Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh một số ung thư gan thường gặp

Ngày nay, giá trị của các thông tin mang lại từ các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh đã được xác lập không chỉ trong bệnh lý toàn thân nói chung mà còn chuyên sâu trong các bệnh lý gan mật nói riêng. Các bác sĩ điều trị ngày càng thấy rõ ích lợi mang lại từ các chỉ định xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh trong công việc điều trị cho bệnh nhân; đặc biệt là các bác sĩ Ngoại khoa gan mật và bác sĩ Ung thư đã không thể điều trị tốt cho các bệnh nhân ung thư gan của họ nếu không cầu viện đến kết quả của các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh trước điều trị; một khối u được phân độ là T1N0M0 sẽ có thái độ điều trị hoàn toàn khác với một khối u được phân độ T2N1M1. Trong một khuynh hướng khác mang ý nghĩa rất lớn, tác động lên kết quả điều trị của các kỹ thuật chẩn đoán, là các phương tiện chẩn đoán hình ảnh (mà hàng đầu là tầm soát của siêu âm chẩn đoán) giúp phát hiện thương tổn ung thư gan còn trong giai đoạn sớm, khuynh hướng tầm soát này giúp cải thiện tiên lượng bệnh và khả năng sống còn cho bệnh nhân. Thật vậy, theo tác giả LIVRAGI [74] thì tỷ lệ còn sống 3 năm và 5 năm ở bệnh nhân bị ung thư biểu mô tế bào gan có kích thước nhỏ hơn 5 cm trên một nền gan xơ có mức độ là CHILD A được điều trị bằng tiêm cồn vào khối u thì lần lượt là 79 % và 47 %; nhưng hai tỷ lệ này rơi xuống còn 53 % và 30 % khi u lớn hơn 5 cm và nền gan xơ mức độ CHILD A, thậm chí hai tỷ lệ trên còn rơi xuống thấp hơn nữa là 12% và 0% khi u có kích thước tuy nhỏ hơn 5 cm nhưng nền gan xơ có mức độ là CHILD C.

Từ thập niên 70 của thế kỷ trước, với sự ra đời của hàng loạt các kỹ thuật ghi hình theo mặt cắt như Siêu âm hình ảnh động, Cắt lớp vi tính (CLVT), Cộng hưởng từ (CHT), các kỹ thuật này đã mở ra hướng khảo sát cơ thể theo mặt cắt, từ đó đem lại thông tin về giải phẫu và cấu trúc của các cơ quan và các bệnh lý của các cơ quan. Các khảo sát của phương tiện chẩn đoán đã không dừng lại ở mức độ cung cấp thông tin về hình thái và cấu trúc mà còn hướng đến khả năng cung cấp thông tin về tưới máu và cao cấp hơn nửa là thông tin về chức năng nhờ vào những cải tiến về mặt kỹ thuật trong các phương tiện này, chẳng hạn như Siêu âm Doppler trong khảo sát huyết động, chụp mạch máu bằng CLVT trong kỹ thuật CLVT và khảo sát động học sau tiêm chất cản quang, chụp mạch máu bằng CHT trong kỹ thuật CHT và khảo sát động học sau tiêm chất cản từ.

Gần đây hơn, thông qua những hiểu biết về chuyển hoá ở mức tế bào của các loại u gan mà các nhà nghiên cứu đã đi vào các ứng dụng khảo sát chuyên sâu về hoạt tính chức năng ở tầm vi mô, khi mà các biến đổi chưa thể được phát hiện bằng các kỹ thuật hình ảnh nói trên, nhờ thế đã góp phần chẩn đoán sớm ung thư gan, cũng như góp phần theo dõi điều trị các loại ung thư gan nhằm phát hiện tái phát sớm. Hai kỹ thuật được dùng ghi hình chuyển hoá của tế bào là PET và SPECT được đề cập ngày càng nhiều trong các xét nghiệm về gan mật và nhất là trong ung thư gan.

Trong khuôn khổ bài viết này, bài viết sẽ lần lượt trình bày các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh của một số loại ung thư gan thường gặp (ung thư biểu mô tế bào gan, ung thư biểu mô đường mật và các ung thư gan thứ phát) qua các phần sơ lược kỹ thuật bàn về qui trình (protocol) tiến hành kỹ thuật, kế đến là phần trình bày kết quả của từng kỹ thuật và cuối cùng là đề cập đến giá trị của mỗi kỹ thuật thông qua bàn luận ưu và khuyết điểm của từng kỹ thuật.

Mục lục

I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1

II. CÁC KỸ THUẬT CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH UNG THƯ GAN 1

2.1. Siêu âm 3

2.1.1. Sơ lược kỹ thuật 3

2.1.2. Kết quả 4

2.1.2.1. Hình ảnh siêu âm của ung thư tế bào gan nguyên phát (UTTBGGNP) 4

2.1.2.2. Hình ảnh siêu âm của ung thư đường mật thể ngoại vi (UTĐM) s

2.1.2.3. Hình ảnh siêu âm của ung thư gan thứ phát (UTGTP).10Error! Bookmark not defined.

2.1.3. Ưu điểm và hạn chế 11

2.2. Chụp cắt lớp vi tính (CLVT) 13

2.2.1. Sơ lược kỹ thuật 13

2.2.2. Kết quả 14

2.2.2.1. Hình ảnh CLVT của ung thư tế bào gan nguyên phát (UTTBGGNP) 14

2.2.2.2. Hình ảnh CLVT của ung thư đường mật thể ngoại vi (UTĐM) 15

2.2.2.3. Hình ảnh CLVT của ung thư UTGTP 16

2.2.3. Ưu điểm và hạn chế 18

2.3. Chụp Cộng hưởng từ (CHT) 19

2.3.1. Sơ lược kỹ thuật 19

2.3.2. Kết quả 20

2.3.21. Hình ảnh CHT của UTTBGGNP 20

2.3.2 2. Hình ảnh CHT của UTĐM… 2

2.3.2.3. Hình ảnh CHT của ung thư UTGTP 22

2.3.3. Ưu điểm và hạn chế 23

2.4. Chụp mạch máu (CMM) 23

2.4.1. Sơ lược kỹ thuật 23

2.4.2. Kết quả 24

2.4.2.1. Hình ảnh CMM của UTTBGGNP 24

2.4.2 2. Hình ảnh CMM của UTĐM 2

2.4.2.3. Hình ảnh CMM của ung thư UTGTP 25

2.4.3. Ưu điểm và hạn chế 25

2.5. Các kỹ thuật ghi hình Y học hạt nhân (YHHN) 25

2.5.1. Sơ lược kỹ thuật 25

2.5.2. Kết quả 26

2.5.2.1. Hình ảnh chụp xạ hình của UTTBGGNP 26

2.5.2.2. Hình ảnh chụp xạ hình của UTĐM 26

2.5.2.3. Hình ảnh chụp xạ hình của ung thư UTGTP 27

2.5.3. Ưu điểm và hạn chế 27

III. KẾT LUẬN .. 28

IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO 29