CA LÂM SÀNG BẤT SẢN HỒNG CẦU DO KHÁNG THỂ KHÁNG ERYTHROPOETIN Ỏ2 BỆNH NHÂN SUY THẬN MẠN ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ BẰNG ERYTHROPOETIN

 Mở đầu: Từnăm 1999 đến 2004 có 191 bệnh nhân suy thận mạn lọc máu bị biến chứng bất sản hồng cầu liên quan đến điều  trị tiếu máu bằng erythropoetin, chủ yếu dạng α epoetin. Sau khi điều chỉnh về quy trình bảo quản, đóng gói và khuyến cáo thay đổi đường sử dụng thuốc …của nhà sản xuất thì tỉ lệ này giảm đến 95%. Trong khoảng thời gian 4 tháng từ tháng 11/2010 đến tháng 3/2011 chúng tôi xác nhận có 2 ca suy thận mạn đang lọc máu bị biến chứng này.Ca lâm sàng:2 bệnh nhân nam, lớn tuổi, lọc máu định kỳ được điều trị thiếu máu bằng erythropoetin α đường tiêm dưới da đột ngột xuất hiện thiếu máu nặng. Bạch cầu và tiểu cầu giảm nhẹ. Xét nghiệm kháng thể kháng erythropoetin dương tính. Thiếu máu tiến triển ngày càng nặng và lệ thuộc truyền máu. Bạch cầu và tiểu cầu trở về gần bình thường sau đó khoảng 3 tháng. Các bệnh nhân đang được điều trị với corticosteroid và đang theo dõi đáp ứng điều trị.Kết luận: Các biểu hiện về dịch tễ học, lâm sàng và xét nghiệm của 2 bệnh nhân này phù hợp với các biểu hiện của các ca bất sản hồng cầu được báo cáo trước đây. Chúng tôi ghi nhận thêm có sự giảm nhẹ bạch cầu và tiểu cầu vào giai đoạn khởi phát biến chứng và tự trở về mức gần bình thường sau khoảng 3 tháng. Kiến nghị:  Cần nghĩ  đến bất sản hồng cầu do kháng thể kháng erythropoetin  ở các bệnh nhân đang dùng thuốc Epo xuất hiện đột ngột giảm hồng cầu mà không có một nguyên nhân mất máu cấp nào khác. Cần xét nghiệm nồng độ erythropoetin huyết thanh và kháng thể kháng erythropoetin sớm ngay khi có biểu hiện nghi ngờbiến chứng này để ngừng thuốc và điều trị kịp thời. Trrong thời gian chờ đợi kết quả xét nghiệm xác minh chẩn đoán không nên chuyển sang loại erythropoetin khác, nên ngừng ngay thuốc tạo máu.  Năm 1985 các nhà khoa học đã phân lập được gen sản xuất erythropoetin sau đó đến năm 1998 erythropoetin tổng hợp được chấp nhận sửdụng trong điều trị thiếu máu do suy thận mạn.Bất sản hồng cầu (BSHC) do kháng thể kháng erythropoetin là biến chứng ít gặp nhưng nặng và nguy hiểm. Cơ chế chưa được hiểu biết đầy đủ, có thể liên quan đến polysorbate 80 là chất giúp  ổn định thuốc thay cho chất albumin người được dùng trước đây. Chất này làm cho hợp chất hữu cơ từnút cao su của syringe bịrò vào thuốc và gây ra kích hoạt miễn dịch.