Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị chửa ngoài tử cung bằng Methotrexate đơn liều

Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị chửa ngoài tử cung bằng Methotrexate đơn liều
Vũ Văn Du, Lương Thị Phượng, Lê Thị Ngọc Hương
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu của nghiên cứu nhằm đánh giá các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị của bệnh nhân chửa ngoài tử cung bằng methotrexate đơn liều. Chúng tôi thực hiện nghiên cứu mô tả cắt ngang, hồi cứu tại bệnh viện Phụ sản Hà Nội. Tổng số 108 hồ sơ bệnh án của bệnh nhân chửa ngoài tử cung được điều trị bằng methotrexate đơn liều được nghiên cứu. Kết quả: Đau bụng 53,7%, chậm kinh 68,5%, ra máu 75,9%, chậm kinh – đau bụng – ra máu 31,5%, kích thước tử cung to hơn bình thường 12%, phần phụ có khối 40,7%, cùng đồ đau 11,1%, không có dịch cùng đồ 70,4%, hình ảnh trên siêu âm khối âm vang hỗn hợp 50,9%, kích thước khối chửa < 3cm 88,9%, nồng độ βhCG < 1000IU/l 86,1%, tỷ lệ thành công khi điều trị Methotrexate đơn liều là 92,6%, trong đó nhóm tiêm 1 mũi tỷ lệ thành công 95,8%, nhóm tiêm 2 mũi tỷ lệ thành công 88,0%, nhóm tiêm 3 mũi tỷ lệ thành công là 83,3%. Nghiên cứu không ghi nhận trường hợp nào có biểu hiện tác dụng không mong muốn của thuốc Methotrexate… Tóm lại, đánh giá đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate đơn liều là cần thiết, qua đó giúp xử trí sớm cũng như tiên lượng được các biến chứng.

Chửa  ngoài  tử  cung  là  trường  hợp  trứng được thụ tinh, làm tổ và phát triển ngoài buồng tử cung,1 đây là một bệnh lý cấp cứu thường gặp trong sản khoa, chiếm khoảng 1 – 2% tổng số trường hợp mang thai và hiện nay tỷ lệ này ngày càng gia tăng.2Chửa ngoài tử cung nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời có thể để lại những hậu quả ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ, cũng như tính mạng của bệnh nhân. Khối chửa ngoài tử cung có thể vỡ bất cứ lúc nào gây chảy máu ồ ạt trong ổ bụng nếu không cấp cứu kịp thời bệnh nhân có thể tử vong.Phương pháp điều trị chửa ngoài tử cung chủ yếu là: điều trị ngoại khoa và điều trị nội khoa bằng methotrexate… Với nhiều ưu điểm của điều trị nội khoa như tránh được tai biến do gây mê và phẫu thuật, bảo tồn được vòi tử cung, đồng thời ít ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ… phương pháp điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate ngày càng được chú ý hơn.Trên thế giới, người đầu tiên tiến hành điều trị  chửa  ngoài  tử  cung  bằng  methotrexate  là Tanaka thực hiện năm 1982 đạt tỷ lệ thành công là 83%.3 Từ sau nghiên cứu này đã có thêm nhiều nghiên cứu liên quan đến tác dụng của điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate với tỷ lệ thành công đều đạt trên 80%. 4,5Ở Việt Nam cũng có một số nghiên cứu về điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate với  tỷ  lệ  thành  công  trung  bình  từ  86%  đến 91,4%.6-8 Mặc dù trên thế giới và tại Việt Nam cũng đã có những nghiên cứu về điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate, tuy nhiên tại Việt Nam những năm gần đây không có nhiều nghiên cứu về điều trị chửa ngoài tử cung bằng Metrotrexate đơn liều. Phác đồ đơn liều là phác đồ điều trị 1 liều tại một thời điểm. Sau đó tùy theo loại điều trị và thời điểm điều trị, liều có thể được nhắc lại.

Chi tiết bài viết
Từ khóa
Chửa ngoài tử cung, nội khoa, methotrexate đơn liều

Tài liệu tham khảo
1. Phạm Văn Linh, Cao Ngọc Thành. Sản Phụ Khoa. Hà Nội: Nhà xuất bản Y Học; 2007.
2. Nguyễn Đức Hinh. Sản Phụ Khoa dành cho sau đại học. Hà Nội: Nhà xuất bản Y Học; 2006.
3. Tanaka T, Hayyashi K, Utsuzawa T. et al. Treatment of interstitial ectopoc pregnancy with methotrexate: report of a sucsessful case. Fertil Steril. 1982; 37: 851.
4. Lipscomb GH, Givens VM, Meyer NL, Bran D. Comparison of multidose and single-dose methotrexate protocols for the treatment of ectopic pregnancy. American journal of obstetrics and gynecology. 2005; 192(6): 1844-1847.
5. Stovall TG, Ling FW, Gray LA, Carson SA, Buster JE. Methotrexate treatment of unruptured ectopic pregnancy: a report of 100 cases. Obstet Gynecol. 1991; 77(5): 749-753.
6. Vũ Thanh Vân. Điều trị chửa ngoài tử cung bằng Methotrexate tại bệnh viện Phụ sản Trung ương từ 3/2005 đến 7/2006. 2006.
7. Tạ Thị Thanh Thủy, Đỗ Danh Toàn. Đánh giá bước đầu điều trị chửa ngoài tử cung chưa vỡ bằng MTX tại Bệnh viện Phụ Sản Hùng Vương, thành phố Hồ Chí Minh. Tạp Chí Sản Phụ Khoa. 2001.
8. Nguyễn Thị Bích Thủy. Nghiên cứu điều trị chửa ngoài tử cung chưa vỡ bằng Methotrexate đơn liều và đa liều tại Bệnh viên Phụ sản Hà Nội. 2011.
9. Cohen A, Zakar L, Gil Y, et al. Methotrexate success rates in progressing ectopic pregnancies: a reappraisal. 2014; 211(2): 128. e1-128. e5.
10. Nguyễn Văn Học. Nghiên cứu sử dụng Methotrexate trong điều trị chửa ngoài tử cung chưa vỡ tại Bệnh viện Phụ Sản Hải Phòng. 2004.
11. Lê Thị Hòa. Nghiên cứu mối liên quan của chửa ngoài tử cung với tiền sử nạo hút thai. 2000.
12. Nguyễn Viết Tiến. Chửa ngoài tử cung, Bài giảng Sản phụ khoa. Hà Nội: Nhà xuất bản Y Học; 2013.
13. Cao Thị Thủy. Nhận xét điều trị chửa ngoài tử cung bằng Methotrexate tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội năm 2015. 2015.
14. Nguyễn Văn Tú. Nghiên cứu kết quả điều trị chửa ngoài tử cung bằng methtrexate tại Bệnh viện Sản nhi Vĩnh Phúc. 2020.
15. Ho Sikheang. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và xử trí chửa ngoài tử cung nhắc lại tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương. 2021.
16. Tas EE, Akcay GFY, Avsar AF. Single-dose methotrexate for the treatment of ectopic pregnancy: Our experience from 2010 to 2015. Pak J Med Sci. 2017; 33(1): 13.
17. Dương Mỹ Linh và cộng sự. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị nội khoa thai ngoài tử cung chưa vỡ bằng Methotrexate. Tạp Chí Dược Học Cần Thơ. 2019; số 22-23-24-25/2019.