MedLib

THỰC TRẠNG THIẾU VI CHẤT Ở TRẺ TỪ 6 THÁNG ĐẾN DƯỚI 5 TUỔI
Chu Thị Phương Mai1, Nguyễn Thị Thúy Hồng1,2, Nguyễn Thị Hằng2
1 Đại học Y Hà Nội
2 Bệnh viện Nhi Trung Ương
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển thể chất và tinh thần ở trẻ em, đặc biệt trẻ dưới 5 tuổi. Bên cạnh suy dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng cũng là một vấn đề sức khoẻ được quan tâm. Nghiên cứu được tiến hành trên 234 trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi tại Phòng khám Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương, trong thời gian từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 9 năm 2021 bằng phương pháp tiến cứu mô tả cắt ngang, nhằm đánh giá tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ. Kết quả nghiên cứu: Trẻ thiếu vi chất dinh dưỡng chiếm tới 73,0%, trong đó thiếu sắt chiếm tỷ lệ cao nhất ((36,8%), tiếp đó là thiếu kẽm (28,6%), thiếu vitamin D (20,9%) và thiếu canxi (3,0%).  Tỷ lệ thiếu sắt và kẽm ở trẻ sống ở vùng nông thôn cao hơn so với thành thị, lần lượt là 27,1% so với 40,9% và 14,3% so với 34,8%, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. Kết luận: Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi còn cao, trong đó thiếu sắt chiếm tỷ lệ cao nhất. Trẻ sống ở vùng nông thôn, miền núi có tỷ lệ thiếu vi chất cao hơn so với trẻ sống ở vùng thành thị.

Dinh  dưỡng  đóng  vai  trò  quan  trọng  trong quá trình phát triển thể chất và tinh thần ở trẻ em, đặc biệt trẻ dưới 5 tuổi. Bên cạnh suy dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng cũng là một vấn đề sức khoẻ được quan tâm. Thiếu vi chất dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất mà còn ảnh hưởng tới sự phát triển tinh thần, trí tuệ của trẻ và để lại hậu quả nặng nề cho sức khỏe hiện tại cũng như lâu dài của trẻ. Suy dinh duỡng và thiếu vi chất cũng làm cho trẻ dễ bị mắc các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là các bệnh đường hô hấp và tiêu hoá. Hơn nữa, khi trẻ mắc bệnh tiên lượng xấu hơnvà làm gia tăng tỷ lệ tử vong ở trẻ. Trong những năm qua, công tác phòng chống thiếu vi chất đã đạt được một số thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, tỷ lệ thiếu vi chất dinh dưỡng như thiếu vitamin D, sắt, kẽm… vẫn  còn  cao.  Theo  UNICEF,  hiện  nay  trên  thế giớicó khoảng 2 tỷ người có nguy cơ thiếu đa vi chất, còn được coi là “thiếu ăn tiềm tàng”. Tại Việt  Nam,  theo  điều  tra  của  Viện  Dinh  dưỡng (2015), tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi là 27,8%, tỷ lệ này có xu hướng cao hơn ở miền núi và nông thôn so với ở thành thị.1Bên cạnh đó, tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em dưới 5 tuổi lên tới 69,4%. Tỷ lệ thiếu vitamin A ở lứa tuổi này là 41,6%,  trong  đó  cao  nhất  ở  nhóm  trẻ  dưới  6 tháng tuổi (44,4%).2Xuất phát từ những vấn đề trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu nhằm đánh giátình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi tại Phòng khám Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Trung ương

Chi tiết bài viết
Từ khóa
thiếu vi chất dinh dưỡng, trẻ dưới 5 tuổi

Tài liệu tham khảo
1. Viện Dinh dưỡng. Số liệu thống kê về tình trạng dinh dưỡng trẻ em qua các năm. Viện Dinh dưỡng Quốc gia. 2015. 
2. Trần Thúy Nga, Nguyễn Quang Dũng, Đặng Thúy Nga. Tình trạng thiếu vitamin A, kẽm ở trẻ dưới 5 tuổi tại 5 xã, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình. Tạp chí Y học dự phòng. 2014;4(153). 
3. World Health Organization. WHO guideline on use of ferritin concentrations to assess iron status in individuals and populations. 2020. https:// apps.who.int/iris/handle/10665/331505. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.29. 
4. Maverakis E, Fung MA, Lynch PJ, et al. Acrodermatitis enteropathica and an overview of zinc metabolism. Journal of the American Academy of Dermatology. 2007;56(1):116-124. 
5. Munns CF, Shaw N, Kiely M, et al. Global consensus recommendations on prevention and management of nutritional rickets. Hormone research in paediatrics. 2016;85(2):83-106. 
6. World Health Organization. Anaemia in Women and Children: WHO Global Anaemia Estimates, 2021 Edition. World Health Organization; Geneva, Switzerland: 2021. [(accessed on 29 September 2021)]. Available online: https://www.who.int/data/gho/data/themes/topics/anaemia_in_women_and_children. 
7. Das J.K, Kumar R, Salam R.A et al. Systematic review of Zinc fortification trials. Ann Nutr Metab. 2013;62(1):44-56. 
8. Trần Thị Nguyệt Nga, Vũ Thị Thu Hiền, Nguyễn Thị Lâm và cộng sự. Thiếu vitamin D và một số yếu tố liên quan ở trẻ 12-36 tháng tại huyện Gia Lộc, tỉnh hải Dương. Tạp chí Y học thực hành. 2016;2(996):66-70. 

MÔ TẢ THỰC TRẠNG VÀ NHU CẦU ĐÀO TẠO LIÊN TỤC CỦA ĐIỀU DƯỠNG VIÊN TẠI BỆNH VIỆN THANH NHÀN NĂM 2021
Chử Văn Thắng1, Nguyễn Thị Bình An1
1 Trường Đại học Thăng Long
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu NC: Mô tả thực trạng đào tạo liên tục và tìm hiểu nhu cầu đào tạo cho điều dưỡng viên tại Bệnh viện Thanh Nhàn năm 2021. Đối tượng và PPNC: nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 384 đối tượng điều dưỡng đang làm việc tại các Khoa, Phòng trong Bệnh viện. Kết quả: có 76,3% điều dưỡng đã được đào tạo liên tục trong năm 2021. Địa điểm đào tạo tại viện là chính với 76,45%, số người được đào tạo trên 24 giờ là 22,5% nội dung đào tạo chủ yếu về chuyên ngành với 83,28%. Nhu cầu được đào tạo liên tục của điều dưỡng rất cao với 97,14%. Nội dung mong muốn đào tạo đa dạng chủ yếu phục vụ cho chuyên môn. Điều dưỡng mong muốn được học khoảng 2 – 5 ngày và trong giờ hành chính với sự trỗ trợ kinh phí cao. Kết luận: Điều dưỡng Bệnh viện Thanh Nhàn có nhu cầu được đào tạo rất lớn, chủ yếu về kiến thức chuyên ngành và các kỹ năng mềm phục vụ cho công việc.

y  tếbao  gồm  tất  cảnhững người  tham  gia  chủyếu  vào  các  hoạt  động  nhằm  nâng  cao  sức khoẻ”. Theo đó, nhân lực  y  tếbao  gồm  những người cung cấp dịch vụy tế, người làm công tác quản lý và cảnhân viên giúp việc mà không trực tiếp  cung  cấp  các  dịch  vụy  tế,  bao  gồm  nhân viên  y  tếchính  thức  và  nhân  viên  không  chính thức (như tình nguyện viên xã hội, những người chăm  sóc  sức  khoẻgia  đình,  lang  y…);  kểcảnhững người làm việc trong ngành y tếvà những ngành khác (như quân đội, trường  học  hay  các doanh nghiệp)[8].Nguồn nhân lực y tếkhông chỉlà các cán bộchuyên môn được đào tạo  vềy, dược  mà  còn bao gồm cảđội ngũ kĩ sư, cửnhân, kĩ thuật viên, những  người  làm  công  tác  quản  lý  và  nhân viên… đang tham gia các hoạt động phục vụy tếtrong các cơ sởy  tế.  Nguồn  nhân  lực  y  tếbao gồm cảcác nhân viên y tếthuộc biên chếvà hợp đồng đang làm việc tại các khu vực y tếcông lập và  khu  vực  y  tếtư nhân. Việc  phát  triển  nguồn nhân  lực y  tếcần  phải đi trước  nhu  cầu  xã  hội dựa trên những dựbáo vềnhu cầu cũng như khảnăng tài chính và kỹthuật cung ứng cho các dịch vụchăm sóc sức khỏe cộng đồng.Hiện  nay,  với  sựphát  triển  nhanh  chóng  của các ngành khoa học kỹthuật thì nhu cầu đào tạođược  cập  nhật,  bổsung  chuyên  môn  cùng  kỹnăng làm việc cho lực lượng lao động ngày càng trởnên quan trọng. Đặc biệt đối với lĩnh vực y tếlà một ngành  có những đặc thù riêng, liên  quan trực  tiếp đến  sức  khỏe con người,  do  vậy,  việc đào tạo liên tục cho cán bộy tế, nhân viên điều dưỡng đang nhận được  nhiều  quan  tâm  và  chú trọng đẩy mạnh.  Hầu hết các nước trên thếgiới đều có quy định bắt buộc các bác sĩ, điều dưỡng viên  (ĐDV)phải  bổsung  kiến  thức  liên  tục,  cập nhật những thông tin mới vềkiến thức, kỹnăng chuyên  môn,  tổchức  quản  lý  công  việc,  nâng cao đạo đức y học và nghiên cứu khoa học nhằm không ngừng nâng cao năng lực của bản thân. Ởnước  ta,  BộY  tếđã  ban  hành  Thông  tư  số22/2013/TT-BYT  ngày  09/8/2013  vềhướng  dẫn đào tạo liên tục trong lĩnh vựcy tế, trong đó quy định “Cán bộy  tếlàm  việc trong các cơ sởy  tếphải có nghĩa vụtham gia các khóa đào tạo liên tục  nhằm đáp ứng  yêu  cầu  chuyên  môn  nghiệp vụđang đảm nhiệm”

Chi tiết bài viết
Từ khóa
nhu cầu đào tạo, đào tạo liên tục, điều dưỡng

Tài liệu tham khảo
1. Bộ Y tế (2013), Thông tư 22/2013/TT-BYT ngày 09 tháng 8 năm 2013 hướng dẫn việc đào tạo liên tục cho cán bộ y tế. 
2. Bộ Y tế (2020), Thông tư 26/2020/TT-BYT ngày 28 tháng 12 năm 2020 sửa đổi, bổ sung một số điều của thông tư 22/2013/ TT-BYT ngày 09 tháng 8 năm 2013 của bộ trưởng Bộ y tế hướng dẫn việc đào tạo liên tục cho cán bộ y tế. 
3. Trần Thị Tuyết Nhung (2021), Thực trạng đào tạo liên tục nguồn nhân lực điều dưỡng tại bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ năm 2020. Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Y tế Công cộng. 
4. Nguyễn Thị Hoài Thu, Đặng Thị Luyến (2020). Nhu cầu đào tạo liên tục của điều dưỡng viên bệnh viện tuyến huyện tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2016 – 2017.Tạp chí nghiên cứu Y học, 129 (5), tr: 14 – 22. 
5. Hồ Phương Thúy (2021). Khảo sát thực trạng và nhu cầu đào tạo liên tục của điều dưỡng lâm sàng khối nội tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2021 – 2022. Tạp chí Khoa học Điều dưỡng, Tập 4, số 2 (2021), tr: 28 -39. 
6. Trần Đức Trọng (2020), Thực trạng và nhu cầu đào tạo liên tục của bác sỹ, điều dưỡng tại Bệnh viện Đa khoa thành phố Vinh năm 2020. Luận văn Bác sĩ chuyên khoa II, Trường Đại học Y dược Hải Phòng. 
7. Lê Kim Tuyển, Lê Thị Thanh Hương (2022). Thực trạng đào tạo liên tục của Điều dưỡng các khoa lâm sàng và một số yếu tố ảnh hưởng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Yên giai đoạn 2019-2020. Tạp Chí Y học Cộng đồng, 63(1). 

KHẢO SÁT PHƯƠNG PHÁP Y HỌC CỔ TRUYỀN VÀ Y HỌC HIỆN ĐẠI ĐIỀU TRỊ BỆNH LOÃNG XƯƠNG TẠI KHOA LÃO BỆNH VIỆN Y HỌC CỔ TRUYỀN TRUNG ƯƠNG
Nguyễn Thị Thanh Tú1, Nguyễn Thanh Thủy1
1 Trường Đại học Y Hà Nội
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát phương pháp Y học hiện đại và Y học cổ truyền điều trị bệnh Loãng xương tại Khoa Lão Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương. Đối tượng và phương pháp: Thiết kế nghiên cứu tiến cứu, mô tả cắt ngang được thực hiện trên 72 bệnh nhân bằng phương pháp chọn mẫu thuận tiện, thời gian thực hiện từ 6/2019 – 6/2020. Kết quả: 100% bệnh nhân sử dụng phương pháp Y học cổ truyền trong đó 51,4% bệnh nhân được điều trị kết hợp với Y học hiện đại. Điều trị bằng Y học hiện đại: 72,0% bệnh nhân sử dụng nhóm thuốc ức chế hủy xương (Calcitonin 67,6%, Bisphosphonat 5,4%) và 48,6% bệnh nhân sử dụng nhóm thuốc bổ sung khoáng chất và vitamin (kết hợp Calci và vitamin D 27,0%, Calci hoặc vitamin D: 10,8%). Điều trị theo Y học cổ truyền: 93,1% bệnh nhân được điện châm và xoa bóp bấm huyệt; thuốc thang được sử dụng nhiều nhất (100%), dạng cao (79,2%), dạng hoàn (75,0%) và dạng chè được sử dụng ít nhất 33,3%. Các bệnh nhân sau điều trị có mức độ đau theo thang điểm VAS giảm so với thời điểm vào viện (p < 0,05).

Loãng xương là bệnh lý chuyển hóa mãn tính, liên quan mật thiết với sự lão hóa và mãn kinh, ảnh hưởng đến một số lượng lớn người ở cả hai giới vàtất cả các chủng tộc [6]. Bệnh lý loãng xương  diễn  biến  tự  nhiên  và  thầm  lặng,  triệu chứng  lâm  sàng  không  điển  hình,  người  bệnh thường chủ quan cho đến khi có biểu hiện lâm sàng và hay gặp nhất là sự cố gãy xương. Theo số liệu của Hiệp hội Loãng xương Quốc tế, 1/3 nữ giới và 1/5 nam giới trên 50 tuổi bị gãy xương do loãng xương. Các nghiên cứu ở Việt Nam ước tính rằng tỷ lệ mắc bệnh loãng xương trong dân số nói chung là 4,7%. Theo Hiệp hội Thấp khớp Việt Nam, ước tính đến năm 2050 số phụ nữ mắc loãng xươngtừ 50 tuổi trở lên có thể sẽ hơn 7 triệu người [3]. Do đó, việc nâng cao kiến thức của các bác sỹ cũng như tăng cường nhận thức của người dân sẽ có hiệu quả trong việc phòng và điều trị bệnh lý này.Trong thập kỷ qua, sự phát triển của Y học hiện đại (YHHĐ) đã mang lại hiệu quả đáng kể trong điều trị, trong đó mục tiêu nhắm vào việc cải  thiện  chất  lượng  xương.  Bên  cạnh  đó,  các nghiên cứu về bài thuốc và vị thuốc cổ truyền cho thấy kết quả khả quan như: viên mật cốt, viên nang bổ cốt linh, viên nang cường cốt [1] cường cốt ẩm [8], các vị thuốc như nhục thung dung,  câu  kỷ  tử,  thục  địa,  đỗ  trọng  [5].  Hiện nay,  xu  hướng  kết  hợp YHHĐ  và  YHCTtrong điều trị các bệnh lý nội khoa trong đó có bệnh loãng  xương  ngày  càng  trở  nên  phổ  biến.  Với mong muốn tìm hiểu tổng quan về các phương pháp điều trị để ngày càng nâng cao chất lượng điều trị loãng xương, chúng tôi tiến hành nghiên cứu  đề  tài  nhằm  mục  tiêu: Khảo  sát phương phápYHCT  kết  hợp  YHHĐđiều  trị  bệnh  nhân Loãng xương tại khoa Lão Bv.YHCT Trung ương

THỰC TRẠNG BIẾNG ĂN Ở TRẺ DƯỚI 5 TUỔI ĐẾN KHÁM TẠI BỆNH VIỆN NHI TỈNH NAM ĐỊNH NĂM 2021
Nguyễn Trường Sơn1
1 Trường ĐH Điều dưỡng Nam Định
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Mô tả thực trạng biếng ăn ở trẻ dưới 5 tuổi đến khám tại Bệnh viện Nhi tỉnh Nam Định năm 2021. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, 255 bà mẹ có con dưới 5 tuổi đến khám tại Bệnh viện Nhi Nam Định đã tham gia phỏng vấn trực tiếp dựa trên bộ câu hỏi. Kết quả nghiên cứu: Tỷ lệ trẻ có thời gian bữa ăn kéo dài từ 30 – 45 phút là 46,7%, tỷ lệ trẻ ăn không đủ khẩu phần ăn (ăn gần một nửa) là 51,1%, tỷ lệ trẻ có hành vi chống đối khi ăn khá thường xuyên là 38,9%. Kết luận: Tỷ lệ biếng ăn ở trẻ dưới 5 tuổi đến khám tại Bệnh viện Nhi tỉnh Nam Định là 18,4%.

Biếng ăn là khi trẻăn không đủkhẩu phần ăn theo  nhu  cầu,  dẫn đến  trẻcó  những  biểu  hiện chậm tăng trưởng [1]. Biếng ăn rất phổbiến trên toàn  Thếgiới  và  là  một  trong  những  mối  quan tâm  của  các  bậc  cha  mẹ. Biếng ăn gây ra nhiệu hậu  quảnhư trẻkhông được  cung  cấp đầy đủchất  dinh  dưỡng, ảnh  hưởng  đến  sựtrưởng thành  và  phát  triển  của  trẻ.  Ngoài  ra,  biếng ăn còn ảnh hưởng  xấu đến  cảm  xúc,  nhận  thức  và khảnăng hòa nhập xã hội của trẻ. Biếng ăn kéo dài  là  nguyên  nhân  quan  trọng  gây  ra  suy  dinh dưỡng ởtrẻ. Nhiều  nghiên  cứu  trên  Thếgiới  đã  chỉra rằng,  tỷlệbiếng  ăn  dao  động  từ5,6%  đến 58,7% ởtrẻdưới 6 tuổi. Tỷlệnày khá cao ởcác nước  có  thu  nhập cao, lên đến  50%  trong  các nghiên cứu tại Mỹvới tỷlệlà 8,0%. Tại các nước Châu  Á,  tỷlệbiếng  ăn  cũng ởmức  cao,  như Singapore  là  49,2%  trẻtừ1 đến  10  tuổi  biếng ăn. Tại Trung Quốc, tỷlệbiếng ăn ởtrẻnhũ nhi và trẻnhỏlà 23,8%

Chi tiết bài viết
Từ khóa
Biếng ăn, trẻ dưới 5 tuổi, Bệnh viện Nhi tỉnh Nam Định

Tài liệu tham khảo
1. Bộ Y tế (2015), Nuôi dưỡng trẻ nhỏ. 
2. Phạm Thị Thu Hương và Nguyễn Trọng Hưng (2016). Đánh giá tình trạng thiếu máu và thiếu kẽm ở trẻ từ 6-59 tháng tuổi bị biếng ăn đến khám tư vấn dinh dưỡng tại cơ sở 2 Viện dinh dưỡng, Hội nghị khoa học dinh dưỡng lâm sàng 
3. Huỳnh Văn Sơn, (2011). Biểu hiện biếng ăn tâm lý ở trẻ từ 1 đến 6 và thực nghiệm một số biện pháp khắc phục tình trạng biếng ăn tâm lý, Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ, Trường Đại học Sư phạm Tp. Hồ Chí Minh. 
4. Nguyễn Đức Tâm, Lưu Thị Mỹ Thục (2017). Thực trạng biếng ăn ở trẻ dưới 5 tuổi tịa Bệnh viện Nhi Trung Ương, Luận văn thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Hà Nội. 
5. Mai Thị Mỹ Thiện và cộng sự (2010). Tình trạng biếng ăn ở trẻ dưới 5 tuổi tại TP. Hồ Chí Minh, Tạp chí Dinh dưỡng và Thực phẩm 10-2014, 40-46. 
6. Hoàng Thị Bạch Yến (2020). Nghiên cứu thực trạng biếng ăn ở trẻ dưới 5 tuổi tại Thành phố Huế, Luận văn tiến sỹ cộng đồng, Trường Đại học Y dược Huế. 

TỶ LỆ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN RỐI LOẠN GIẤC NGỦ Ở TRẺ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ
Nguyễn Thị Thanh Mai1, Nguyễn Thị Phương Mai1, Đoàn Thị Ngọc Hoa2
1 Trường Đại học Y Hà Nội
2 Trường Đại học Y Thái Bình
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Xác định tỷ lệ và một số yếu tố liên quan đến rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ. Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang, sử dụng Chidren Sleep Habit Questionare (CHSQ) do cha mẹ báo cáo, khảo sát 117 trẻ tự kỷ 24 – 60 tháng tuổi tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Kết quả: Tỷ lệ trẻ tự kỷ có rối loạn giấc ngủ là 81,2%. Trẻ tự kỷ có các yếu tố như mức độ tự kỷ nặng, đồng mắc rối loạn tăng động giảm chú ý, táo bón chức năng có tỷ lệ rối loạn giấc ngủ cao hơn những trẻ tự kỷ không có những yếu tố này. Các thói quen trước khi ngủ buổi tối như uống sữa trước khi đi ngủ, đặc biệt là uống lượng sữa ≥ 150ml, thời gian ngủ sau 21 giờ, bật đèn sáng khi đi ngủ, xem điện thoại/ipad/tivi trước khi ngủ đều liên quan đến tăng rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ. Kết luận: Rối loạn giấc ngủ rất phổ biến ở trẻ tự kỷ. Điều này gợi ý rằng việc đánh giá các vấn đề về giấc ngủ và các yếu tố liên quan của rối loạn giấc ngủ nên là một phần trong chăm sóc toàn diện cho trẻ tự kỷ.

Rối loạn phổ tự kỷ là một rối loạn pháttriển 1Trường Đại học Y Hà Nội2Trường Đại học Y Thái BìnhChịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Thanh MaiEmail: thanhmai@hmu.edu.vnNgày nhận bài: 22.4.2022Ngày phản biện khoa học: 10.6.2022Ngày duyệtbài: 17.6.2022thần kinh, đặc trưng bởi các suy giảm về giao tiếp, tương tác xã hội và các hành vi, sở thích bất thường, khởi phát sớm từ khi trẻ còn nhỏ và diễn biến kéo dài suốt đời [1]. Trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ, được gọi với thuật ngữ ngắn gọn là trẻ tự kỷ, còn kèm theo nhiều rối loạn như rối loạn giấc ngủ, rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn chức năng tiêu hóa… [2], phổ biến nhất là rối loạn giấc ngủ (RLGN) với tỷ lệ gặp từ 54 –83% [3]. Mức độ nghiêm trọng của các vấn đề giấc ngủ ở trẻ tự kỷ đặc biệt được quan tâm có những ảnh hưởng tiêu cực lên hành vi, cảm xúc của trẻ, đồng thời gia tăng gánh nặng và căng thẳng cho gia đình trong quá trình nuôi dạy trẻ. Các nghiên cứu về RLGN đã ghi nhận nhiều yếu tố liên quan đến tăng nguy cơ RLGN ở trẻ tự kỷ bao gồm các yếu tố phát triển thần kinh, y tế, tâm  lý  xã  hội  và  môi  trường [4].  Tuy  nhiên, RLGN ở trẻ tự kỷ và những yếu tố liên quan còn chưa được quan tâm nhiều. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu xác định tỷ lệ và một số yếu tố liên quan đến RLGN ở trẻ tự kỷ lứa tuổi 24 –60 tháng

KHẢO SÁT KIẾN THỨC VÀ TỶ LỆ TUÂN THỦ VỆ SINH TAY TRƯỚC VÀ SAU CAN THIỆP TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 354
Phùng Thị Phương1, Kim Bảo Giang1, Trần Thị Giáng Hương1
1 Trường Đại học Y Hà Nội
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Dánh giá kiến thức và tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay trước và sau can thiệp của nhân viên y tế. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang 200 nhân viên y tế trực tiếp khám chữa bệnh và chăm sóc người bệnh, với 2.048 cơ hội quan sát vệ sinh tay trước và sau can thiệp tại Bệnh viện Quân y 354, từ tháng 9/2016 đến tháng 11/2016. Kết quả: Kiến thức của nhân viên y tế sau can thiệp tốt hơn so với trước can thiệp, trong đó, kiến thức về “Tính chất và tình huống cần dùng loại dung dịch phù hợp”, “Thời gian tối thiểu cần thiết mà rửa tay với dung dịch chuẩn chứa cồn giết hết các mầm bệnh là 20 giây”, “Phương pháp rửa tay phù hợp với từng tình huống” tăng lên rõ rệt. Tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay trước và sau can thiệp ở các khoa đều tăng (từ 76,9% tăng lên 96,5%); theo tình huống VST tăng (từ 76,9% tăng lên 94,0%).

Hiện nay, tại Việt Nam,tùy theo đặc điểm vàquy môbệnh  viện,tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện chung ởngười bệnh (NB)khoảng5-10%. Đây là một trong các nguyên nhân hàng đầu đe dọa sự an toàn của NB, tăng biến chứng, ngày điều trị, chi phí nằm viện và tỷ lệ tử vong. Những bệnh việntiếp  nhận  càng  nhiều  NB  nặng,  thực  hiện càng nhiều thủthuật xâm lấn thìnguy cơnhiễm khuẩn bệnh việncàng cao,cóthểlêntới 20-30% ởnhững  khu  vực  cónguy  cơcao,nhưkhu vực hồi  sức  tích  cực,  sơsinh,  ngoại  khoa… Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn bệnh việncó thể là virút, nấm, kí sinh trùng, vi khuẩn… nhiễm khuẩn bệnh việncó thể xảy ra do các tác nhân nội sinh(do tác nhân trên da,niêm mạc NB) hoặc ngoại sinh (tác nhân lây truyền từ NB khác, nhân viên y tế(NVYT)hoặcmôi trường xung quanh).Các chuyên gia y tế khẳng định, bàn tay của NVYT thực hiện các kỹ thuật thăm khám, chăm sóc NB có thể chứa nhiều tác nhân gây bệnh, thậm chí nhiều mầm bệnh nguy hiểm đe dọa tính mạng. Vì vậy, vệ sinh tay (VST) là rất cần thiết  nhằm kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện.Phổ vi khuẩn trên bàn tay gồm có vi khuẩn thường trú(không thể loại bỏ nhưng có thể làm giảm mức độ  định  cư  bằng VST);  vi  khuẩn  vãng  lai(vi khuẩn gây bệnh-nguyên nhân chính gây nhiễm khuẩn bệnh viện)[7]. Nhận thức tầm quan trọng của  công tác VST, chúng tôi thực hiện  nghiên cứu này nhằm mục tiêu:-Đánh giá kiến thức VST trước và sau can thiệp của NVYT tại Bệnh viện Quân y 354.-Đánh giá Tỷ lệ tuân thủ VST trước và sau can thiệp của NVYT tại Bệnh viện Quân y 354.

Chi tiết bài viết
Từ khóa
Kiến thức, tuân thủ vệ sinh tay, can thiệp

Tài liệu tham khảo
1. Mahmoud Nabavi et al, (2013), Knowledge, Attitudes, and Practices Study on Hand Hygiene Among Imam Hossein Hospital’s Residents in 2013. 
2. Zahra Goodarzi et al (2020), “Investigating the Knowledge, Attitude and Perception of Hand Hygiene of Nursing Employees Working in Intensive Care Units of Iran University of Medical Sciences, 2018-2019”, A Journal of Clinical Medicine. 15 (2), pp. 230-237. 
3. Hoàng Thăng Tùng và cs (2021), “Thực trạng tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế tại các khoa lâm sàng, Bệnh viện Phổi Trung ương năm 2016”, Tạp chí Y học Việt Nam, 498 (1), tr. 95-98. 
4. Đỗ Trần Hoàn (2017), Đánh giá kết quả can thiệp rửa tay thường quy tại khu vực dịch vụ chất lượng cao, Bệnh viện đa khoa Đồng Nai năm 2017, Quản lý bệnh viện, Đại học Y tế Công cộng. 
5. Hoàng Thị Xuân Hương (2010), Đánhgiá kiến thức, thái độ và tỉ lệ tuân thủ rửa tay của nhân viên y tế tại bệnh viện Đống Đa – Hà Nội trước và sau khi triển khai dự án “Tăng cường vệ sinh bệnh viện năm2010 – 2011, Y tế Công cộng, Đại học Y tế Công cộng, Hà Nội. 
6. Trần Thị Thu Trang và cộng sự (2017), “Đánh giá hiệu quả can thiệp về vệ sinh tay cho nhân viên y tế tại bệnh viện Tai Mũi Họng thành phố Hồ Chí Minh năm 2017”, Tạp chí Thời sự Y học. 
7. Bộ Y tế (2017), Hướng dẫn kiểm soát nhiễm khuẩn trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, Quyết định số 3916/QĐ-BYT.. 
8. Mukesh Shukla, Shantanu Tyagi, Neeraj Kumar Gupta (2016), “A stuydy on knowledge of Hand hygiene among Health care personnel in selected primary health care centres in Lucknow”, International Journal of Health Sciences and Research. 

LAO MÀNG NÃO MỀM – TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ BÁO CA BỆNH
Cung Văn Công1
1 Bệnh viện Phổi trung ương
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Lao hệ thần kinh trung ương được chia thành 3 thể: Lao màng não, lao não và lao màng nhện tuỷ sống. Về mặt giải phẫu màng não bao gồm (tính từ ngoài vào trong): Màng cứng (lót mặt trong xương sọ); màng nhện; màng mềm (bao bọc toàn bộ nhu mô não, kể cả các rãnh cuộn não). Dịch não tuỷ lưu thông trong khoang giữa màng nhện và màng mềm. Trong các trường hợp lao màng não, quan sát trên cộng hưởng từ CHT) tổn thương thường có ưu thế màng nhện; khi có tổn thương màng mềm, nhu mô não liền kề thường bị ảnh hưởng dẫn đến bệnh nhân (BN) sẽ xuất hiện các dấu hiệu bất thường của thần kinh trung ương liên quan chất xám vỏ não. Chúng tôi báo các ca bệnh nhi, 4 tuổi, được chẩn đoán xác định và điều trị lao màng não tại bệnh viện Phổi trung ương với hình ảnh CHT khá điển hình và cũng khá đặc biệt của tổn thương màng não mềm, với mong muốn cung cấp góc nhìn toàn diện hơn cho các đồng nghiệp về căn bệnh này.

Lao não, màng não thuộc lao hệ thần  kinh trung ương, chiếm  1-2% các ca bệnh lao hoạt động; 5% các thể lao ngoài phổi, là một trong những  thể  lao  nặng,  thường  dẫnđến  tử  vong hoặc để lại nhiều di chứng nếu phát hiện và điều trị muộn. Ở thập kỷ trước chẩn đoán lao não, màng não gặp nhiều khó khăn, chủ yếu dựa vào lâm sàng và các xét nghiệm độ đặc hiệu thấp.1,2Hiện nay nhờ có sự hỗ trợ của các kỹ thuật chẩn đoán  hình  ảnh,  kỹ  thuật  xét  nghiệm  sinh  học phân  tử  (Gene  Xpert  MTB/RIF)  cũng  như  nuôi cấy môi trưởng lỏng (MGIT/MTB) dịch não tuỷ mà thời gian chẩn đoán đã giảm đi đáng kể đem lại lợi ích to lớn cho người bệnh. Về chẩn đoán hình ảnh, hiện nay vai trò của cộng hưởng từ (CHT) và thuốc đối quang từ trong hỗ trợ chẩn đoán lao não, màng  não  là rất lớn khi mà độ nhạy, độ đặc hiệu đều ở mức cao.3Màng não có 3 lớp cơ bản đó là màng cứng, màng nhện và màng  mềm.  Màng  não  mềm  bao  bọc  toàn  bộ nhu mô não, ngoài chức năng địnhkhu  nó  còn có vai trò như là hàng rào ngăn cản các tác nhân gây bệnh từ dịch não tuỷ xâm nhập nhu mô não. Hầu  hết  các  ca  lao  màng  não  đều  gây  tổn thương  chủ  yếu  ở  màng  nhện,  được  thể  hiện bằng hình ảnh màng não tăng ngấm đối quang từ, chỉ khu trú khu vực màng não và chủ yếu khu vực màng não đáy. Các dấu hiệu thần kinh trung ương  khu  trú  cũng  ít  thấy  xuất  hiện  khi  tổn thương ưu thế màng nhện. Khi tổn thương màng mềm, nhu mô não tiếp giáp rất dễ bị tổn thương, rất hay tạo nên các dấu hiệu thần kinh khu trú do khu vực chất xám vỏ não chứa đựng hầu hết các trung khu hoạt động của não.1-5Chúng tôi giới thiệu ca bệnh lao màng não, được chẩn đoán xác định bằng tiêu chuẩn vàng, tổn thương ưu thế ở màng não mềm với hình ảnh CHT khá điển hình và có liên quan mật thiết đến các dấu hiệu thần kinh khu trú của hệ thần kinh trung ương để các đồng nghiệp cùng tham khảo

TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC Ở BA TỈNH MIỀN BẮC NĂM 2020
Lê Thị Hiệp1, Lê Danh Tuyên1, Trần Thúy Nga1, Trần Khánh Vân1, Phan Thị Hồng Diệu2, Nguyễn Thị Lan Phương1
1 Viện Dinh dưỡng
2 Trường Đại học Y Hà Nội
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Tình trạng dinh dưỡng (TTDD) của học sinh tiểu học hiện nay còn chưa được nghiên cứu nhiều. Nghiên cứu cắt ngang mô tả được tiến hành trên 487 học sinh tiểu học từ 6-10 tuổi tại tỉnh Điện Biên, Hà Nam, Thái Nguyên năm 2020 nhằm khảo sát TTDD của trẻ. Học sinh được xác định cân nặng, chiều cao để tính chỉ số Z-score. Kết quả: Tỷ lệ suy dinh dưỡng thể gầy còm, thấp còi và TC-BP ở 3 tỉnh lần lượt là 5,5%, 15,6% và 24,2%. Học sinh nam có tỷ lệ bị TC-BP cao hơn có ý nghĩa thống kê so với học sinh nữ (p<0,01). So với học sinh nam, học sinh nữ có gia tăng cân nặng và chiều cao vượt trội ở thời điểm 8 tuổi. Kết luận: Học sinh tiểu học ở 3 tỉnh miền Bắc đang đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng. Học sinh nữ từ thời điểm 8 tuổi cần được chăm sóc và nuôi dưỡng hợp lý để phát triển được tối đa tiềm năng về tầm vóc cũng như hạn chế các nguy cơ của SDD và TC-BP ở giai đoạn phát triển tiếp theo.

Hiện nay, tình trạng dinh dưỡng (TTDD) của trẻ em, đặc biệt ở trẻ tiểu học, vẫn đang là vấn đề sức khỏe có ý nghĩa cộng đồng ở Việt Nam. Học sinh tiểu học đang ở độ tuổi tiền dậy thì, đây là giai đoạntrẻ tích lũychất dinh dưỡng cần thiết chuẩn bị cho sự phát triển vượt trội các giai đoạn sau.Ở độ tuổi này, bất cứ sự mất cân bằng về dinh dưỡng nào, dù là suy dinh dưỡng(SDD), thừa cân -béo  phì(TC -BP) hay thiếu vi chất dinh dưỡng đều sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự phát triển tối đa các tiềm năng di truyềncảvềtầm vóc,thể lực,trí tuệ, cũng như gia tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính khi trưởng thành, để lại nhiều hậu quả trước mắt cũng như lâu  dài,gây tổn thất lớn chotrẻ,gia đình và xã hội1.Việt  Namthuộc  nhóm  các  quốc  gia  có  thu nhập  trung  bình-thấp  và  đang  trong  giai  đoạn chuyển tiếp về dinh dưỡng với đặc điểm nổi bật là gánh nặngkép về dinh dưỡng: SDD và thừa cân, béophì cùng tồn tại song song. Trẻ em tiểu họckhông nằm ngoài xu hướng này. Bên cạnh những tác hạilâu dài của SDD thì TC -BPcũnglàm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa và mắc các  bệnhmạn  tính  không  lây  như  đái  tháo đường, tăng huyết áp,bệnh tim mạch1.

Chi tiết bài viết
Từ khóa
gánh nặng kép, SDD, thừa cân-béo phì, học sinh tiểu học, thấp còi

Tài liệu tham khảo
1. Lê Thị Hợp, Lê Bạch Mai, Bùi Thị Nhung. Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh chương trình dinh dưỡng học đường nhằm cải thiện thể lực và trí lực của trẻ em Việt Nam. Tạp chí Dinh Dưỡng và Thực phẩm. 2016;12(1):1-6. 
2. Viện Dinh dưỡng, UNICEF. Báo cáo tóm tắt tổng điều tra dinh dưỡng 2019-2020 (2021). 
3. Ngô Thị Xuân, Nguyễn Thị Yến, Nguyễn Thị Lâm (2019). Hiệu quả của một số giải pháp can thiệp làm giảm thừa cân, béo phì ở học sinh tiểu học tại thành phố Bắc Ninh giai đoạn 2016 – 2018. Tạp chí Y học Dự phòng, 29 (5), 23-24. 
4. Bao Khanh Le Nguyen, Hop Le Thi, Van Anh Nguyen Do, Nga Tran Thuy và cộng sự (2013). Double burden of undernutrition and overnutrition in Viet Nam in 2011 results of the seanuts study in 5-11 yearold children. British journal of nutrition. 
5. Lê Thị Kiều Oanh, Nguyễn Thị Phương Lan, và Phạm Trung Kiên (2018). Thực trạng dinh dưỡng của học sinh lứa tuổi tiểu học tại thành phố Lạng Sơn. Tạp chí Y học Việt Nam, 472(Số đặc biệt), 344–249. 
6. Nguyễn Mỹ Hạnh, Nguyễn Xuân Thủy, Nguyễn Anh Vũ và cộng sự. (2016). Thực trạng thừa cân béo phì ở học sinh tiểu học tại thành phố Việt Trì và thị xã Phú Thọ, năm 2015. Tạp chí Dinh dưỡng và Thực phẩm, 12(3), 41–46. 

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THAY KHỚP GỐI TOÀN PHẦN BẢO TỒN DÂY CHẰNG CHÉO SAU
Vũ Trường Thịnh1,2, Nguyễn Xuân Thùy1,2
1 Trường Đại học Y Hà Nội
2 Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu đánh giá hiệu qủa phẫu thuật thay khớp gối toàn phần bảo tồn dây chằng chéo sau tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Thiết kế nghiên cứu hồi cứu và tiến cứu không đối chứng trên 39 bệnh nhân được phẫu thuật thay khớp gối toàn phần bảo tồn dây chằng chéo sau từ tháng 1/2018 đến tháng 12/2018.Kết quả: Đa số bệnh nhân là nữ giới (92%), và tổn thương chủ yếu ởgối trái (59%). Tỷ lệ không đau/đau ít sau mổ theo thang điểm VAS là 95%, biên độ vận động khớp gối sau mổ là 110,5 ± 3,8 độ.Kết luận: Phẫu thuật thay khớp gối toàn phần sử dụng loại khớp bảo tồn dây chằng chéo sau mang lại kết quả giảm đau tốt cho người bệnh thoái hóa khớp gối giai đoạn 3,4. Phẫu thuật kết hợp với giảm đau sau mổ và phục hồi chức năng mang lại hiệu quả cao trong điều trị.

Thoái hóa khớp là bệnh lý mãn tính thường gặp.Tổn thương đặc trưng của thoái hóa khớp gối (THKG) là  thoái  hóamấtsụn theo thời gian, gây mòn và rách sụn khớp, làm bệnh nhân đau khi đi lại thậm chí tàn phế[1]. Có nhiều phương pháp để điều trị bệnh theo từng giai đoạn, trong đó thay khớp gối toàn phần là biện pháp điều trị khi bệnh ở giai đoạn nặng hoặc các biện pháp điều trị trước đó không còn hiệu quả.Loại khớp gối bảo tồn dây chằng chéo sau giúp cắt xương tiết kiệm, tạo điều kiện thuận lợi cho phẫu thuật thay lại khớp gối sau này. Vì vậy, chúng tôi tiến hành  nghiên cứu  nhằm đánh giá hiệu quả  của phương pháp này tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức

Chi tiết bài viết
Từ khóa
Thoái hóa khớp gối, thay khớp gối nhân tạo

Tài liệu tham khảo
1. Trần Ngọc Ân, Nguyễn Thị Ngọc Lan (2000). Điều trị thoái hoá khớp và cột sống. Điều trị học nội khoa, Nhà Xuất bản Y học, Hà Nội, 212-224. 
2. Jong Lee (2012). Individualized total knee arthroplasty, improvingaccuracy in knee arthroplasty, 1, 289-304. 
3. Đặng Hồng Hoa (1997). Nhận xét một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân hư khớp gối, Luận văn Thạc sĩ Y học, Trường Đại học Y Hà Nội. 
4. Cận Thị Ánh Tuyết (2014). Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hình ảnh siêu âm khớp gối ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Luận văn Thạc sĩ Y học, Học viện Quân Y. 
5. Wulker.N, Lambermont.J.P, Sacchetti.L et al (2010). A prospective randomized study of minimally invasive total knee arthroplasty compared with conventional surgery. The Journal of Bone and Joint Surgery, 92, 1584-1590. 
6. Kohn, M. D., Sassoon, A. A., & Fernando, N. D. (2016). Classifications in brief: Kellgren-Lawrence classification of osteoarthritis. Clinical Orthopaedics and Related Research®, 474(8), 1886-1893. 
7. Vittorio Calvisi, Alessandro Paglia, Norman Ciprietti (2018). Cruciate-Retaining Total Knee Arthroplasty. Primary Total Knee Arthroplasty, IntechOpen, London. 
8. Trần Trung Dũng, Đoàn Việt Quân (2012). Nhận xét kết quả phẫu thuật thay khớp gối toàn bộ cho bệnh nhân thoái hóa khớp gối tại bệnh viện đại học Y Hà Nội. Tạp chíY học thực hành, 810-3, 20-22. 
9. Phạm Chí Lăng (2008). Kết quả ban đầu điều trị thoái hóa khớp gối bằng thay khớp gối nhân tạo kiểu xoay. Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, 12-1, 7-12 

TÌNH TRẠNG DINH DƯỠNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN TỚI SUY DINH DƯỠNG THẤP CÒI Ở TRẺ 24-71 THÁNG TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN NĂM 2020
Phan Thị Thanh Tâm1, Trần Thúy Nga2, Trần Khánh Vân2, Nguyễn Thị Lan Phương2, Nguyễn Trần Ngọc Tú2, Lê Ánh Hoa2
1 Tổ chức Worldwide Orphans
2 Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Suy dinh dưỡng nhẹ cân và thấp còi ở trẻ em tiền học đường ở vùng nông thôn miền núi là vấn đề tồn tại cần được quan tâm. Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 857 trẻ mầm non từ 24-71 tháng tại huyện Phú Lương, Thái Nguyên nhằm đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ và tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến suy dinh dưỡng thấp còi. Kết quả: Tỷ lệ suy dinh dưỡng nhẹ cân là 11,3%; thấp còi là 12,4%; thể gầy còm là 4,8% và thừa cân/béo phì là 4,1%. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi của trẻ bao gồm: dân tộc thiểu số, mẹ có từ 3 con trở lên, mẹ làm nông dân/nội trợ hoặc không có việc làm, kinh tế gia đình thuộc hộ nghèo/cận nghèo, trẻ từng bị rối loạn tiêu hóa, trẻ biếng ăn (p<0,05). Kết luận: Cần có biện pháp can thiệp đặc thù, có trọng tâm để cải thiện tình trạng dinh dưỡng đặc biệt nhóm trẻ em nhằm rút ngắn khoảng cách giữa dân tộc thiểu số với dân tộc Kinh, gia đình nghèo với giàu, giữa gia đình đông con với ít con hướng tới sự phát triển toàn diện của trẻ em, góp phần đảm bảo một tương lai ổn định cho xã hội Việt Nam.

Chế độ dinh dưỡng tốt giúp trẻ phát triển cả về thể chất và trí tuệ. Trong khi đó, suy  dinh dưỡng không chỉ lấy đi những tiềm năng của trẻ mà còn gây gánh nặng lâu dài cho trẻ, gia đình, quốc gia và toàn thế giới. Theo UNICEF/WHO/WB, năm 2020, trên toàn thế giới có 149,2 triệu trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng (SDD) thấp còi; 45,4 triệu trẻ gầy còm và 38,9 triệu trẻ thừa cân. Trong đó, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng ở châu Á vẫn chiếm tỷ lệ cao với 53% trẻ thấp còi; 70% gầy còm và 48% thừa cân béo phì trên toàn thế giới[1].Trong cuộc Tổng điều tra dinh dưỡng được  thực  hiện  bởi  Viện  Dinh  dưỡng,  tính  tới năm 2020, Việt Nam có 1,8 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng. Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ dưới 5 tuổi thể thấp còi là 19,6% và thể nhẹ cân là 11,5%; vùng Tây Nguyên, Trung du và miền núi phía Bắc nơi có nhiều người dân tộc thiểu số là khu vực có tỷ lệ cao nhất [2]. Thái Nguyên là một tỉnh thuộc vùng miền núi phía Bắc với nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, do đó việc tiếp cận các thông tin về dinh dưỡng cho trẻ em còn hạn chế. Nghiên cứu này được tiến hành tại huyện Phú Lương –một huyện miền núi phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên có điều kiện kinh tế khó khăn với nhiều dân tộc (Kinh, Tày, Sán Chỉ…) để điều tra  tình  trạng  dinh  dưỡng  của  trẻ  em  24-71 tháng tuổi và tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến suy dinh dưỡng thấp còi để từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp cho trẻ em vùng miền núi để nâng cao tình trạng dinh dưỡng của trẻ trong tương lai.

Chi tiết bài viết
Từ khóa
Tình trạng dinh dưỡng, suy dinh dưỡng thấp còi, trẻ mầm non

Tài liệu tham khảo
1. The UNICEF/WHO/WB (2021). Joint Child Malnutrition Estimates (JME) group released new data for 2021. 
2. Viện dinh dưỡng (2021), Tổng điều tra dinh dưỡng 2020. 
3. Lưu Thị Mỹ Thục (2016), Tìm hiểu một số yếu tố nguy cơ suy dinh dưỡng ở trẻ dưới 5 tuổi tại Tuyên Quang, Tạp chí Nhi Khoa. 9(2): tr,29-37. 
4. Phạm Thị Thư, Trương Tuyết Mai, Nguyễn Ngọc Sáng (2021), Tình trạng dinh dưỡng trẻ 3-5 tuổi và một số yếu tố liên quan đến suy dinh dưỡng thấp còi tại một số xã, tỉnh Thanh Hóa năm 2017, Tạp Chí Y học Việt Nam. 509(2). 
5. Đỗ Nam Khánh (2020), Nghiên cứu thực trạng thừa cân, béo phì và một số đặc điểm gen, thói quen dinh dưỡng, hoạt động thể lực ở trẻ mầm non, Luận án tiến sỹ Y học, Đại học Y Hà Nội. 
6. Hà Xuân Sơn, Phan Thị Bích Hồng (2022), Thực trạng suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi người dân tộc Mông tại 2 xã huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang, Tạp chí khoa học và công nghệ Đại học Thái Nguyên, 227(05): tr 67–74. 
7. Lưu Thị Mỹ Thục, Nguyễn Đức Tâm, Nguyễn Quang Dũng (2019), Dietary Intakes, Nutrition Status and Micronutrient Deficiency in Picky Eating Children under 5 years old in the Vietnam National Hospital of Pediatrics, Open Journal of Gastroenterology and Hepatology, 2(1). 
8. Harper, Kaitlyn M. and et al (2018), Environmental enteric dysfunction pathways and child stunting: A systematic review, PLoS Neglected Tropical Diseases, 12(1). 

TÌNH TRẠNG THIẾU MÁU, DỰ TRỮ SẮT VÀ THIẾU VITAMIN D Ở HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC BÁN TRÚ HUYỆN TỦA CHÙA, ĐIỆN BIÊN NĂM 2018
Đỗ Thúy Lê1, Nguyễn Song Tú1, Nguyễn Thúy Anh1, Hoàng Nguyễn Phương Linh1
1 Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Hà Nội
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Nghiên cứu cắt ngang, tiến hành năm 2018 trên 290 học sinh trung học cơ sở của 04 trường phổ thông dân tộc bán trú huyện Tủa Chùa tỉnh Điện Biên, nhằm mô tả thực trạng thiếu máu, dự trữ sắt và thiếu vitamin D. Kết quả cho thấy, tỷ lệ thiếu máu chung là 30,3% ở ngưỡng trung bình về ý nghĩa sức khỏe cộng đồng; dự trữ sắt cạn kiệt là 22,4% (trong đó, tỷ lệ dự trữ sắt thấp và cạn kiệt là 53,8%); tỷ lệ thiếu máu thiếu sắt là 6,6%; nồng độ Hemogolobin trung bình là 122,9g/l±11,1 và nồng độ Ferritin trung vị là 28,4µg/l. Tỷ lệ vitamin D thấp là 9,3%; tỷ lệ có nguy cơ thiếu vitamin D là 86,6%. Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỷ lệ vitamin D thấp theo nhóm tuổi (p<0,05). Cần có những giải pháp can thiệp kịp thời cải thiện tình trạng thiếu máu, dự trữ sắt và thiếu vitamin D cho học sinh trung học cơ sở vùng dân tộc, khó khăn của tỉnh Điện Biên nói riêng và vùng núi phía Bắc nói chung.

Thiếu máu và thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em là những vấn đề có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng  (YNSKCĐ)  đáng  quan  tâm  ở  nhiều  nước đang phát triển. Thiếu máu ảnh hưởng đến 1/3dân số thế giới và hơn 800 triệu phụ nữ và trẻ em. Thiếu sắt là nguyên nhân gây thiếu máu phổ biến nhất, chiếm 50% các trường hợp thiếu máu ở phụ nữ tuổi sinh đẻ và 42% ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới [1]. Tại Việt Nam, tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em thay đổi theo tuổi của trẻ.Trên thế giới cũng có khoảng một tỷ người bị thiếu vitamin D. Mặc dù thiếu vitamin D có thể thấy ở hầu hết các nhóm tuổi, nhưng lứa tuổi dễ có nguy cơ thiếu vitamin D nhất đó là trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và trẻ em học đường, vì đây là giai đoạn mà hệ xương phát triển nhanh, do đó nhu cầu vitamin D cũng cao hơn các giai đoạn khác. Tại Việt Nam, tỷ lệ thiếu vitamin D ở học sinh tiểu học khá cao (37,5%), cao hơn ở học  sinh nội thành so với học sinh ngoại thành và cao hơn ở nữ so với nam [2].Thiếu máu gây ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và khả năng vận động của trẻ; gây mệt mỏi, giảm năng suất lao động [1]. Thiếu vitamin D trầm trọng gây ra còi xương ở trẻ sơ sinh và trẻ em, và loãng xương ở người lớn [2]. Số liệu về tình trạng thiếu máu, thiếu vitamin D ở học sinh trung học cơ sở ở Việt Nam hiện nay không có nhiều. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Tình  trạng  thiếu  máu,  dự  trữ  sắt  và  thiếu vitamin D ở học sinh trung học cơ sở trường phổ thông  dân  tộc  bán  trú  huyệnTủa  Chùa,  Điện Biên  năm  2018” nhằm  mô  tả  tình  trạng  thiếu máu, thiếu vitaminD ở học sinh trung học cơ sở các trường phổ thông dân tộc bán trú tại tỉnh này, từ đó đề xuất can thiệp nhằm cải thiện tình trạng thiếu máu, thiếu vitamin D cho học sinh THCS  vùng  khó  khăn,  vùng  đồng  bào  dân  tộc vùng núi phía Bắc nói chung và tỉnh Điện Biên nói riêng

Chi tiết bài viết
Từ khóa
Thiếu máu, thiếu sắt, vitamin D, học sinh trung học, dân tộc, Điện Biên

Tài liệu tham khảo
1. WHO. Nutritional anaemias: Tools for effective prevention and control. WHO, Geneva. 2017. 
2. Trần Quốc Cường, Đỗ Thị Ngọc Diệp và CS. Thấp còi và thiếu hụt vitamin D, kẽm và I-ốt ở học sinh hai trường tiểu học tại thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí DD&TP. 2014; 10(2). 
3. Trần Thúy Nga., Hiệu quả bổ sung sữa “Vinamilk 100% sữa tươi – học đường”, sữa “Vinamilk ADM GOLD – học đường” có bổ sung vi chất đối với tình trạng dinh dưỡng và vi chất dinh dưỡng ở trẻ 7 – 10 tuổi sau 6 tháng can thiệp. Báo cáo nghiệm thu kết quả nghiên cứu đề tài cấp Viện, Viện Dinh dưỡng, 2017. 
4. Arnaud L, et al, Hypovitaminosis D and mild hypocalcaemia are highly prevanlent among young Vietnamese children and women and related to low dietary intake. PLoS One. 8(5), 2013: 63979. 
5. Trần Thuý Nga, Lê Nguyễn Bảo Khanh, Lê Thị Hợp và CS. Tình trạng thiếu máu ở trẻ em từ 0,5 đến 11 tuổi năm 2012. Tạp chí DD&TP. 2016; 12(1). 
6. Goudarzi A, Goudarzi K. The effect of iron deficiency anemia on intelligence quotient (IQ) in under 17 years old students. Pak J Biol Sci. 2008 May 15;11(10):1398-400. 
7. Trần Thuý Nga, Nguyễn Hồng Trường và CS. Tình trạng vitamin D ở trẻ em tuổi học đường năm 2012. Tạp chí DD&TP. 2016; 12(1). 
8. Geok L K et al. (2011). High prevalence of vitamin D insufficiency and its association with BMI-for-age among primary school children in Kuala Lumpur, Malaysia. BMC Public Health. 11(95). 

ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM THẬN GHÉP VÀ MẠCH MÁU CỦA THẬN GHÉP TỪ NGƯỜI CHO SỐNG TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 103
Vũ Ngọc Thắng1, Lê Anh Tuấn1
1 Viện quân Y 103
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Mô tả một số đặc điểm thận ghép và mạch máu thận ghép từ người cho sống tại Bệnh viện Quân y 103. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Gồm 127 trường hợp suy thận giai đoạn cuối được ghép thận và 127 kết quả phim cắt lớp vi tính đa dãy từ người cho sống tại Bệnh viện Quân y 103 trong thời gian từ tháng 12/2019 đến tháng 12/2020, phương pháp nghiên cứu: tiến cứu, mô tả cắt ngang. Kết quả: 127 bệnh nhân, nam: 88 trường hợp (69.3%), nữ: 39 trường hợp (30.7%), tuổi trung bình: 38.12 ± 9.8. Bên của thận lấy ghép: bên phải là 56.7%, bên trái là 43.3%. Thể tích trung bình thận ghép: Nam giới: bên phải là 146.48 ± 28.83(cm3), thận trái là 145.76 ± 22.48 (cm3); Nữ giới: thận phải là 139.94 ± 22.12(cm3), thận trái: 157.14 ± 43.71 (cm3). Đặc điểm số động mạch thận ghép sau lấy thận: Có 1 động mạch: 102 (80.3%). Có 2 động mạch: 22 (17.3%), 3 động mạch: 3 (2.4%). Đặc điểm số tĩnh mạch thận ghép sau lấy thận: Có 1 tĩnh mạch: 116 (91.3%), có 2 tĩnh mạch: 10 (7.9%), có 3 tĩnh mạch: 1 (0.8%). Kết luận: Bất thường số lượng ĐM thận 25 /127 (19.7%) là biến đổi thường gặp, bất thường tĩnh mạch thận 11/127 (8.7%) gặp ít hơn. Nắm vững được những biến đổi mạch máu thận ghép giúp phẫu thuật viên lựa chọn được các phương pháp khâu nối mạch máu thích hợp trong phẫu thuật ghép thận.

Kỹ thuật ghép thận đã được chuẩn hóa nhiều năm nay nhưng kết quả và kỹ thuật ghép thận còn phụ thuộc vào đặc điểm mạch máu của thận ghép. Mạch máu thận ghép có sự thay đổi và khác nhau ở từng trường hợp do đó cần phải lựa chọn kỹ thuật khâu nối mạch máu khác nhau để đảm  bảo  chức  năng  thận  ghép  tốt  nhất.  Mỗi phẫu thuật viên có thể có cách lựa chọn khâu nối mạch máu khác nhau tùy thuộc kinh nghiệm và sự biến đổi mạch máu thận ghép. Để góp phần nâng cao chất lượng trong ghép thận chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu: môtả một số đặc điểm thận ghép và mạch máu thận ghép ở người cho sống tại Bệnh viện Quân y 103.

Chi tiết bài viết
Từ khóa
ghép thận, khâu nối mạch máu

Tài liệu tham khảo
1. Dư Thị Ngọc Thu, Trần Ngọc Sinh (2016), “Kết quả phẫu thuật 285 trường hợp ghép thận tại bệnh viện Chợ Rẩy từ 1992 – 2013”, Kỷ yếu công trình ghép thận bệnh viện Chợ Rẫy 2011 – 2016: p110 – 117. 
2. Trịnh Văn Minh (2010), “Cơ quan tiết nhiệu” Giải phẫu người, Tập II, Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam; Tập II: tr 254 – 278. 
3. Fanny Lepeytre et al (2020), Donor Age, Donor-Recipient Size Mismatch, and Kidney Graft Survival. CJASN; 15 (10): p 1455 -1463. 
4. Mehmet Sarier et al (2020), Evaluation of the Renal Arteries of 2,144 Living Kidney Donors Using Computer Tomography Angiography and Comparison with Intraoperative Findings; Urologia Internationallis;104(7-8):p637-640. 
5. Nguyễn Trường Giang, Hoàng Mạnh An, và cộng sự (2015), “Nghiên cứu đặc điểm mạch máu của thận ghép, kỹ thuật và kết quả khâu nối mạch máu trong ghép thận tại bệnh viện Quân Y 103”, Tạp chí Y học Quân sự, Số 311. 
6. Đỗ Ngọc Sơn, Đoàn Quốc Hưng, Cao Mạnh Thấu (2016), “Đặc điểm mạch máu thận ghép người cho sống tại bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức giai đoạn 2012 – 2015”, Tạp chí Y học Việt Nam, Số đặc biệt: tr 420 – 425. 

THỰC TRẠNG KIẾN THỨC VỀ ĐẠI DỊCH COVID 19 CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH
Nguyễn Thị Minh Hà1
1 Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Mô tả thực trạng kiến thức về đại dịch Covid 19 của sinh viên Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định năm 2021. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, 1687 sinh viên trường Đại học Điều dưỡng Nam Định đã tham gia trả lời dựa trên bộ câu hỏi. Kết quả nghiên cứu: Tỷ lệ sinh viên có kiến thức về vi rút Corona chủng mới ở mức tốt là 32,2% và tỷ lệ sinh viên có kiến thức về ngăn chặn sự lây lan của vi rút Corona chủng mới ở mức tốt là 40,1%. Kết luận: Điểm trung bình kiến thức về đại dịch Covid 19 của sinh viên Trường Đại học Điều dưỡng chính quy là 29,05 ± 5,565.

Dịch bệnh COVID -19 do Virus Corona chủng mới gây nên bùng phát tại Vũ Hán từ tháng 12 năm 2019 sau đó lan ra hơn 200 quốc gia trên toàn  thế  giới  và  khi  tỷ  lệ  lây  truyền  từ  người sang người ngày càng gia tăng, Tổ chức Y tế Thế giới  (WHO)  đã  tuyên  bố  đại  dịch  vào  ngày  11 tháng 3 năm 2020. Đại dịch COVID -19 này tiếp tục diễn ra, vượt qua biên giới đến tất cả các lục địa và xâm chiếm hầu hết toàn cầu và nó ảnh hưởng đến hầu hết các quốc gia và vùng lãnh thổ rất xa so với nguồn gốc xuất phát của nó ở Vũ  Hán,  Trung  Quốc,  vào  tháng  12  năm  2019 [6]. Theo thống kê worldometers.info, tính đến 22h00 ngày 28/9/2021, thế giới đã ghi nhận tổng cộng  233.256.538  ca  nhiễm  virus  Covid -19, trong  đó  4.772.867  ca  tử  vong.  Tại  Việt  Nam, hiện nay đang đối mặtvới làn sóng dịch thứ 4 với số ca mắc, tử vong và số ca nguy kịch cao nhất từ trước tới nay. Theo số liệu của cục y tế dự  phòng  CDC  tính  đến  ngày  28/9/2021,  Việt Nam có 770.640 ca nhiễm [1]. Đại dịch kéo dài gần hai năm đã gây ra sự gián đoạn chưa từng có trong các hệ thống chăm sóc sức khỏe và nền kinh tế [3]. Đối mặt với những thay đổi đột ngột cùng với mối đe dọa nhiễm COVID -19 có thể sẽ có tác động sâu sắc đến các vấn đề liên quan đến sức khỏe của mỗi người trên khắp thế giới. Thực tế, một  số  người  dân  có  thể  có  cảm  giác  tận  thế trong  suốt  thời  gian  kinh  hoàng  này.  Một  số người  xem  thời  điểm  này  là  khoảng  thời  gian thảm khốc nhất họ từng trải qua. Do đó, đại dịch COVID -19 đã làm suy giảm nghiêm trọng sức khỏe tâm thần và tác động lớn đến tâm lý xã hộiSinhviên đại học là lứa tuổi năng động và di chuyển  rộng  rãi  nhất.Tuy  nhiên  khi  có  dịch COVID -19, họ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi việc cấm đến trường đại học, ở nhà, không gặp gỡ bạn  bè,  không  tập  thể  dục,  không  đi  du  lịch, cũng như sợ bị lây nhiễm hoặc lây nhiễm cho bất kỳ  thành  viên  gia  đình  hoặc  bạn  bè  nào  của họ.Cuộc  sống  mới  trong  thời  gian  có  dịch  và những biện pháp phòng ngừa bắt buộc trước khi đi ra ngoài, trở về nhà hoặc thậm chí đi mua sắm đã  tạo  thêm  gánh  nặng  cho  các  sinh  viên.  Để sinh viên có thể đối phó với đại dịch Covid thì đòi hỏi sinh viên phải được trang bị những kiến thức cần thiết về Covid 19. Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định là một trường Đại học thuộc khối ngành sức khỏe đào tạo chủ yếu là điều dưỡng. Việc cung cấp kiến thức và kỹ năng cho sinh viên là rất quan trọng để đáp ứng với các tình huống khẩn cấp. Do đó, nhóm nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Thực trạng kiến thức về đại dịch Covid 19 của sinh viên trường Đại học điều dưỡng Nam Định.”Từ đó, có thể xây dựng các chươngtrình truyền thông nhằm nâng cao kiến thức cho sinh viên về đại dịch Covid 19