ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA MỘT SỐ RỐI LOẠN CHỨC NĂNG NHẬN THỨC TRÊN BỆNH NHÂN CAO TUỔI NHỒI MÁU NÃO

Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát một số rối loạn chức năng nhận thức trên bệnh nhân cao tuổi nhồi máu não. Đối tượng nghiên cứu gồm: 50 bệnh nhân nhồi máu não, tuổi từ 60 trở lên, sau giai đoạn cấp, đang điều trị nội trú tại khoa thần kinh, bệnh viện Lão khoa Trung ương. Các bệnh nhân được chẩn đoán xác đinh nhồi máu não theo tiêu chuẩn chẩn đoán của Tổ chức Y tế Thế giới và phim chụp cộng hưởng từ sọ não. Tất cả các đối tượng nghiên cứu đều được khám lâm sàng tỉ mỉ, làm các trắc nghiệm thần kinh tâm lý cần thiết và và chụp cộng hưởng từ sọ não. Kết quả cho thấy: rối loạn trí nhớ hay gặp nhất (trí nhớ từ 66%; trí nhớ hình 54%), rối loạn khả năng kiến trúc thị giác (52%), khả năng tập trung chú ý (50%). Rối loạn ngôn ngữ chỉ gặp trong 46% (100% bệnh nhân thuận tay phải). Đối chiếu hình ảnh cộng hưởng từ sọ não với biểu hiện lâm sàng, các tổn thương bán cầu trái gây nhiều rối loạn chức năng nhận thức (trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng tập trung) hơn các tổn thương trên bán cầu phải. Tổn thương thùy thái dương, nhất là mặt trong, gây nhiều rối loạn nhận thức hơn các khu vực khác trong bán cầu. Mức độ rối loạn nhận thức không phụ thuộc vào thể nhồi máu não.Nhồi máu não chiếm 70 – 85% trong hai nhóm chính của tai biến mạch não, một nguyên nhân gây tử vong và tàn phế đứng hàng thứ ba sau bệnh tim mạch và ung thư. Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, tỷ lệ tử vong do nhồi máu não ngày càng giảm đồng thời chúng ta cũng phải đối diện với nhiều hậu quả do nhồi máu não gây ra như các di chứng vận động, trầm cảm sau đột quỵ và nhất là các rối loạn nhận thức hoặc sa sút trí tuệ [1; 2]. Các con số dự tính tỷ lệ hiện mắc rối loạn nhận thức sau nhồi máu não phụ thuộc vào tuổi và các đặc trưng khác của quần thể nghiên cứu, khoảng thời gian từ khi đột quỵ tới lúc đánh giá và còn phụ thuộc vào các tiêu chuẩn chẩn đoán được sử dụng. Một nghiên cứu lớn ở Canada đã xác định tỷ lệ mắc sa sút trí tuệ sau đột quỵ là 29% theo tiêu chuẩn DSM III, so với 17% nếu dùng tiêu chuẩn DSM III R và 14% khi dùng tiêu chuẩn DSM IV. Theo một phân tích tổng hợp mới đây đã đưa ra tỷ lệ rối loạn nhận thức sau đột quỵ, tính từ các nghiên cứu trong bệnh viện là 24 – 29% (đột quỵ lần đầu hoặc tái diễn) và 18 – 23% (đột quỵ lần đầu hoặc tái diễn, loại trừ sa sút trí tuệ trước đột quỵ) [3; 4]. Trong một nghiên cứu của Thụy Điển so sánh trực tiếp các bệnh nhân đột quỵ với nhóm chứng tương ứng thì tỷ lệ rối loạn nhận thức và sa sút trí tuệ trong nhóm bệnh nhân đột quỵ cao hơn gấp 4 lần (28% so với 7%) [4]. Cho tới nay, ở Việt Nam, rất nhiều công trình nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng của nhồi máu não nhưng hầu hết chỉ tập trung vào các rối loạn vận động, cảm giác, tổn thương thần kinh sọ não. Các rối loạn nhận thức ít được chú ý mô tả cho nên việc phục hồi chức năng cho bệnh nhân chưa được thực hiện một cách toàn diện, làm ảnh hưởng tới khả năng hồi phục của bệnh nhân [5]. Do vậy, chúng tôi thực hiện đề tài này với mục tiêu: mô tả các đặc điểm lâm sàng của một số rối loạn nhận thức như trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng tập trung, sử dụng động tác, khả năng thị giác không gian của bệnh nhân cao tuổi nhồi máu não sau giai đoạn cấp và đối chiếu kết quả chẩn đoán hình ảnh với các biểu hiện rối loạn nhận thức nêu trên.