ACINETOBACTER SPP MANG GEN OXACILLINASE KHÁNG CARBAPENEM TỪ CÁC CHỦNG VI KHUẨN PHÂN LẬP TRONG MÔI TRƯỜNG BỆNH VIỆN

Vi khuẩn Acinetobacter kháng carbapenem mang enzym thuộc nhóm D (enzym OXA) tác động quan trọng sức khỏe con người. Nghiên cứu này sử dụng kỹ thuật multiplex – PCR nhằm mục tiêu phát hiện các gen OXA trên các chủng Acinetobacter kháng carbapenem được phân lập trong môi trường bệnh viện. 28 chủng Acinetobacter kháng carbapenem không mang gen NDM – 1 phân lập được từ nhiều vị trí khác nhau (tay nhân viên điều dưỡng, xe đẩy y tế, sàn buồng bệnh, giường bệnh nhân hay nắp bồn cầu vệ sinh) tại bệnh viện Việt Đức tháng 9/2011 được sử dụng cho nghiên cứu. Các chủng Acinetobacter được định danh bằng thanh định danh API – 20E, tính nhạy cảm với kháng sinh và kỹ thuật Multiplex PCR được sử dụng để phát hiện các gen OXA – 58, OXA – 51 và OXA – 23 kháng carbapenem. Kết quả cho thấy 25/28 (89,2%) chủng được phát hiện có mang các gen OXA; 21 chủng A. baumannii có 18 chủng mang 2 gen OXA – 51 và OXA – 23, 1 chủng mang gen OXA – 58 và OXA – 51, 2 chủng mang gen OXA – 51. 7 chủng Acinetobacter spp có 4 chủng mang gen OXA – 58 và 3 chủng không phát hiện có gen OXA. 23/28 chủng đều kháng lại imipenem (4 – 16mg/L) và có 5/28 chủng đã giảm nhạy cảm (2 – 4mg/L). Tất cả các chủng vẫn còn nhạy cảm với colistin.

Hiện nay, vi khuẩn thuộc nhóm Acineto- bacter kháng kháng sinh nhóm carbapenem (nhóm lựa chọn cuối cùng) là một trong những căn nguyên quan trọng gây nhiễm khuẩn bệnh viện, bao gồm nhiễm khuẩn huyết, vết mổ, đường hô hấp và đường tiết niệu. Acinetobac- ter kháng carbapenem bởi vi khuẩn này mang các enzym có khả năng ly giải carbapenem như IMP, VIM, SIM và NDM – 1 thuộc nhóm B (metallo – beta – lactamase) và chủ yếu là các enzym thuộc nhóm D (OXA – type). OXA – type gồm 4 enzym chính: OXA – 24 (được phát hiện ở châu Âu và Hoa Kỳ); OXA – 23, OXA – 51 và OXA – 58 (được phát hiện ở nhiều nơi trên thế giới) [1; 2].

Ở Việt Nam, Imipenem là kháng sinh thuộc nhóm carbapenem được đưa vào thị trường đầu những năm 2000 nhưng cũng đã giảm nhạy cảm với các vi khuẩn gram âm – căn nguyên chủ yếu gây nhiễm khuẩn bệnh viện tại Việt Nam. Nghiên cứu đánh giá mức độ kháng carbapenem của hai chủng vi khuẩn gây nhiễm khuẩn bệnh viện thường gặp P. aeruginosa và A. baumannii tại 6 bệnh viện vào năm 2008 cho thấy: 20% các chủng P. aeruginosa và gần 50% các chủng A. baumannii kháng carbapenem, tuy nhiên chưa có nghiên cứu tìm hiểu cơ chế kháng carbap- enem của các chủng Acinetobacter tại Việt Nam [3]. Bệnh viện Việt Đức là bệnh viện 

ngoại khoa đầu ngành, là trung tâm phẫu thuật lớn nhất Việt Nam. Mỗi năm bệnh viện tiến hành ngàn ca phẫu thuật và bệnh viện luôn trong tình trạng quá tải, công suất sử dụng giường bệnh vượt quá 100%. Đây là nguyên nhân gây nhiều khó khăn cho công tác phòng chống nhiễm khuẩn và là nguy cơ quan trọng làm lây lan vi khuẩn mang gen kháng kháng sinh giữa các bệnh nhân, môi trường bệnh viện và phát tán ra cộng đồng. Một nghiên cứu trong khuôn khổ hợp tác với đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford – Hà Nội đã được tiến hành nhằm thu thập và phân tích các vi khuẩn mang gen NDM – 1(New Delhi Metallo – Beta – Lactamase 1) trong môi trường ngoại cảnh của bệnh viện Việt Đức. Nghiên cứu đã phát hiện 5 chủng vi khuẩn bao gồm 1 chủng A. baumanii, 2 chủng Acine- tobacter spp và 2 chủng E. aerogenes mang gen NDM – 1. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng phát hiện 28 chủng Acinetobacter kháng car- bapenem cho kết quả âm tính với gen NDM –

I,VIM và IMP. Câu hỏi được đặt ra là các chủng vi khuẩn này kháng carbapenem theo cơ chế nào? Liệu cơ chế có phải do các en- zym oxacillinase (nhóm D, OXA type) hay không? Để trả lời câu hỏi này, đề tài nghiên cứu được thực hiện nhằm mục tiêu: Phát hiện các gen OXA trên các chủng Acinetobac- ter kháng carbapenem không mang gen NDM

-1 được phân lập tại bệnh viện Việt – Đức.