Bước đầu đánh giá kết quả phục hồi chức năng vận động ở bệnh nhân liệt nửa người trong giai đoạn cấp ở bệnh nhân tai biến mạch máu não

Bước đầu đánh giá kết quả phục hồi chức năng vận động ở bệnh nhân liệt nửa người trong giai đoạn cấp ở bệnh nhân tai biến mạch máu não.Tai biến mạch máu não (TBMMN) là nguyên nhân quan trọng gây tử vong và tàn tật phổ biến ở mọi quốc gia trên thế giới, là gánh nặng lớn đối với gia đình và xã hội [3]. Theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) năm 2002 đã thống kê được tỷ lệ mắc hàng năm là 350/100000 dân/năm và ở Việt Nam là 195/100.000 dân/năm [3], [7], [17], tỷ lệ mắc hiện đang có xu hướng ngày càng tăng cao. Ngày nay với sự tiến bộ vượt bậc của y học với các phương tiện chẩn đoán và điều trị hiện đại bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị sớm do dó tỷ lệ tử vong do tai biến mạch máu não ngày càng giảm đi. Tuy nhiên tỷ lệ tử vong ở giai đoạn cấp vẫn chiếm tỷ lệ cao (chiếm 15%) [16], sau khi vượt qua giai đoạn cấp, 50% bệnh nhân sống sót để lại di chứng trong đó 92,96% di chứng về vận động, 92% bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não đang sống tại gia đình và cộng đồng vẫn có nhu cầu tập luyện phục hồi chức năng. Họ cần tiếp tục được phục hồi chức năng cho đến khi có khả năng hòa nhập xã hội [1], [3] [5].
Ở các nước phát triển, Tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 sau ung thư và tim mạch [4], [6], [7], là nguyên nhân quan trọng nhất gây tàn tật ở người lớn tuổi. Bệnh thường để lại di chứng nặng nề cho người bệnh. Theo Haket có 61% bệnh nhân sống sót sau tai biến có di chứng, 50% bệnh nhân phụ thuộc vào người khác trong sinh hoạt hàng ngày
[25]. Theo thống kê của Bộ môn thần kinh trường Đại Học Y Hà Nội (1997) thì tỷ lệ di chứng nặng nề của liệt nửa người do T là 27,68%, di chứng vừa và nhẹ là 68,42%, trong đó di chứng về vận động chiếm 92% [15]
Chi phí cho các bệnh nhân tai biến mạch máu não hàng năm đã gây thiệt hại to lớn về mặt kinh tế nhưng vẫn chưa mang lại kết quả như mong muốn. Theo Feigensson 1978 mỗi năm Hoa Kỳ phải chi cho bệnh nhân TBMMN tổng số là 7 tỷ đôla. Mỗi bệnh nhân điều trị tại bệnh viện New York sau đó chuyển điều trị PHCN một thời gian ngắn phải chi 19.285 đôla. Tại  Pháp chi phí chung cho TBMMN chiếm 3%- 5% tổng chi phí y tế của cả nước mỗi năm [15], [16], [17] .
Khó khăn mà bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não thường gặp phải là tình trạng giảm hoặc mất khả năng lao động, sống phụ thuộc vào người khác trong sinh hoạt hàng ngày [2]. Do vậy vấn đề tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não là hết sức cần thiết giúp bệnh nhân cải thiện được chức năng vận động và khả năngtự chủ trong sinh hoạt hàng ngày, giảm một cách tối đa các di chứng, đưa bệnh nhân sớm trở lại với cuộc sống độc lập của họ trong gia đình và cộng đồng, chất lượng cuộc sống được nâng cao rõ rệt.
Vì vậy cần phải có các nghiên cứu thường xuyên để đưa ra các phương hướng điều trị và phục hồi chức năng vận động cho bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu trong giai đoạn cấp nhằm đạt được kết quả phục hồi vận động ở mức tốt nhất, sớm nhất và nhanh nhất. Từ đó, chúng tôi thực hiện đề tài:
Bước đầu đánh giá kết quả phục hồi chức năng vận động ở bệnh nhân liệt nửa người trong giai đoạn cấp ở bệnh nhân tai biến mạch máu não. Mục tiêu của luận văn:
1. Đánh giá kết quả phục hồi chức năng vận động của bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não ở giai đoạn cấp bằng vận động trị liệu sau 2 tuần điều trị.
2. Bước đầu tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến sự phục hồi vận động ở giai đoạn cấp của bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não.

MỤC LỤC Bước đầu đánh giá kết quả phục hồi chức năng vận động ở bệnh nhân liệt nửa người trong giai đoạn cấp ở bệnh nhân tai biến mạch máu não
ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………………………………………….. 6
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN …………………………………………………………………. 8
1.1 ĐẠI CƯƠNG TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO ………………………………….. 8
1.1.1 Bệnh lý tai biến mạch máu não……………………………………………….. 8
1.1.1.1 Định nghĩa tai biến mạch máu não ……………………………………….. 8
1.1.1.2 Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não ………………………………. 8
1.1.1.3 Phân loại tai biến mạch máu não ………………………………………….. 8
1.1.1.4 Chẩn đoán xác định TBMMN………………………………………………. 9
1.1.2. Dịch tế học tai biến mạch máu não ……………………………………….. 10
1.1.2.1 Tỷ lệ mắc bệnh …………………………………………………………………. 10
1.1.2.4. Tuổi ……………………………………………………………………………….. 12
1.1.2.5. Loại tai biến…………………………………………………………………….. 12
1.1.2.6 Mùa…………………………………………………………………………………. 13
1.1.3 Hội chứng liệt nửa người ……………………………………………………… 13
1.1.3.1 Định nghĩa ……………………………………………………………………….. 13
1.1.3.2 Chẩn đoán xác định liệt nửa người ……………………………………… 13
1.1.4. Sơ lược giải phẫu sinh lý tuần hoàn não ………………………………… 14
1.1.4.1 Động mạch cảnh……………………………………………………………….. 14
1.1.4.2 Động mạch đốt sống …………………………………………………………. 15
1.1.5. Đặc điểm của tuần hoàn não ………………………………………………… 16
1.2 PHỤC HỒI CHỨC NĂNG ……………………………………………………………. 17
1.2.1 Định nghĩa: ………………………………………………………………………….. 17
1.2.2 Mục đích của PHCN …………………………………………………………….. 17
1.2.3. Phương pháp phục hồi chức năng giai đoạn cấp ……………………… 19
1.3. MỘT SỐ NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN PHCN GIAI ĐOẠN CẤP
CỦA BỆNH NHÂN LIỆT NỬA NGƯỜI DO TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO
………………………………………………………………………………………………………… 21
1.4. TÌM HIỂU MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG PHCN
Ở BỆNH NHÂN LIỆT NỬA NGƯỜI DO TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO . 22
CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………… 26
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………. 31
3.1 ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU …………………….. 31
3.1.1 Phân loại bệnh nhân theo giới và tuổi……………………………………… 31
3.1.2 Phân bố bệnh nhân theo nguyên nhân liệt và giới …………………….. 32
3.1.3 Phân bố bên liệt và giới…………………………………………………………. 33
3.1.4 Phân bố nguyên nhân liệt và bên liệt ………………………………………. 33
3.1.5 Phân bố theo tuổi và nguyên nhân ………………………………………….. 34
3.1.6 Phân bố theo yếu tố nguy cơ và giới……………………………………….. 35
3.2 Kết quả nghiên cứu ………………………………………………………………………. 35
3.2.1 Một số đặc điểm của nhóm chứng và nhóm can thiệp……………….. 35
3.2.2. Kết quả phục hồi vận động của nhóm chứng và nhóm can thiệp
sau 2 tuần………………………………………………………………………………………….. 36
3.3 Một số yếu tố liên quan đến kết quả phục hồi chức năng vận động của
nhóm chứng và nhóm can thiệp. ………………………………………………………….. 37
CHƯƠNG IV: BÀN LUẬN……………………………………………………………….. 39
4.1. ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC BỆNH NHÂN LIỆT NỬA NGƯỜI DO TAI
BIẾN MẠCH MÁU NÃO ………………………………………………………………….. 39
4.1.1 Tuổi và giới ………………………………………………………………………… 39
4.1.2 Các yếu tố nguy cơ………………………………………………………………. 40
4.1.3 Bên liệt ………………………………………………………………………………. 40
4.1.4 Nguyên nhân gây liệt …………………………………………………………… 41
4.2 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHCN VẬN ĐỘNG CỦA BỆNH NHÂN LIỆT
NỬA NGƯỜI DO TBMMN Ở GIAI ĐOẠN CẤP BẰNG VẬN ĐỘNG TRỊ
LIỆU SAU 2 TUẦN ĐIỀU TRỊ…………………………………………………………… 41
4.3 MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG VẬN
ĐỘNG GIAI ĐOẠN CẤP Ở BỆNH NHÂN LIỆT NỬA NGƯỜI DO TAI
BIẾN MẠCH MÁU NÃO ………………………………………………………………….. 44
4.3.1 Liên quan kết quả phục hồi chức năng vận động và thời gian …… 44
4.3.2 Liên quan giữa kết quả phục hồi chức năng và tuổi …………………. 45
4.3.3 Liên quan giữa kết quả phục hồi chức năng và bên liệt…………….. 47
4.3.4. Liên quan giữa phục hồi chức năng vận động với nguyên nhân liệt
………………………………………………………………………………………………………… 47
KẾT LUẬN ………………………………………………………………………………………. 49
KIẾN NGHỊ ……………………………………………………………………………………… 50