Công nghệ tế bào gốc nguồn cung cấp, thu nhận, xử lý và bảo quản

Có thể nói tế bào gốc có ở tất cả các vị trí trong cơ thế người dưới dạng các ổ tế bào gốc (S.C.Niches) đó là nguồn cung cấp tại chỗ thường xuyên cho cơ thể để duy trì sự sống nhưng tủy xương là nơi tập trung nhiều loại tế bào gốc nhất.

Tủy xương :Nguồn tế bào gốc tạo máu sử dụng cho phép được thu thập từ tủy xương, từ máu ngoại vi, máu cuống rốn và gan phôi (nguồn này hiện mới chỉ được ứng dụng trong các thử nghiệm in vitro, chưa được ứng dụng trong các nghiên cứu lâm sàng). Nguồn cung cấp tế bào định hướng tạo máu được sử dụng cho phép đầu tiên là từ tủy xương của người cho. Trong 20 năm qua, nguồn cung cấp chính tế bào gốc cho ghép là tủy xương. Tế bào CD34 trong tủy xương chiếm khoảng 1/100 đến 1/10000 tế bào có nhân trong tủy. Tuy nhiên, một hạn chế lớn của tế bào gốc tủy xương là chọc hút tủy phải gây mê và bệnh nhân phải nằm viện khoảng 1 tuần, ngoài ra nếu phải truyền máu thì có thể lây nhiễm các bệnh qua đường truyền máu.Nguồn tế bào gốc từ tủy xương được sử dụng cho phép đồng loài nhất là các trường hợp không thể huy động tế bào gốc ra máu và ngày nay chủ yếu áp dụng cho ghép tự thân.

 Tế bào gốc huy động ra máu ngoại vi

Đây là nguồn tế bào định hướng tạo máu từ tủy xương, được huy động ra máu ngoại vi bằng cách sử dụng những yếu tố kích thích tăng trưởng, thường sử dụng G-CSF (Filgrastine) có kèm theo hoặc không kèm theo hóa trị liệu. Các tế bào gốc ra máu sẽ được thu thập bằng cách gạn bạch cầu. Thu hoạch tế bào gốc ở máu ngoại vi không cần gây mê, ít thô bạo và trong chế phẩm để ghép chứa ít tế bào ung thư hơn so với thu tế bào gốc từ tủy xương trong ghép tự thân.

.  Tế bào gốc từ máu dây rốn

Năm 1989, lần đầu tiên Gluckman và Broxmeyer đã tiến hành ghép thành công tế bào gốc máu cuống rốn cho bệnh nhi Fanconi, và đến nay hàng nghìn trường hợp ghép đã được tiến hành để điều trị bệnh máu ác tính và không ác tính [32, 33].Trong khoảng 15 năm trở lại đây, máu cuống rốn đã và đang trở thành nguồn quan trọng cung cấp tế bào gốc cho ghép đồng loài. Đây là một nguồn cung cấp tế bào gốc rất lớn đáng lẽ bỏ đi, dễ thu hoạch. Trong máu cuống rốn rất giàu tế bào định hướng tạo máu ở giai đoạn sớm và giai đoạn đa dòng (early and committed progenitor – cells); số lượng tế bào CD34 từ 1/100 đến 1/10000 tế bào có nhân, có khả năng sinh sản gấp 2 lần tế bào gốc tủy và máu ngoại vi người trưởng thành [11] nhưng có nhược điểm là lượng thu được nhỏ, liều tế bào gốc chỉ đủ ghép cho trẻ em < 10 tuổi. Tuy nhiên gần đây một số tác giả đã dùng tế bào gốc “pool” của 2 mẫu máu cuống rốn có gen HLA tương đồng [13] do đó có thể dùng cho cả người trưởng thành. Nhưng muốn làm được điều này cần có một lượng lớn máu.