Aldolase: ý nghĩa lâm sàng chỉ số xét nghiệm

Nhắc lại sinh lý

Aldolase là một enzym của quá trình đường phân (glycolytic enzym). Enzym này có mặt ở tất cả các tế bào của cơ thể. Hoạt độ aldolase cao nhất được tìm thấy trong các tế bào cơ xương, tim và mô gan, mặc dù xét nghiệm này được coi là tương đối đặc hiệu cho tình trạng phá hủy mô cơ. Khi xảy ra tổn thương mô cơ, các tế bào bị phá hủy, giải, phóng aldolase vào dòng máu. Vì vậy, định lượng aldolase là xét nghiệm hữu ích để theo dõi tiến triển của tổn thương cơ trong các rối loạn nói trên (Vd: tình trạng loạn dưỡng cơ). Cần lưu ý là có nhiều bệnh lý cơ song không đi kèm với tăng hoạt độ aldolase máu.

Mục đích của xét nghiệm

Để chẩn đoán một tổn thương hay một bệnh lý cơ.

Cách lấy bệnh phẩm

Xét nghiệm được tiến hành trên huyết thanh. Bệnh phẩm được chứa trong ống nghiệm tráng gel Silicon.

Mặc dù không cần phải nhịn đói trước khỉ lấy máu làm xét nghiệm, một số phòng xét nghiệm vẫn yêu cầu bệnh nhân nhịn ăn trước khi lấy máu xét nghiệm để làm tăng tính chính xác của kết quả xét nghiệm.

Giá trị bình thường

Người lớn: 0-7 U/L hay 0-117 nkat/L.

Trẻ em: gấp 2 lần giá trị bình thường của người lớn.

Trẻ sơ sinh: gấp 4 lần gsá trị bình thường của người lớn.

Tăng hoạt độ Aldolase máu

Các nguyên nhân chính thường gặp

Bỏng.

Viêm da cơ (dermatomyositis).

Hoại thư (gangrene).

Viêm gan.

Ung thư gan.

Viêm cơ.

Hoại tử cơ.

Chấn thương cơ.

Nhồi máu cơ tlm.

Viêm cơ tỉm.

Viêm đa cơ (polymyositis).

Bệnh loạn dưỡng cơ tiến triển (Progressive muscuỉar dystrophy).

Tắc mạch phổi.

Giảm hoạt độ Aldolase máu

Nguyên nhân chính thường gặp là: bệnh loạn dưỡng cơ giai đoạn muộn.

Các yếu tố góp phần làm thay đổi kết quả xét nghiệm

Cần tách nhanh hồng cầu do vỡ hồng cầu có thể gây tăng giả tạo hoạt độ aldolase máu.

Các chấn thương nhỏ gần đây, ngay cả việc tiêm bắp nhiều lần cũng có thể làm tăng hoạt độ aldolase máu.

Các thuốc có thể làm tâng hoạt độ aldolase máu là: Corticotropin, cortlson acetat, các thuốc gây độc cho tế bào gan.

Các thuốc có thể làm giảm hoạt đệ aldolase máu là: Phenothiazin.

Lợi ích của xét nghiệm định lượng Aldolase máu

Xét nghiệm hữu ích để chẩn đoán và theo dõi tiến triển của một tổn thương hay bệnh lý cơ do enzym này được giải phóng vào dòng tuần hoàn khỉ xảy ra tổn thương cơ do chấn thương, nhiễm virus và trong quá trình bị một số bệnh lý cơ.

Aldolase không có tính đặc hiệu vượt trội hơn hẳn so với CPK để chẩn đoán các tổn thương cơ. Tuy nhiên, hai enzym này cho thấy đặc hiệu hơn so với GOT và GPT.