa trị giúp kéo dài thời gian sống nhưng bệnh vẫn không chữa khỏi vì vậy bệnh có khuynh hướng tái phát và thậm chí gây tử vong.
Phác đồ CHOP (Cyclophosphamide, Doxorubicin, Vincristin, Prednisone) – một phác đồ chuẩn trong điều trị lymphôm hệ thống thì không hiệu quả trong điều trị lymphôm nguyên phát hệ thần kinh trung ương (do không qua được hàng rào máu não), vì vậy không được sử dụng.
Theo tác giả Blay JY, Peterson K, Caincross JG và CS cho rằng thời gian sống được cải thiện cho bệnh nhân lymphôm nguyên phát hệ thần kinh trung ương nếu được hóa trị khởi đầu so với xạ trị khởi đ’âu(123).
Theo tác giả Ferreri AJ, Shibamoto Y, Joerger M và CS chứng minh rằng nhiều phác đồ phối hợp với Methotrexate liều cao (> 500 mg/m2) hoặc Methotrexate liều cao đơn thuần có hiệu quả
hơn trong việc kéo dài thời gian sống và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân lymphôm nguyên phát hệ thần kinh trung ương so vói những phác đồ không có Methotrexate*4’5*.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất