ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ SỚM THOÁT VỊ BẸN NGHẸT

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ SỚM THOÁT VỊ BẸN NGHẸT. Thoát vị bẹn nghẹt là một biến chứng ngoại khoa khá thường gặp và nguy hiểm của thoát vị bẹn, do các tạng trong ổ bụng chui qua chỗ yếu vùng bẹn, bị vướng lại và siết chặt ở cổ túi và không thể vào lại được ổ bụng, hậu quả là dẫn đến hoại tử tạng thoát vị và thậm chí có thể tử vong.
Thoát vị bẹn thường gặp ở mọi lứa tuổi [31],[6],[9], và ở nam giới nhiều hơn nữ giới. Ước tính mỗi năm trên thế giới có khoảng trên 20 triệu bệnh nhân thoát vị bẹn phải mổ, trong số đó tỷ lệ nghẹt chiếm từ 2 – 15% [2],[15],[34],[32].
Từ thời Hypocrate người ta đã biết cách đeo băng để điều trị thoát vị bẹn nhằm hạn chế tạng trong ổ bụng chui ra và nghẹt hay kẹt[2]. Khi một phần ruột, hoặc tạng khác nằm trong túi thoát vị bị nghẹt, sẽ dẫn tới thiếu máu tới nuôi phần ruột hoặc tạng đó. Thoát vị nghẹt là tình trạng cấp cứu đe doạ tính mạng, cần phải can thiệp phẫu thuật sớm. Trong lịch sử, đã có những ghi nhận đáng chú ý là vấn đề đe dọa tính mạng của thoát vị bẹn nghẹt đôi khi được điều trị thành công bằng một quá trình đơn giản cắt bỏ phần thiếu máu cục bộ của ruột, vẫn để lại nguyên nhân gây thoát vị [5],[40].

Nguyên tắc phẫu thuật thoát vị bẹn nghẹt là giải phóng tạng thoát vị và phục hồi thành bẹn để ngừa tái phát thoát vị bẹn.Trường hợp tạng thoát vị chưa bị hoại tử thì chỉ cần giải phóng, đưa vào lại ổ bụng. Trong trường hợp tạng đã hoaị tử thì phải cắt bỏ. Việc phục hồi thành bẹn có thể bằng những phương pháp dùng mô tự thân như Bassini, Mc Vay, Shouldice…. hoặc dùng mảnh ghép như Lichtenstein. Kể từ năm 1884, Edoardo Bassini đã đặt nền móng điều trị thoát vị bẹn bằng phẫu thuật sử dụng mô tự thân, đến nay đã có hơn 100 loại kỹ thuật khác nhau như: Bassini, Mc Vay, Nyhus, Ferguson, Shouldice, Berliner…[1],[7],[11],[12]. Nhưng, tỉ lệ tái phát vẫn còn cao. Việc lựa chọn phương pháp phục hồi thành bẹn tùy thuộc vào đánh giá của phẫu2 thuật viên. Mỗi phương pháp đều có ưu, khuyết điểm riêng. Dùng mô tự thân là phẫu thuật kinh điển dễ thực hiện nhưng lại có biến chứng gây căng, đau sau mổ và tỷ lệ tái phát cao. Dùng mảnh ghép để phục hồi là xu hướng điều trị hiện nay với tỷ lệ tái phát thấp, tuy nhiên lại cần phải đòi hỏi vô trùng, một điều tương đối khó thực hiện trong mổ cấp cứu, nhất là khi có hoại tử tạng thoát vị[5],[13].
Hiện nay tuy thoát vị bẹn nghẹt là cấp cứu không thường gặp do sự phát triển tron ngoại khoa, ý thức người dân, tuy nhiên hậu quả của nó là rất nặng nề nếu đến muộn. Ở Việt Nam lại có rất ít công trình nghiên cứu về vấn đề này. Vì vậy kinh nghiệm về bệnh lý cấp cứu này có nhiều vấn đề còn chưa được phổ biến rộng rãi, do đó chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài này nhằm những mục tiêu :
1. Xác định đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh nhân thoát vị bẹn nghẹt được điều trị phẫu thuật tại bệnh viện Bình Dân từ 1/2015 đến 2/2017.
2. Đánh giá kết quả sớm điều trị phẫu thuật bệnh nhân bị thoát vị bẹn nghẹt tại bệnh viện Bình Dân từ 1/2015 đến 2/2017

MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT …………………………………………………………….. iv
DANH MỤC BẢNG…………………………………………………………………………….. v
DANH MỤC HÌNH …………………………………………………………………………….vii
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………… 1
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………………………………………………… 3
1.1. GIẢI PHẪU HỌC ………………………………………………………………………….. 3
1.2. ĐẶC ĐIỂM SINH LÝ HỌC ỐNG BẸN …………………………………………. 12
1.3. BỆNH LÝ THOÁT VỊ BẸN………………………………………………………….. 15
1.4. CƠ CHẾ VÀ LÂM SÀNG THOÁT VỊ BẸN NGHẸT:…………………….. 18
1.5. NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ THOÁT VỊ BẸN NGHẸT VÀ MỘT SỐ
PHƯƠNG PHÁP TRỊ THOÁT VỊ BẸN ……………………………………………….. 26
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU …………………………………….. 28
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ……………………………………………………….. 28
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………………………………… 28
2.3.THU THẬP SỐ LIỆU……………………………………………………………………. 28
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ…………………………………………………………………….. 33
3.1. ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN……………………………………………………………. 33
3.2. LÂM SÀNG ……………………………………………………………………………….. 36
3.3. CẬN LÂM SÀNG………………………………………………………………………… 39
3.4. PHẪU THUẬT ……………………………………………………………………………. 41
3.5. HẬU PHẪU ………………………………………………………………………………… 48
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN…………………………………………………………………… 50iii
4.1. ĐẶC ĐIỂM BỆNH NHÂN……………………………………………………………. 50
4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG ……………………………………………………………… 54
4.3. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG……………………………………………………… 55
4.4. ĐẶC ĐIỂM PHẪU THUẬT………………………………………………………….. 57
4.5. KẾT QUẢ SỚM SAU MỔ ……………………………………………………………. 60
KẾT LUẬN……………………………………………………………………………………….. 64
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………………………. 6

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2. 1. Bảng liệt kê và định nghĩa các biến số nghiên cứu ………………….. 28
Bảng 3. 1. Tương quan giữ độ tuổi và tình trạng hoại tử………………………….. 33
Bảng 3. 2. Chỉ số khối cơ thể của nhóm bệnh nhân nghiên cứu………………… 33
Bảng 3. 3. Khác bên với vị trí thoát vị nghẹt lần này ………………………………. 34
Bảng 3. 4. Cùng bên với vị trí thoát vị nghẹt lần này (tái phát và nghẹt)……. 34
Bảng 3. 5. Các bệnh lý mạn tính kèm theo ghi nhận trong tiền sử…………….. 35
Bảng 3. 6. Tương quan giữa tiền căn bệnh lý và nhóm tuổi……………………… 35
Bảng 3. 7. Phân bố theo nơi cư trú………………………………………………………… 35
Bảng 3. 8. Thời gian mắc bệnh …………………………………………………………….. 36
Bảng 3. 9. Thời gian nghẹt (từ lúc có triệu chứng đến lúc nhập viện) ……….. 37
Bảng 3. 10. Triệu chứng lâm sàng trong nhóm nghiên cứu………………………. 37
Bảng 3. 11. Sự tương quan giữa TC lâm sàng và tình trạng hoại tử: …………. 38
Bảng 3. 12. Tổng phân tích tế bào máu trong mẫu nghiên cứu …………………. 39
Bảng 3. 13. Kết quả siêu âm Doppler trong mẫu nghiên cứu……………………. 40
Bảng 3. 14. Tín hiệu Doppler trong siêu âm…………………………………………… 40
Bảng 3. 15. Tình trạng tổn thương của tạng bị thoát vị ……………………………. 43
Bảng 3. 16. Trường hợp có tạng bị hoại tử …………………………………………….. 44
Bảng 3. 17. Vị trí gây nghẹt …………………………………………………………………. 45
Bảng 3. 18. Đường kính cổ túi thoát vị và tình trạng hoại tử ……………………. 46
Bảng 3. 19. Đường kính khối thoát vị và tình trạng hoại tử ……………………… 46
Bảng 3. 20. Dịch trong túi thoát vị và tình trạng hoại tử ………………………….. 47
Bảng 3. 21. Thời gian mổ trong nghiên cứu …………………………………………… 48
Bảng 3. 22. Thời gian nằm viện trong nghiên cứu…………………………………… 49
Bảng 4. 1. Giới tính trong một số nghiên cứu…………………………………………. 51
Bảng 4. 2. Triệu chứng trong một số nghiên cứu ……………………………………. 55
Bảng 4. 3. Các tạng trong túi thoát vị và tình trạng tưới máu Nazir A.[35]… 56vi
Bảng 4. 4. Bên thoát vị trong một số nghiên cứu…………………………………….. 57
Bảng 4. 5. Biến chứng sau mổ trong nghiên cứu Nazir A[35]. …………………. 6