CÁC RÀO CẢN TRONG KHỞI TRỊ INSULIN Ở BỆNH NHÂN CAO TUỔI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYP 2

Nghiên cứu những rào cản khi bắt đầu sử dụng insulin ở bệnh nhân cao tuổi, đái tháo đường typ 2. Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên các bệnh nhân đái tháo đường typ 2 trên 60 tuổi theo tiêu chuẩn chẩn đoán của WHO năm 2006. Các đối tượng nghiên cứu đều được phỏng vấn nhằm tìm hiểu những rào cản khi bắt đầu sử dụng insulin. Kết quả cho thấy: Tuổi trung bình: 66,6 ± 5,3, tuổi 60 – 69 chiếm tỷ lệ cao nhất (42,9%). Các rào cản khi bắt đầu sử dụng insulin gồm rào cản tâm lý (59,2%), rào cản kinh tế (34,7%), rào cản thể chất (24,9%), rào cản về biến chứng trong điều trị (15,3%), rào cản về kiến thức và thực hành (7,1 %), rào cản xã hội (1 %). Các rào cản chính khi bắt đầu sử dụng insulin ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 là tâm lý, thể chất và kinh tế, chính vì vậy cần quan tâm đến các rào cản này trong quá trình giáo dục và tư vấn bệnh nhân.

Đái tháo đường là một trong ba bệnh không lây nhiễm có tốc độ phát triển nhanh nhất (sau ung thư và tim mạch) [1]. Tại Việt Nam, theo thống kê của bệnh viện Nội tiết tỷ lệ mắc năm 2002 chiếm 2,7% dân số, sau 6 năm tỷ lệ này tăng lên gấp đôi là 5,7%, trong đó tỷ lệ mắc ở người trên 65 tuổi lên tới 16%, bệnh nhân đang sử dụng insulin chiếm 13,4% [1]. Việc khuyến khích khởi trị bằng insulin sớm đang ngày càng phổ biến nhằm mục đích giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả, giảm bớt gánh nặng cho tế bào p đảo tụy [1; 2; 3]. Tuy nhiên, việc khởi trị bằng insulin gặp nhiều khó khăn do bệnh nhân cho rằng khi dùng insulin tức là bệnh của họ đã nặng hơn, hay do yếu tố tâm lý sợ đau, không tiện sử dụng khi đi công tác hoặc du lịch, thói quen dùng thuốc viên [4; 5]. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến việc không sẵn sàng chuyển sang điều trị insulin, trì hoãn sử dụng insulin, từ chối điều trị insulin khi bác sĩ chỉ định, cố ý bỏ tiêm [2]. Cho đến nay tại Việt Nam có rất ít nghiên cứu về rào cản khi bắt đầu sử dụng insulin của bệnh nhân đái tháo đường typ 2. Do đó, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu các rào cản trong khởi trị insulin ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 cao tuổi nhằm xác định những rào cản khi bắt đầu sử dụng insulin ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2.

II.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

1.Đối tượng

Bệnh nhân > 60 tuổi, đang điều trị ngoại trú theo chương trình đái tháo đường tại phòng khám nội tiết – đái tháo đường, bệnh viện Lão khoa Trung ương từ tháng 2 đến tháng 7/2012, được chẩn đoán đái tháo đường theo tiêu chuẩn của tổ chức y tế thế giới WHO 2006 [3], đang được điều trị insulin kể cả các trường hợp mới được chỉ định điều trị, khả năng nhận thức tốt.

2.Phương pháp: mô tả cắt ngang.

Phỏng vấn bệnh nhân trên mẫu thống nhất, đi sâu tìm hiểu những rào cản của bệnh nhân khi bắt đầu sử dụng insulin do nhóm tác giả xây dựng dựa theo thang điểm đánh giá điều trị insulin (Insulin Treatment Appraisal Scale – ITAS).

Bộ công cụ thu thập số liệu gồm các phần: Phần thông tin chung (6 câu): tuổi, giới, trình độ học vấn, khu vực sống, thời gian mắc bệnh, các bệnh lý phối hợp. Khai thác các rào cản gồm tâm lý (7 câu), xã hội (4 câu), thể chất (2 câu), các biến chứng đái tháo đường (4 câu), kiến thức và thực hành về tiêm insulin (3 câu), kinh tế (3 câu).

Tiêu chuẩn đánh giá rào cản: trả lời “đúng” tương ứng 1 điểm, “sai” tương ứng 0 điểm.