Đặc điểm dịch tễ giai đoạn 2011-2015 và mô hình toán học sự lây truyền bệnh Tay Chân Miệng tại Hải Phòng

Đặc điểm dịch tễ giai đoạn 2011-2015 và mô hình toán học sự lây truyền bệnh Tay Chân Miệng tại Hải Phòng năm 2016.Tay chân miệng (TCM) là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây truyền từ người sang người chủ yếu theo đường tiêu hóa thông qua tiếp xúc trực tiếp miệng -miệng hoặc gián tiếp qua đường phân – miệng. Bệnh do các vi rút đường ruột(enterovirus) gây ra và dễ phát triển thành dịch. Hai tác nhân thường gặp phổbiến gây bệnh dịch ở cộng đồng là Enterovirus 71 (EV71) và Coxsackie virus(CA16) [2] . Bệnh thường khởi phát với tình trạng sốt vừa hoặc cao, kèm tổnthương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước ở các vị trí miệng, lòng bàn tay,chân hoặc vùng mông và đầu gối. Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi là đối tượng mắc và lâytruyền bệnh chủ yếu, nhưng bên cạnh đó bệnh cũng được ghi nhận nhiềutrường hợp ở trẻ lớn và người trưởng thành [1] , [3] . Đa số các trường hợp mắcTCM sẽ diễn biến tự khỏi sau khoảng 7 – 10 ngày điều trị, nhưng cũng có thểxuất hiện nhiều biến chứng thần kinh hoặc tim mạch dẫn đến tử vong nếukhông được phát hiện và xử trí kịp thời. Các trường hợp biến chứng nặng nềthường liên quan nhiều đến tác nhân EV71 [4] , [5] . Tuy nhiên, nhiều nghiêncứu gần đây cũng chỉ ra nguy cơ biến chứng nặng do CA16 [6] .Kể từ trường hợp bệnh được báo cáo lần đầu tiên vào năm 1957, bệnhTCM đã xuất hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới và trở thành vấn đề Y tếcông cộng đáng quan tâm. Đặc biệt, trong những năm gần đây, dịch TCMphát triển mạnh ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương với tổng số trường hợpmắc lớn, tỷ lệ biến chứng và tử vong khá cao. Tại Singapore, sau vụ dịch lớnnăm 2008, nhiều vụ dịch TCM khác cũng được báo cáo với số trường hợpbệnh tăng đột biến từ 346,4 ca/100.000 dân năm 2009 lên đến 698,8 trườnghợp/100.000 dân vào năm 2012 [7] . Năm 2009, Trung Quốc ghi nhận1.155.525 trường hợp mắc TCM trong đó 13.810 trường hợp nặng và 353 tửvong [8] . Tại Việt Nam, bệnh TCM thông báo gặp quanh năm và phổ biến ởmiền Nam với tác nhân chủ yếu là EV71 [1] , [9] . Năm 2005, vụ dịch TCM xảy ra ở miền Nam nước ta với 746 trẻ phải nhập viện, 3 trường hợp tử vong [10] . Năm 2011, vụ dịch TCM lớn xảy ra ở nhiều tỉnh thảnh cả nước với113.121 trường hợp mắc và 170 trường hợp tử vong [11] , trong đó 20.529trường hợp bệnh được ghi nhận trên tất cả 28 tỉnh thành khu vực miền Bắc,tập trung ở các tỉnh Hải Phòng, Thanh Hóa, Hà Nội và Ninh Bình là nhữngtỉnh có số trường hợp bệnh > 1000 [1] . Xu hướng mắc bệnh TCM ở trẻ cónhiều diễn biến phức tạp qua các năm.Hiện nay, bệnh vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vắc xin phòng chốngTCM mới chỉ bước đầu được nghiên cứu và thử nghiệm tại Trung Quốc vàcũng chỉ có tác dụng chủng ngừa được EV71 [12] . Bên cạnh đó, kết hợp tìnhhình diễn biến bệnh phức tạp nên nguy cơ bùng phát dịch trong cộng đồng làrất cao. Chính vì vậy, việc tiến hành nghiên cứu mô hình toán học khả nănglây truyền bệnh TCM có một ý nghĩa quan trọng giúp dự đoán khả năng lâytruyền dịch bệnh cũng như đề xuất các biện pháp dự phòng phù hợp. Theo sốliệu báo cáo, Hải Phòng là một trong những tỉnh có giám sát trọng điểm TCMcủa cả nước với số ca mắc hàng năm lớn. Tuy nhiên nghiên cứu ở Hải Phòngvề TCM còn có rất hạn chế. Chính vì những lý do trên, chúng tôi tiến hành đềtài nghiên cứu“Đặc điểm dịch tễ giai đoạn 2011-2015 và mô hình toán học sự lây truyền bệnh Tay Chân Miệng tại Hải Phòng năm 2016”. Đề tài có 2mục tiêu chính:1.Mô tả một số đặc điểmdịch tễ học bệnh TCM tại Hải Phòng năm2011 – 2015.2.Ước lượng tham số và kiểm định mô hình toán học khả năng lây nhiễmcủa bệnh Tay Chân Miệng tại Hải Phòng với số liệu năm 2016