Ảnh hưởng trên di truyền của 10 alpha trifluouromethylhydroartemisinin do Việt Nam sản xuất trên động vật thực nghiệm

Nhờ có artemisin và các dẫn xuất, chương trình quốc gia phòng chống sốt rét của Việt Nam đã có nhiều tiến bộ. Tỷ lệ chết do sốt rét và tỷ lệ mắc sốt rét giảm rõ rệt [1]. Tuy nhiên, artemisinin cũng tồn tại một số nhược điểm cơ bản: ít hoà tan trong nước cũng như trong dung môi hữu cơ, ít tác dụng theo đường uống (chỉ tác dụng với liều rất cao), thời gian bán thải ngắn, tỉ lệ tái phát 20 – 25% [1, 4]. Các thử nghiệm ban đầu cho thấy dẫn xuất artemisinin gắn fluor là những hợp chất có nhiều hứa hẹn trong phòng chống sốt rét do có nhiều ưu điểm: có hoạt tính đường uống tốt (trên chủng kháng), hoạt tính chống sốt rét in vitro cao, giá cả hợp lý, công nghệ hoá học đơn giản và có thể triển khai ở những nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam [1, 4]. Trong những nghiên cứu trước đây của chúng tôi về 10alpha trifluoromethylhydroartemisinin (10 TFMHA) do Việt Nam sản xuất, kết quả cho thấy 10 TFMHA có độc tính cấp thấp và ở liều tương đương liều điều trị cho người không làm thay đổi tình trạng chung, chức năng tạo máu, chức năng gan thận trên động vật thực nghiệm [5, 6]. Vì vậy, để cung cấp thêm cơ sở khoa học về độ an toàn của thuốc, chúng tôi tiến hành đề tài này với các mục tiêu:

1. Xác định ảnh hưởng của 10 TFMHA đến đột biến nhiễm sắc thể ở chuột nhắt trắng.

2. Đánh giá ảnh hưởng của 10 TFMHA lên khả năng sinh sản của chuột nhắt trắng qua 2 thế hệ P và F1.

II. ĐỐI  TƯỢNG  VÀ  PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Nguyên liệu nghiên cứu

Thuốc 10 TFMHA do viện Hoá học công nghiệp  Việt  Nam  cung  cấp,  dạng  viên  nén, hàm lượng 50mg, lọ 100 viên. Dung môi pha thuốc: dung dịch gôm arabic 1%.

2. Đối tượng nghiên cứu

Chuột  nhắt  trắng  (Mus  musculus)  chủng Swiss  cả  hai  giống  khoẻ  mạnh,  trọng  lượng 18 – 22 g do viện Vệ sinh Dịch tễ Trung Ương cung cấp. Chuột được nuôI tại phòng thí nghiệm bộ môn Dược lý, trường Đại học Y Hà Nội bằng thức ăn chuẩn do viện Vệ sinh Dịch tễ Trung Ương sản xuất, uống nước tự do

10 TFMHA sản xuất ở Việt Nam được dùng để điều trị sốt rét. Mục tiêu: (1) Xác định ảnh hưởng của 10á TFMHA đến đột biến nhiễm sắc thể ở chuột nhắt trắng; (2) Đánh giá ảnh hưởng của 10 TFMHA lên khả năng sinh sản của chuột nhắt trắng qua 2 thế hệ P và F1. Đối tượng: Chuột nhắt trắng chủng Swiss. Phương pháp nghiên cứu: Chuột nhắt trắng được uống 10 TFMHA liều 50mg/kg/ngày trong 5 ngày liên tục để đánh giá ảnh hưởng của 10 TFMHA lên đột biến NST và khả năng sinh sản của chuột nhắt trắng đực và cái và sự phát triển của phôi thai và chuột con qua 2 thế hệ P và F1. Kết quả và kết luận: 10 TFMHA liều 50mg/kg/ngày trong 5 ngày liên tục không làm ảnh hưởng đến tần số xuất hiện đột biến NST ở cả tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục và không làm ảnh hưởng đến quá trình sinh sản, phát triển của chuột nhắt trắng khi theo dõi qua 2 thế hệ P và F1.