ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN VIÊM TỤY CẤP MỨC ĐỘ NẶNG THEO PHÂN ĐỘ CTSI TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN VIÊM TỤY CẤP MỨC ĐỘ NẶNG THEO PHÂN ĐỘ CTSI TẠI BỆNH VIỆN BẠCH MAI
Nguyễn Anh Tuấn1,

Mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân viêm tụy cấp nặng theo phân độ CTSI tại Bệnh viện Bạch Mai. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang 46 bệnh nhân được viêm tụy cấp, được chụp cắt lớp vi tính bụng có tiêm thuốc cản quang và phân độ CTSI mức độ nặng, điều trị tại Trung tâm Hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai từ năm 2021 đến năm 2022. Kết quả: Tuổi trung bình của nhóm bệnh nhân nghiên cứu là 48 ± 12 tuổi, trong đó nhóm tuổi 40 – 60 tuổi chiếm 60,8%. Nam giới chiếm 91%. Nguyên nhân phổ biến nhất là tăng triglycerid chiếm 54,3%, sử dụng rượu chiếm 28,3%. 67,4% bệnh nhân viêm tụy cấp lần đầu, bệnh nhân có tiền sử viêm tụy cấp nhiều nhất là 4 lần. 89,1% bệnh nhân có mạch nhanh, 60,9% có sốt, 63% có tràn dịch màng phổi, 89,1% có dịch ổ bụng. 80% bệnh nhân có tình trạng tăng áp lực ổ bụng. Kết luận: Viêm tụy cấp mức độ nặng theo phân độ CTSI là nguyên nhân phổ biến cần điều trị hồi sức tích cực, chủ yếu gặp ở giới nam, độ tuổi trung niên. Phần lớn bệnh nhân viêm tụy cấp nặng có các dấu hiệu như mạch nhanh, tràn dịch màng bụng, tăng áp lực ổ bụng.

Viêm tụy cấp, một bệnh lý đặc trưng bởi phản ứng viêm cấp của tuyến tụy, là một trong những nguyên nhân nhập viện hàng đầu gây bệnh lý tại hệ tiêu hóa tại Việt Nam cũng như nhiều quốc gia trên thế giới. Sỏi đường mật và sử dụng rượu là những yếu tố khởi phát đã được biết rõ, ngoài ra còn nhiều nguyên nhân khác như tăng triglycerid, tăng calci máu, tự miễn,… vẫn đang được nghiên cứu làm rõ. Tỷ lệ mắc bệnh trên thế giới thay đổi từ 4,9-73,4/100.000 dân và có xu hướng ngày càng tăng. Tỷ lệ tử vong chung của viêm tụy cấp khoảng 5%, trong đó viêm tụy cấp mức độ nặng tỷ lệ tử vong lên tới 15-30%1.
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh có vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị viêm tụy cấp. Các phương pháp có thể sử dụng trong chẩn đoán như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ tụy, chụp cộng hưởng từ có dựng hình đường mật. Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp có độ nhạy, đặt hiệu cao hơn siêu âm, đây cũng là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được sử dụng hàng đầu trong chẩn đoán và theo dõi điều trị viêm tụy cấp. Thang điểm CTSI được dùng từ năm 1990, là sự kết hợp của thang điểm Balthazar và đánh giá mức độ hoại tử. CTSI chính xác hơn thang diểm Balthazar trong tiên lượng bệnh nhân tuy nhiên thang điểm này chưa tương quan hoàn toàn với mức độ suy tạng. Nhiều nghiên cứu và đồng thuận gần đây cũng cho thấy vai trò của thang điểm CTSI trong tiên lượng mức độ nặng, nguy cơ phải phẫu thuật, nguy cơ suy đa tạng của bệnh nhân viêm tụy cấp