CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN TÌNH TRẠNG NÔN VÀ BUỒN NÔN CỦA BỆNH NHÂN SAU MỔ

CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN TÌNH TRẠNG NÔN VÀ BUỒN NÔN CỦA BỆNH NHÂN SAU MỔ

Nguyễn Thanh Tú, Nguyễn Hữu Tú

Trường Đại học Y Hà Nội

Nghiên cứu nhằm đánh giá tỷ lệ nôn, buồn nôn và một sổ yếu tố liên quan ở bệnh nhân sau mổ tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội sau khi đã sử dụng một cách hệ thống thuốc dự phòng nôn. Phân tích yếu tố nguy cơ bằng hồi quy đơn biến và xác định yếu tố nguy cơ độc lập bằng hồi quy đa biến với p < 0,05 được coi là khác biệt có ý nghĩa thống kê. Nghiên cứu trên 486 bệnh nhân (nam: 47,1%, nữ: 52,9%) được phẫu thuật theo các chuyên khoa khác nhau và đều được sử dụng thuốc dự phòng nôn trong mổ. Tỷ lệ nôn, buồn nôn trong 3 ngày đầu sau mổ là: 17,7%. 5 yếu tố nguy cơ của nôn và buồn nôn sau mổ là: tiền sử say tàu xe (OR = 3,3; 95% CI: 2,1 – 5,4), ti ền sử nôn, buồn nôn sau mổ (OR = 3,1; 95% CI: 1,2 – 8,2), gi ới nữ (OR = 2,1; 95% CI: 1,3 – 3,4), hút thu ốc lá (OR = 2,5; 95% CI: 1,2 – 5,2), tụt huyết áp trong mổ (OR = 2,1; 95% CI: 1,0 -4,5). 2 yếu tố nguy cơ độc lập của nôn và buồn nôn sau mổ là: tiền sử say tàu xe (OR = 2,8; 95% CI: 1,6 -4,9), tiền sử nôn, buồn nôn sau mổ (OR = 3,0; 95%CI: 1,1 – 8,7).
Nôn, buồn nôn sau mổ (NBNSM) là những phiền nạn khiến bệnh nhân rất khó chịu. Ngoài ra nôn và buồn nôn sau mổ còn có thể gây trào ngược dịch tiêu hóa vào phổi, mất nước và điện giải, đau và chảy máu vết mổ… làm chậm quá trình hồi phục, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí, giảm chất lượng của cuộc gây mê và phẫu thuật, thậm chí có thể đe dọa tính mạng [1].

Trên thế giới đã có nhiều tác giả nghiên cứu vấn đề này, ở Việt Nam đây là vấn đề ít được quan tâm. Hiện tại mới chỉ có nghiên cứu của tác giả Đào Thị Kim Dung [2] tại bệnh viện Việt Đức. Bệnh viện Đại học Y Hà Nội là đơn vị đi đầu trong kiểm soát đau hiệu quả sau mổ. Tuy nhiên, một trong các tác dụng phụ của các phương pháp chống đau là làm
Vì vậy, cùng với chống đau sau mổ các loại thuốc dự phòng nôn cũng đã được sử dụng một cách hệ thống tại bệnh viện nhằm giảm tỷ lệ của phiền nạn này. Để góp phần phòng ngừa nôn và buồn nôn sau mổ, ngoài biện pháp sử dụng các thuốc dự phòng nôn trong mổ, việc tìm và loại bỏ tối đa các yếu tố nguy cơ của nôn, buồn nôn cũng rất cần thiết.

Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu: Xác định các yếu tố liên quan đến nôn và buồn nôn ở bệnh nhân sau mổ tại bệnh viện Đại học Y Hà Nội khi thuốc dự phòng nôn đã được sử dụng một cách hệ thống.