Đặc điểm lâm sàng – cận lâm sàng và kết quả điều trị 768 bệnh nhân tràn dịch màng phổi

Nghiên cứu nguyên nhân, đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị tràn dịch màng phổi. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả hồi cứu trên 768 bệnh nhân tràn dịch màng phổi điều trị nội trú tại khoa Hô hấp bệnh viện Bạch Mai. Kết quả và kết luận:Các nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi gồm có tràn dịch màng phổi do lao: 37,6%; ung thư: 23,8%; tràn dịch màng phổi chưa rõ nguyên nhân: 15,2%; tràn dịch màng phổi do viêm phổi áp xe phổi: 8%; do suy tim 4,6%; xơ gan 2,1%; nguyên nhân khác 5,2%. Triệu chứng thường gặp là đau ngực: 81,6%, khó thở: 75,1%, ho khan: 43,8%, ho khạc đờm: 29,7%, sốt: 54,8%; HC bagiảm: 92,2%. Hình ảnhđường cong Damoiseau trên phim XQ: 62,3%, tràn dịch màng phổi P khu trú: 8,8%. Siêu âm thấy tràn dịch màng phổi tự do: 65,8 %; khu trú – có vách ngăn: 19,8%. Rivalta dịch màng phổi (+) 87,3%, ( – ) 13,7%. 21,2% các trường hợp có tế bào ung thư ở DMP. Mô bệnh học sinh thiết màng phổi thấy ung thư ở 17,4% (ung thư trung biểu mô màng phổi 4%), hình ảnh lao điển hình 30,5%, lao không điển hình 18,8%, viêm màng phổi mạn tính 27,2%.

Bình thường có khoảng 10 – 20 ml dịch trong khoang màng phổi giúp lá thành và lá tạng trượt
lên nhau dễ dàng. Khi lượng dịch trong khoang màng phổi nhiều hơn bình thường thì gọi là tràn
dịch màng phổi (TDMP). Bệnh do rất nhiều nguyên nhân gây ra, có thể tại phổi hoặc ngoài phổi. Hàng năm ở Mỹ có hơn 1 triệu bệnh nhân (BN) TDMP. Nguyên nhân hay gặp là: suy thất trái (500.000 BN /năm); viêm phổi (300.000 BN/năm); ung thư (200.000 BN/năm) [7]. Tại Việt Nam nguyên nhân gây TDMP hàng đầu do lao, thứ 2 do ung thư, còn các nguyên nhân khác ít gặp hơn.
Tại khoa Hô hấp bệnh viện Bạch Mai, hàng năm có tỷ lệ không nhỏ BN TDMP điều trị nội trú. Theo Ngô Quý Châu và cộng sự (2002) từ năm 1996 – 2000, trong số 3606 BN điều trị nội trú tại khoa Hô hấp bệnh viện Bạch Mai có 116 BN được chẩn đoán TDMP không rõ nguyên nhân – đứng hàng thứ 8 [2; 3].