CÁC CHẤT CHỈ ĐIỂM SINH HỌC TRONG NHỒI MÁU NÃO
CÁC CHẤT CHỈ ĐIỂM SINH HỌC TRONG NHỒI MÁU NÃO
ThS. Nguyễn Đình Toàn, GS.TS Hoàng Khánh, GS.TS Nguyễn Hải Thủy
Bộ Môn Nội, Trường Đại Học Y Dược Huế
2.1. KHÁI NIỆM VỀ CHẤT CHỈ ĐIỂM SINH HỌC
Một chất chỉ điểm sinh học là một chất có đặc điểm là đo lường và đánh giá được một cách khách quan như là một yếu tố chỉ điểm (indicator) của một tiến trình sinh lý hay bệnh lý. Ví dụ như tăng lactate sau gắng sức, tăng glucose máu trong bệnh lý đái tháo đường, tăng men tim trong nhồi máu cơ tim…Bất kỳ một tổn thương nào trên tế bào, trên DNA, RNA, trên qua trình chuyển hoá hoặc tổn thương ở mức độ protein đều có thể tạo ra các chất chỉ điểm sinh học phân tử. Trong kỷ nguyên của sinh học phân tử, các chất chỉ điểm sinh học được biết đến ngày càng nhiều và có thể được phân làm ba nhóm lớn:
Các chất chỉ điểm sinh học của một tiến trình bệnh lý và tương quan với các đánh giá lâm sàng. Các chất chỉ điểm sinh học đánh giá tác dụng của một thuốc điều trị.
Các chất chỉ điểm trong các thử nghiệm lâm sàng [25] Có rất nhiều cách để phân loại các chất chỉ điểm sinh học. Chúng có thể đơn giản là một sản phẩm chuyển hoá ví dụ như glucose, lipid. Đơn giản nhất là các peptide và protein như insulin, hemoglobin A và C, prostate specific antigen (PSA) và C-reactive protein (CRP). Các chất chỉ điểm sinh học phức tạp hơn là các tế bào như tiểu cầu hoặc các tế bào T và các tự kháng thể.
Một chất chỉ điểm sinh học có thể có nguồn gốc là một chất chỉ điểm gen hoặc là một protein hay là có nguồn gốc từ proteomic. Chúng cũng có thể là chất chỉ điểm DNA, chất chỉ điểm RNA hoặc là một sản phẩm của quá trình chuyển gen. Chất chỉ điểm sinh học có thể đi ra từ tế bào hoặc thân tế bào hoặc cũng có thể là các tự kháng thể trong các bệnh tự miễn
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất