CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA U NẤM PHỔI DO ASPERGILLUS
CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NGOẠI KHOA U NẤM PHỔI DO ASPERGILLUS
Dương Thông*, Nguyễn Hoài Nam*
Việt Nam là một nước nông nghiệp mà hiện tại tình trạng lao phổi còn nhiều. Vì là nước nông nghiệp và có khí hậu nóng ẩm quanh năm nên nấm mốc phát triển rất nhiều, nhất là vi nấm. Những vi nấm này thường phát triển trên những mảnh vụn hữu cơ, đặc biệt ở lúa thóc và những sản phẩm cùng loại, những ñống rơm rạ hoặc những ñống cỏ khô(7,4)…Loại gây bệnh nhiều nhất là Aspergillus fumigatus, mọc tốt ở nhiệt ñộ cao và ẩm.
Bệnh lao phổi thường ñể lại những hang lao sau khi hết bệnh, tạo ñiều kiện cho vi nấm có chổ ẩn nấp và phát triển thành những u nấm gây bệnh, hay gây ho ra máu, rất dễ lầm với lao phổi tái phát, lao phổi kháng thuốc hoặc những bệnh khác về phổi (như ung thư phổi, áp xe phổi…).
Có rất nhiều loại nấm, nhưng chỉ có một số ít vi nấm gây bệnh. Trong số vi nấm gây bệnh nầy được chia thành hai nhóm: vi nấm gây bệnh và vi nấm cơ hội(5,2). Vi nấm cơ hội chỉ gây bệnh trên các cơ thể suy yếu và có các bệnh cơ hội như tiểu ñường, ung thư hoặc lao, bệnh nhân bị suy giảm miễn
dịch v.v…
Cuối thế kỷ 19, tình trạng nhiễm nấm mới ñược phát hiện, khi mà những bệnh này gây ra cái chết của một số bệnh nhân. Từ ñó ñến nay, nhiễm nấm phổi ngày càng gia tăng, một mặt do sự ñể ý và theo dõi lâm sàng về loại bệnh này ngày càng nhiều, những phòng thí nghiệm và những kỹ thuật vi sinh học ngày càng tiến bộ; mặt khác, do các ñiều trị ngày càng ña dạng các bệnh khác như: hóa trị trong ñiều trị các khối u, dùng kháng sinh kéo dài, sử dụng hóa chất làm giảm miễn dịch trong cấy ghép tạng hoặc dùng corticoides kéo dài. Những điều trị này đã làm gia tăng cơ hội nhiễm những vi nấm hoại sinh như Aspergillus, Candida, Zygomycetes, Monosporium(4)…
Trong thực tế có khoảng 10 loại vi nấm gây tổn thương tại phổi, tuy nhiên có 4 loại thường gặp nhất ñã kể ở trên và Aspergillus là một trong 4 loài nấm cơ hội ñó gây bệnh ngày càng tăng(24).
Có 3 thể lâm sàng bệnh phổi do Aspergillus gây ra là: viêm phế quản do nấm Aspergillus, bệnh nấm Aspergillus xâm lấn và u nấm do Aspergillus(5,2,4). Trong đó u nấm do Aspergillus thường gây ho ra máu, đôi khi ho ra máu ồ ạt có thể ñưa ñến tử vong.
Điều trị u nấm ở phổi, ngoài việc sử dụng thuốc kháng nấm còn chủ yếu là điều trị ngoại khoa. Trong thời gian qua, tại bệnh viện Nân Dân Gia Định Thành Phố Hồ Chí Minh, chúng tôi ñã tiến hành chẩn đoán và phẫu thuật cho 15 bệnh nhân bị u nấm ở phổi với kết quả tốt. Công trình này nhằm ñánh giá kết quả của ñiều trị ngoại khoa u nấm phổi tại bệnh viện Nhân Dân Gia Định trong thời gian vừa
qua. Qua ñó rút ra một số kinh nghiệm trong chẩn ñoán, chỉ ñịnh và lựa chọn phương pháp phẫu thuật
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất