Áp dụng thang điểm APACHE II trong đánh giá độ nặng và tiên lượng tử vong ở bệnh nhân ngộ độc cấp

Tiên lượng bệnh nhân nhập viện có ý nghĩa rất quan trọng đối với nhân viên y tế. Việc tiên lượng thường được tiến hành trong 24 giờ đầu và những ngày tiếp theo sẽ giúp cho người thầy thuốc có được thái độ xử trí đúng đắn trong suốt quá trình điều trị, đồng thời giúp cho khoa phòng hoạt động tốt hơn từ việc nhập viện cho tới phân loại bệnh nhân. Từ lý do đó nhiều hệ thống thang điểm đánh giá mức độ nặng của bệnh được ra đời. Hệ thống thang điểm đánh giá mức độ nặng và tiên lượng bệnh của bệnh nhân nặng nằm tại các khoa Hồi sức cấp cứu được áp dụng đầu tiên là trên thế giới APACHE. Từ đó đến nay đã có nhiều bảng điểm cải tiến với các thông số đơn giản hơn như APACHE II, APACHE III, APACHE IV, MPM-0, MPM – 24, SAPS I, SAPS II, SOFA, PSS [2, 32, 35]…, cho đến nay hầu hết các tác giả đều công nhận APACHE II là bảng điểm vẫn được sử dụng chính trong việc đánh giá độ nặng và dự đoán nguy cơ tử vong ở bệnh nhân nặng [32, 35]. Đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới đánh giá hiệu quả của các bảng điểm trên trong việc đánh giá mức độ nặng và tiên lượng bệnh của bệnh nhân ở các nhóm bệnh khác nhau và cũng đưa ra nhiều kết luận khác nhau, tuy nhiên có ít nghiên cứu đánh giá ứng dụng thang điểm APACHE II đối với bệnh nhân ngộ độc nặng. Ở những bệnh nhân ngộ độc hầu hết các tác giả đều sử dụng thang điểm PSS trong các nghiên cứu của mình, mặc dù giá trị phân loại bệnh nhân ban đầu rất tốt nhưng giá trị đánh giá độ nặng và tiên lượng tử vong của PSS không cao [49].

Tại Việt Nam có một số công trình nghiên cứu ứng dụng thang điểm APACHE II trong việc đánh giá mức độ nặng và tiên lượng bệnh của bệnh nhân điều trị tại khoa Hồi sức cấp cứu. Đối với bệnh nhân ngộ độc thì chưa có công trình nghiên cứu nào đánh giá ứng dụng APACHE II trong việc đánh giá độ nặng và tiên lượng tử vong bệnh nhân. Với mục đích đánh giá liệu thang điểm APACHE II có hiệu quả như thế nào trong việc đánh giá mức độ nặng và tiên lượng tử vong ở bệnh nhân ngộ độc, cũng như đánh giá hiệu quả của APACHE II so với thang điểm PSS đã được nhiều chuyên gia chống độc trên thế giới công nhận, do vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Áp dụng thang điểm APACHE II trong đánh giá độ nặng và tiên lượng tử vong ở bệnh nhân ngộ độc cấp” với 2 mục tiêu:

1. Nghiên cứu áp dụng thang điểm APACHEII trong đánh giá độ nặng và tiên lượng tử vong ở bệnh nhân ngộ độc cấp điều trị tại Trung tâm chống độc.

2. Đối chiếu thang điểm APACHE II với thang điểm PSS trong đánh giá độ nặng ở bệnh nhân ngộ độc.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 11

Chương 1: TỔNG QUAN 13

1.1. Hệ thống thang điểm đánh giá độ nặng và tiên lượng bệnh nhân 13

1.1.1. Lịch sử và mục đích phát triển hệ thống thang điểm đánh giá mức độ nặng và tiên lượng bệnh nhân 13

1.1.2. Xây dựng và đánh giá một thang điểm độ nặng 15

1.1.3. Các hệ thống thang điểm và phân loại 17

1.2. Hệ thống thang điểm APACHE II 19

1.2.1. Lịch sử ra đời 19

1.2.2. Cấu trúc thang điểm APACHE II 20

1.2.3. Các nghiên cứu về APACHE II 24

1.3. Thang điểm PSS 26

1.3.1. Lịch sử ra đời và mục đích thang điểm 26

1.3.2. Cấu trúc thang điểm PSS 28

1.3.2. Các nghiên cứu về PSS 31

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32

2.1. Đối tượng nghiên cứu 32

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 32

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 32

2.2. Phương pháp nghiên cứu 32

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 32

2.2.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu 33

2.2.3. Các bước tiến hành nghiên cứu 35

2.2.4. Thu thập và xử lý số liệu 36

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 37

3.1. Kết quả chung 37

3.1.1. Tổng số bệnh nhân nghiên cứu theo tuổi, giới 37

3.1.2. Kết quả điều trị 39

3.1.3. Thời gian nằm viện 40

3.1.4. Đặc điểm của hai nhóm khỏi/đỡ ra viện và tử vong/nặng xin về. ..40

3.2. Giá trị dự báo tử vong của thang điểm APACHE II 41

3.2.1. Giá trị phân loại của thang điểm APACHE II lúc nhập viện 41

3.2.2. Giá trị phân độ của thang điểm APACHE II lúc vào viện 42

3.3. Giá trị dự báo của thang điểm APACHE II theo bệnh nguyên 44

3.3.1. Giá trị dự báo của thang điểm APACHE II đối với nhóm bị rắn cắn. …44

3.3.2. Giá trị dự báo của thang điểm APACHE II đối với nhóm ngộ độc

Gardenal 47

3.3.3. Giá trị dự báo của thang điểm APACHE II đối với nhóm ngộ độc

Paraquat 49

3.3.4. Giá trị dự báo của thang điểm APACHE II đối với nhóm ngộ độc

phospho hữu cơ và hóa chất bảo vệ thực vật khác 52

3.3.5. Giá trị dự báo của thang điểm APACHE II đối với nhóm ngộ độc rượu. ..54

3.4. Giá trị dự báo của thang điểm APACHE II chung cho nhóm loại trừ

Paraquat 56

3.4. Đối chiếu thang điểm APACHE II và PSS 60

Chương 4: BÀN LUẬN 61

4.1. Kết quả chung 61

4.1.1. Tuổi và giới của mẫu nghiên cứu 61

4.1.2. Kết quả điều trị 62

4.1.3. Thời gian nằm viện 63

4.1.4. Đặc điểm của hai nhóm khỏi/đỡ ra viện và tử vong/nặng xin về …64

4.2. Giá trị dự báo tử vong của thang điểm APACHE II 64

4.2.1. Giá trị dự báo chung 65

4.2.2. Giá trị dự báo cho từng nhóm nguyên nhân 66

4.3. Đối chiếu thang điểm APACHE II với thang điểm PSS 73

KẾT LUẬN 74

KIẾN NGHỊ 75

TÀI LIỆU THAM KHẢO