Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhận thức của điều dưỡng viên trong chăm sóc toàn diện bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhận thức của điều dưỡng viên trong chăm sóc toàn diện bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.Điều dưỡng là một công việc thường xuyên, gắn kết chặt chẽ  với mọi giai đoạn trong  quá  trình  chăm sóc và điều trị  bệnh nhân (BN). Trên thế  giới, chuyên ngành điều dưỡng  (ĐD)  đã  được  xác  định  là  một  nghề nghiệp, ngành  (ĐD)  đã  phát  triển  rất  mạnh  mẽ  có nhiều thành tựu to lớn. Ở  Việt Nam, Ngành điều dưỡng đã được triển khai tại tất cả  các cơ sở  y tế, đặc biệt là trong các bệnh viện lớn. Vai trò của  ĐD  là rất quan trọng trong việc chăm sóc và điều trị  BN;  ĐD  không những có vai trò quan trọng trong chăm sóc, điều trịBN nội trú tại bệnh viện mà cả  với giai đoạn điều trị  ngoại trú [9]. Tuy nhiên,  việc chăm sóc toàn diện  (CSTD)  trong công tác ĐD  còn nhiều nơi chưa được coi trọng, chưa được chuẩn hóa, năng lực điều hành của ĐD trưởng còn hạn chế, ĐD viên chưa được huấn luyện cập nhật theo chuyên khoa và còn chưa hiểu hết vai trò, kiến thức cũng như kỹ năng của công tác ĐD trong chăm sóc và điều trị BN [2]. 

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (Chronic Obstructive Pulmonary Disease: COPD) là một bệnh hô hấp rất thường gặp và là một trong những nguyên nhân gây tử  vong hàng đầu trên thế  giới. COPD đang là vấn đề  toàn cầu và là gánh nặng cho BN cũng như  cả  hệ  thống y tế. COPD là bệnh mạn tính, không gây nguy hiểm tức thì cho người bệnh, nhưng người bệnh sẽthường xuyên bị  thiếu oxy trong máu, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, khó thở,tức ngực, ho, khạc đờm, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, giảm sức lao động, thậm chí nhiều người không tự lo được nhu cầu sinh hoạt của bản thân, phải lệ  thuộc vào người khác, vậy chẳng khác nào “chưa tàn” mà đã “phế”. Đa số BN mắc COPD giai đoạn ổn định chỉ cầnđiều trị  tại nhà, BN chỉ  vào viện khi có đợt cấp. Điều quan trọng là phát hiện, chẩn đoán COPD sớm và quản lý thích hợp, có chế  độ  hoạt động thể  lực phù hợp,  được hướng dẫn vềphục hồi chức năng hô hấp… thì có thể  ngăn ngừa và giảm đáng kể các triệu chứng (đặc biệt là khó thở). Việc điều trị và chăm sóc cho BN mắc bệnh COPD cần phải toàn diện, trong đó cần chú trọng các biện pháp không dùng thuốc, trong đó  vai trò công tác  ĐD  là rất quan trọng, một trong những nội dung cơ bản đó là việc phục hồi chức năng hô hấp cho BN.
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Bệnh viện TƯQĐ 108) là Bệnh viện đa khoa, chuyên  khoa  tuyến  cuối  của Quân  đội,  năm  2010  đã  được  công  nhận  là  một  trong  bốn Bệnh viện hạng đặc biệt Quốc gia. Công tác  ĐD  đã được quan tâm đặc biệt, đã có nhiều hội nghị  về  ĐD  toàn Quân được tổ  chức tại Bệnh viện. Tuy nhiên,  ĐD trong  từng chuyên ngành còn có phần chưa được chuyên sâu, trong đó có chuyên ngành hô hấp. Vì vậy, việc triển khai toàn diện và từng bước chuẩn hóa, chuyên sâu công tác  ĐD  trong chăm sóc và điều trị  BN nói chung và BN mắc COPD  nói riêng  là vấn đề  bức thiết, điều này có ý nghĩa đặc biệt để  nâng cao chất lượng  chăm sóc và điều trị  BN mắc  COPD tại Bệnh viện cũng như hướng dẫn BN tự chăm sóc và điều trị tại gia đình. 
Từ  thực  tế  trên,  chúng  tôi  tiến  hành  nghiên  cứu  đề  tài  “Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhận thức của điều dưỡng viên trong chăm sóc toàn diện bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính  điều  trị  tại  BVTWQĐ108”  với 2 mục tiêu sau:
1. Mô tả  một số  đặc điểm lâm sàng, điều trị và dự phòng COPD ở bệnh nhân COPD điều trị tại Bệnh viện TWQĐ108.
2.  Nhận  xét  sơ  bộ  thực  trạng  nhận  thức  của  điều  dưỡng  viên trong chăm sóc  toàn diện bệnh nhân mắc COPD tại Bệnh viện TƯQĐ 108.

Mục lục Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhận thức của điều dưỡng viên trong chăm sóc toàn diện bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính  điều  trị  tại  BVTWQĐ108
Trang
ĐẶT VẤN ĐỀ   1
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU   3
1.1. ĐẠI CƢƠNG VỀ COPD  3
1.1.1. Định nghĩa  3
1.1.2. Dịch tễ học COPD  3
1.1.3. Các yếu tố nguy cơ  4
1.2.  NÉT  CƠ  BẢN  VỀ  GIẢI  PHẪU,  SINH  LÝ  HÔ  HẤP  BỆNH 
COPD
4
1.2.1. Đường hô hấp trên
4
1.2.2. Đường hô hấp dưới  4
1.2.3. Nhu mô phổi  5
1.2.4. Khoang màng phổi
5
1.2.5. Thông khí  5
1.2.6. Trao đổi khí tại phổi  6
1.3. SINH LÝ BỆNH COPD
7
1.3.1. Sự tăng tiết chất nhầy và rối loạn chức năng hô hấp  7
1.3.2. Sự giới hạn lưu lượng khí thở và sự căng phồng phổi.  7
1.3.3. Bất thường về sự trao đổi khí  7
1.3.4. Tăng áp phổi và tâm phế mạn  7
1.4. CHẨN ĐOÁN COPD  8
1.4.1. Chẩn đoán xác định  8
1.4.2. Chẩn đoán mức độ  8
1.4.3. Chẩn đoán đợt cấp COPD  8
1.5. ĐIỀU TRỊ COPD  9
1.5.1. Chăm sóc và điều trị COPD trong giai đoạn ổn định   9
1.5.2. Chỉ định nhập viện khi có đợt cấp COPD  10
1.5.3. Điều trị đợt cấp COPD tại các khoa nội  11
1.6. DỰ PHÒNG MẮC VÀ DỰ PHÒNG BIẾN CHỨNG  11 
1.6.1. Dự phòng mắc  11
1.6.2. Dự phòng biến chứng  11
1.7. CÔNG TÁC ĐIỀU DƢỠNG CƠ BẢN  12
1.7.1. Lịch sử ngành điều dưỡng  12
1.7.2. Quy trình điều dưỡng cơ bản  12
1.8. VAI TRÒ CỦA ĐIỀU DƢỠNG VỚI BỆNH NHÂN COPD  13
1.8.1. Thực hiện qui trình chung khi bệnh nhân nhập viện  13
1.8.2. Hướng dẫn phục hồi chức năng hô hấp  14
Chƣơng 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  21
2.1. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU  21
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
21
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
21
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
21
2.2.1. Nghiên cứu dịch tễ học quan sát mô tả
21
2.2.2. Thiết kế nghiên cứu
21
2.2.3. Quy trình nghiên cứu
22
2.2.4. Phương pháp và kỹ thuật lấy số liệu  22
2.2.5. Một số tiêu chuẩn sử dụng trong nghiên cứu  23
Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU  25
3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG  25
3.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới  25
3.1.2. Đặc điểm các yếu tố nguy cơ  27
3.2. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG  28
3.3. ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐIỀU TRỊ CHUNG  31
3.4. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VỀ ĐIỀU DƢỠNG  32
Chƣơng 4. BÀN LUẬN  34
4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
34
4.1.1. Đặc điểm về lứa tuổi và giới tính
34
4.1.2. Đặc điểm các yếu tố nguy cơ
35
4.2. Đặc điểm về lâm sàng  36
4.2.1. Đặc điểm về triệu chứng lâm sàng chính  36
4.2.2. Đặc điểm về mức độ nặng của bệnh  37 
4.2.3. Đặc điểm về một số bệnh kết hợp
37
4.3. ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐIỀU TRỊ
38
4.3.1. Điều trị COPD giai đoạn ổn định
38
4.3.2. Điều trị đợt cấp COPD tại các khoa của Bệnh viện  38
4.4. ĐÁNH GIÁ VAI TRÕ CÔNG TÁC ĐIỀU DƢỠNG  40
KẾT LUẬN  41
KIẾN NGHỊ  42
Mục lục bảng
1  Bảng 2.1. Phân loại mức độ nặng của đợt cấp COPD   23
2  Bảng 2.2. Phân loại mức độ nặng của đợt cấp theo ATS/ERS sửa đổi  23
3  Bảng 2.3. Các triệu chứng của đợt cấp COPD  24
4  Bảng 3.1. Đặc điểm về tuổi   25
5  Bảng 3.2. Đặc điểm về giới tính  26
6  Bảng 3.3. Đặc điểm các yếu tố nguy cơ  27
7  Bảng 3.4. Đặc điểm về triệu chứng lâm sàng đợt cấp COPD  28
8  Bảng 3.5. Đặc điểm về mức độ nặng của COPD  29
9  Bảng 3.6. Đặc điểm một số bệnh kết hợp  30
10  Bảng 3.7. Đặc điểm về điều trị chung  31
11  Bảng 3.8. Đặc điểm về các biện pháp không dùng thuốc  31
12  Bảng 3.9. Hiểu biết về CSTD của ĐD viên đối với BN mắc COPD  32
13  Bảng 3.10. Nhận thức về vai trò của ĐD viên trong CSTD với BN COPD   33
14  Bảng 3.11. Kết  quả  đánh  giá  của  bác  sỹ  về  thực hành  công tác  điều  dưỡng
(20 bác sỹ)