ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ VIÊM MÀNG NÃO TĂNG BẠCH CẦU ÁI TOAN DO ANGIOSTRONGYLUS CANTONENSIS

ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ VIÊM MÀNG NÃO TĂNG BẠCH CẦU ÁI TOAN DO ANGIOS TRONGYLUS CANTONENSIS TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1
Nguyễn Thị Thanh THủy 1, Nguyễn An Nghĩa2,3,
1 Trung tâm y tế huyện Lộc Ninh
2 Đại học y dược thành phố Hồ Chí Minh
3 Bệnh viện Nhi đồng 1
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt

Đặt vấn đề: Viêm màng não tăng bạch cầu ái toan (VMNTBCAT) do Angiostrongylus cantonensis ở trẻ em là một bệnh lý ngày càng được quan tâm trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Hiện nay vẫn còn ít nghiên cứu khảo sát về bệnh lý này ở trẻ em.Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm dịch tễ trẻ từ 1 tháng-16 tuổi được chẩn đoán xác định VMNTBCAT do A. cantonensis tại khoa Nhiễm BV Nhi Đồng 1. Phương pháp: Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca. Kết quả: Từ 01/2016 đến 01/2020 có 32 trẻ viêm màng não do A. cantonensis đủ tiêu chuẩn đưa vào nghiên cứu. 31 trường hợp được xác định bằng RT-PCR trong dịch não tủy, 1 ca huyết thanh học dương tính. Tỷ lệ nam:nữ là 1:1. Bệnh thường xảy ra vào mùa mưa, cao nhất vào tháng 8 hàng năm (84,4%). Độ tuổi mắc bệnh nhỏ nhất là 13 tháng, lớn nhất là 14 tuổi 5 tháng, trung vị tuổi là 5,5 tuổi. Đa số bệnh nhân đến từ các tỉnh vùng Tây Nam Bộ, tỉnh Cà Mau chiếm tỷ lệ bệnh nhân nhập viện cao nhất (12,5%). 6 bệnh nhi xác định được bệnh sử liên quan đến ký chủ trung gian. Thời gian ủ bệnh trung bình là 22 ngày. 29 bệnh nhi (90,6%) khởi phát triệu chứng trong vòng 14 ngày trước nhập viện. Không trường hợp nào được chẩn đoán VMNTBCAT do A. cantonensis trước nhập viện. 8 ca được chẩn đoán nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương. Kết luận: VMNTBCAT do A. cantonensis có thể gây nhầm lẫn với những bệnh lý khác. Trong vùng dịch tễ, các bác sĩ lâm sàng cần nghi ngờ đến bệnh khi có các yếu tố nguy cơ với bệnh sử diễn tiến cấp và bán cấp.

A. cantonensis là ký sinh trùng (KST) gây viêm màng não tăng bạch cầu ái toan (VMNTBCAT) thường gặp ở các nước khu vực Đông Nam Á, dọc biển Thái Bình Dương, Australia, Caribe. Kể từ năm 1940 đến nay, hơn 2.800 trường hợp ở người đã được báo cáo trên ít nhất 30 quốc gia(1). A. cantonensis là một loại giun tròn thuộc bộ Strongylida, họ Metastrongylida, giun ký sinh ở phổi chuột, là tác nhân ký sinh trùng phổ biến gây bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương(2). Người nhiễm bệnh khi ăn phải vật chủ trung gian có chứa ấu trùng gây bệnh, các ấu trùng này không phát triển đến giai đoạn trưởng thành ở phổi, mà lưu lại trong nhu mô não gây viêm màng não hoặc di chuyển đến hốc mắt gây bệnh thể mắt. Bệnh có thể tự giới hạn, nhưng khi bị nhiễm nhiều, chúng sẽ gây triệu chứng nghiêm trọng ở hệ thần kinh trung ương(2). VMNTBCAT do A. cantonensis ở trẻ em được báo cáo ít hơn so với người lớn trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Những năm gần đây, bệnh trở nên phổ biến ở nước ta. Nguyên nhân do ăn thủy hải sản, ốc sên, ốc bươu tái sống hay tiếp xúc dịch tiết ốc chứa mầm bệnh. Tiền căn tiếp xúc của trẻ em thường khó khai thác, đồng thời có nhiều điểm khác biệt về lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị so với người lớn. Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm làm sáng tỏ một số vấn đề về đặc điểm dịch tễ VMNTBCAT do A. cantonensis trẻ em tại BV Nhi đồng 1