Chẩn đoán trước sinh hội chứng down, hội chứng Turner bằng kỹ thuật lai tại chỗ huỳnh quang kết hợp phân tích nhiễm sắc thể của tế bào ối

Chẩn đoán trước sinh các dị tật bẩm sinh là nhu cầu cấp thiết của xã hội nhằm giảm tỷ lệ sinh con dị tật. Kỹ thuật chẩn đoán trước sinh ngày càng phát triển, với từng loại bệnh tật cần có phương pháp phát hiện đặc hiệu, có hiệu quả. Kỹ thuật FISH là một kỹ thuật di truyền tế bào – phân tử có thể xác định các bất thường về số lượng, cấu trúc NST ở mức độ ADN. Vì là kỹ thuật mới được áp dụng ở Việt Nam, nên chúng tôi phối hợp cả hai phương pháp: Kỹ thuật FISH và phân tích NST (là kỹ thuật kinh điển được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán trước sinh) để chẩn đoán trước sinh một số dị tật trong đó có hội chứng Down và Turner là các bệnh có tần số cao trong các rối loạn NST. Mục tiêu của đề tài:

Chẩn đoán xác định thai bị hội chứng Down, hội chứng Turner bằng kỹ thuật FISH kết hợp với phân tích NST của tế bào ối.

I. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1. Đối tượng nghiên cứu

Các mẫu tế bào ối của các thai phụ có nguy cơ

cao sinh con dị tật  bẩm sinh (>35 tuổi, đã sinh con dị tật), có tiền sử bất thường thai sản (sẩy thai, thai chết lưu…), kết quả sàng lọc triple test (AFP, bHCG, uE3) ở huyết thanh mẹ (+).

2. Phương pháp nghiên cứu

– Thu thập mẫu tế bào ối.

– Thực hiện kỹ thuật FISH theo quy trình: Xử lý mẫu, biến tính ADN dò, ADN đích, lai,  nhuộm, quan  sát,  phân  tích  dưới  kính  hiển  vi  huỳnh quang.

– ADN dò  – sử  dụng  bộ  kít Aneu-Vysis  (ADN kép 13, 21, X, Y).

– Đánh giá dưới kính hiển vi huỳnh quang với các bộ lọc có bước sóng thích hợp với bước sóng của bộ kít Aneu-Vysis.

– Kết quả FISH đều được đối chiếu với kết quả di truyền và lâm sàng.

II. KẾT QUẢ

14 mẫu tế bào ối với tuổi thai 15-22 tuần, nguy cơ cao bị dị tật, được áp dụng kỹ thuật FISH ở nhân tế bào gian kỳ kết hợp với phân tích NST

của tế bào ối có kết quả sau:

Kỹ thuật lai tại chỗ huỳnh quang (FISH) có thể xác định các bất thường về số lượng, cấu trúc nhiễm sắc thể ở mức ADN; vì là kỹ thuật mới được áp dụng ở Việt Nam, nên chúng tôi phối hợp kỹ thuật FISH và phân tích nhiễm sắc thể để chẩn đoán thai Down, Turner là các bệnh có tần số cao trong các rối loạn nhiễm sắc thể. Mục tiêu: Chẩn đoán xác định thai bị hội chứng Down, hội chứng Turner bằng kỹ thuật lai tại chỗ huỳnh quang kết hợp với phân tích nhiễm sắc thể của tế bào ối. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 14 mẫu dịch ối tuần thai 15 – 22 nguy cơ cao bị dị tật. Kỹ thuật FISH và phân tích nhiễm sắc thể của tế bào ối. Kết quả: 14/14 mẫu kết quả FISH phù hợp kết quả phân tích nhiễm sắc thể, đã phát hiện: 2 hội chứng Down (nữ, trisomy 21); 4 hội chứng Turner (45, X). Kết luận: Ứng dụng kỹ thuật FISH kết hợp phân tích nhiễm sắc thể đã phát hiện trước sinh hội chứng Down, hội chứng Turner.