Các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch ở bệnh nhân nhồi máu não cấp

Các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch ở bệnh nhân nhồi máu não cấp/ Kiều Văn Dương

Đột quỳ não là nhóm bệnh lý phổ biến và có chiều hƣớng gia tăng. Tử vong dođột quỳ não não chiếm khoảng 9% các trƣờng hợp tử vong trên toàn cầu, đứng hàngthứ ba sau bệnh lý tim mạch và ung thƣ [1] . Đặc biệt, đột quỳ não là nguyên nhângây tàn phế hàng đầu tại các nƣớc phát triển, điều này đòi hỏi chi phí rất lớn choviệc chăm sóc y tế, để lại gánh nặng cho gia đình và xã hội. Đột quỳ não chia làmhai nhóm lớn bao gồm thiếu máu não chiếm khoảng 85% (gồm vùng nhồi máu thựcsự và vùng nguy cơ nhồi máu) và chảy máu não. Đột quỳ thiếu máu não gây ra bởitình trạng tắc nghẽn động mạch não cấp tính, dẫn đến tình trạng suy giảm tức thờidòng máu nuôi tại vùng nhu mô não thuộc chi phối của động mạch não bị thuyêntắc. Sự tái thông mạch máu sớm có thể xảy ra dƣới tác động của chất hoạt hóaplasminogen mô nội sinh, tuy nhiên ở hầu hết bệnh nhân, chức năng sinh lý nàykhông đủ hiệu quả để tránh khỏi kết cục nhồi máu não.Kết quả từ thử nghiệm của Viện Thần Kinh và Đột Quỳ Não Hoa Kỳ(NINDS) cho thấy, với việc điều trị thuốc hoạt hóa plasminogen mô tái tổ hợp(rtPA) đƣờng tĩnh mạch trong cửa sổ 3 giờ đầu, đã có thêm 13% bệnh nhân đột quỳthiếu máu não phục hồi các chức năng thần kinh hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn tại thờiđiểm ba tháng [3] . Và trong nghiên cứu ECASS III cửa sổ điều trị từ 3-4,5 giờ đã chothấy sự khác biệt có ý nghĩa về lợi ích đối với điều trị rtPA so với giả dƣợc [4] . Theokết quả mới nhất từ nghiên cứu ENCHANTED vừa đƣợc công bố tại Hội nghị Đột quỳChâu Âu năm 2016, thì việc sử dụng rtPA liều 0,6 mg/kg đã không chỉ ra đƣợc hiệuquả hơn so với sử dụng liều 0,9 mg/kg trong điều trị nhồi máu não cấp, và chỉ xem xétsử dụng liều 0,6mg/kg trong trƣờng hợp có nguy cơ xuất huyết lớn [5] .Trong những năm gần đây các nghiên cứu lớn nhƣ: MR CLEAN, EXTENDIA, ESCAPE, SWIFT PRIME, REVASCAT đều chỉ ra đƣợc sự ƣu việt của phƣơngpháp can thiệp nội mạch lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học trong điều trị nhồi máunão cấp. Tuy nhiên, khuyến cáo điều trị tiêu sợi huyết tĩnh mạch vẫn là phƣơngpháp cơ bản ƣu tiên sử dụng đầu tiên (Phân loại I, mức bằng chứng A Tại Việt Nam đã có nhiều bệnh viện lớn triển khai điều trị tiêu sợi huyết ởbệnh nhân nhồi máu não cấp tính. Nổi bật là bệnh viện Nhân dân 115 Thành phố HồChí Minh áp dụng từ năm 2006 với nghiên cứu của Nguyễn Huy Thắng trên 152bệnh nhân nhồi máu não cấp và nghiên cứu của Mai Duy Tôn tại bệnh viện BạchMai từ năm 2009 trên 66 bệnh nhân, cửa sổ điều trị của cả hai nghiên cứu này là 3giờ. Các nghiên cứu này đều chỉ ra đƣợc ý nghĩa tích cực của việc điều trị rtPA [7] , [8] . Mặc dù vậy, đối với các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh chỉ có một số bệnh việntriển khai đƣợc kỹ thuật này.Tại bệnh viện Hữu Nghị Đa Khoa Nghệ An đã triển khai kỹ thuật điều trị tiêusợi huyết cho bệnh nhân nhồi máu não cấp từ năm 2012. Và thực tế lâm sàng chothấy có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hƣởng đến kết quả điều trị. Tuy nhiên, cácnghiên cứu ở Việt Nam còn ít đề cập đến vấn đề này. Vì vậy, nhằm tìm hiểu rõ hơncác yếu tố có giá trị ảnh hƣởng đến khả năng phục hồi vận động sau điều trị, chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch ở bệnh nhân nhồi máu não cấp” với mục tiêu:Miêu tả các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị tiêu sợi huyết đƣờng tĩnhmạch ở bệnh nhân nhồi máu não cấp tại bệnh viện Đa khoa Nghệ An