Đặc điểm lâm sàng trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson
Luận văn thạc sĩ y học Đặc điểm lâm sàng trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson.Bệnh Parkinson là bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến thứ hai sau Alzheimer và ảnh hưởng tới hơn 1% số người già trên toàn thế giới [1]. Bệnh gặp cả ở nam và nữ, mọi chủng tộc, mọi nghề nghiệp và quốc gia, tuổi khời phát trung bình là 60 tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh tăng dần theo tuổi và theo ước tính sẽ tiếp tục tăng trong các thập kỷ tới [2].
Bên cạnh các triệu chứng về mặt vận động như run, cứng đờ, vận động chậm chạp, bệnh nhân Parkinson còn gặp nhiều các rối loạn về tâm thần như trầm cảm, lo âu, rối loạn giấc ngủ, loạn thần, biến đổi hành vi và nhân cách [3]. Trong đó, trầm cảm được xem là rối loạn tâm thần thường gặp nhất ở bệnh nhân Parkinson [4].
Trầm cảm làm tăng mức độ tàn tật và giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh [5]. Bệnh nhân Parkinson có trầm cảm có chức năng vận động và hoạt động hàng ngày thấp hơn so với không có trầm cảm, đồng thời cũng biểu hiện nhiều triệu chứng nhận thức và suy giảm chất lượng cuộc sống hơn [6], [7], [8].
Trên lâm sàng chẩn đoán trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson thường gặp nhiều khó khăn và có thể bị bỏ sót do các triệu chứng của hai bệnh có sự chồng lấp vào nhau, khó áp dụng các tiêu chuẩn chẩn đoán vì những triệu chứng trong các tiêu chuẩn đó phần nào gây ra bởi bệnh Parkinson. Tuy nhiên nếu được chẩn đoán và điều trị thích hợp sẽ hạn chế tàn tật về thể chất và làm tăng chất lượng cuộc sống của bệnh nhân [9].
Tại Việt Nam, các nghiên cứu về vấn đề trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson còn chưa nhiều. Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Hữu Công chỉ ra tỷ lệ mắc trầm cảm nhẹ chiếm 57,2%, trầm cảm trung bình chiếm 33,3% và trầm cảm nặng chiếm 9,5% ở bệnh nhân Parkinson [10].
Đặc biệt, chưa có nghiên cứu mô tả đặc điểm lâm sàng trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson tại Việt Nam. Những triệu chứng của trầm cảm và Parkinson có thể chống lấp vào nhau dẫn đến khó nhận biết hoặc bỏ sót chẩn đoán. Việc mô tả cụ thể đặc điểm lâm sàng của trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson sẽ giúp nhận biết được triệu chứng nào là đáng tin cậy trong chẩn đoán, triệu chứng nào là triệu chứng chồng lấp giữa hai bệnh. Từ đó giúp nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán, tối ưu hóa việc điều trị, giảm tàn tật, và cải thiện chất lượng cuộc sống bệnh nhân.
Do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đặc điểm lâm sàng trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson” với mục tiêu:
Mô tả đặc điểm lâm sàng trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson
Mục lục
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3
1.1 Bệnh Parkinson 3
1.1.1 Khái niệm 3
1.1.2 Dịch tễ 3
1.1.3 Bệnh nguyên và bệnh sinh 4
1.1.4 Lâm sàng và chẩn đoán Parkinson 6
1.2 Trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson 10
1.2.1 Khái niệm 10
1.2.2 Dịch tễ 11
1.2.3 Bệnh nguyên và bệnh sinh 12
1.2.4 Các yếu tố liên quan của trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson 17
1.2.5 Lâm sàng và chẩn đoán 18
1.3 Các nghiên cứu về trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson 23
1.3.1 Trên thế giới 23
1.3.2 Tại Việt Nam 24
CHƯƠNG 2.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 25
2.1 Đối tượng nghiên cứu 25
2.1.1 Tiêu chuẩn lựa chọn 25
2.1.2 Tiêu chuẩn loại trừ 25
2.2 Phương pháp nghiên cứu 25
2.2.1 Thiết kế nghiên cứu 25
2.2.2 Mẫu nghiên cứu 26
2.2.3 Biến số và chỉ số nghiên cứu 27
2.2.4 Kỹ thuật và công cụ thu thập số liệu 30
2.2.5 Sai số và cách khống chế 30
2.2.6 Phân tích và xử lý số liệu 31
2.2.7 Đạo đức nghiên cứu 31
2.2.8 Sơ đồ nghiên cứu 32
CHƯƠNG 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 33
3.1 Đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 33
3.2 Đặc điểm triệu chứng lâm sàng trầm cảm ở bệnh nhân Parkinson 37
3.2.1 Thời gian mắc bệnh 37
3.2.2 Các triệu chứng chính 37
3.2.3 Các triệu chứng phổ biến 39
3.2.4 Các triệu chứng cơ thể 41
3.2.5 Một số triệu chứng khác 43
3.2.6 Một số yếu tố liên quan 44
3.2.7 Kết quả các thang điểm trong nghiên cứu 47
CHƯƠNG 4.BÀN LUẬN 51
4.1 Về đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 51
4.2 Về đặc điểm lâm sàng của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 54
4.2.1 Các triệu chứng chính 54
4.2.2 Các triệu chứng phổ biến 57
4.2.3 Các triệu chứng cơ thể 60
4.2.4 Các triệu chứng khác 61
4.2.5 Các yếu tố liên quan 62
4.2.6 Điểm số các thang đánh giá 65
KẾT LUẬN 69
KHUYẾN NGHỊ 70
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
Danh mục bảng
Bảng 3.1 Đặc điểm chẩn đoán của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 33
Bảng 3.2 Đặc điểm phân bố tuổi của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 33
Bảng 3.3 Đặc điểm về giới của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 34
Bảng 3.4 Đặc điểm về trình độ học vấn của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 34
Bảng 3.5 Đặc điểm nơi sống, dân tộc, tôn giáo của nhóm nghiên cứu 35
Bảng 3.6 Đặc điểm tình trạng hôn nhân của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 36
Bảng 3.7 Thời gian mắc bệnh 37
Bảng 3.8 Các triệu chứng chính 37
Bảng 3.9 Đặc điểm triệu chứng tăng mệt mỏi, giảm hoạt động 38
Bảng 3.10 Đặc điểm triệu chứng giảm/mất quan tâm thích thú 38
Bảng 3.11 Các triệu chứng phổ biến của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 39
Bảng 3.12 Đặc điểm ý tưởng – hành vi tự sát 39
Bảng 3.13 Đặc điểm giấc ngủ của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 40
Bảng 3.14 Các triệu chứng cơ thể của trầm cảm 41
Bảng 3.15 Thay đổi cân nặng của nhóm bệnh nhân trầm cảm 43
Bảng 3.16 Đặc điểm hoang tưởng ảo giác của nhóm nghiên cứu 43
Bảng 3.17 Một số yếu tố liên quan 44
Bảng 3.18 Đặc điểm thói quen tập thể dục thể thao của nhóm nghiên cứu 45
Bảng 3.19 Tình trạng stress của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 45
Bảng 3.20 Tay bị ảnh hưởng của nhóm nghiên cứu 46
Bảng 3.21 Tiền sử Parkinson trong gia đình nhóm bệnh nhân nghiên cứu 46
Bảng 3.22 Điểm số các thang đánh giá sử dụng trong nghiên cứu 47
Bảng 3.23 Điểm số Hoehn – Yahr của nhóm nghiên cứu 48
Danh mục biểu đồ
Biểu đồ 3.1 Nghề nghiệp quá khứ của nhóm bệnh nhân nghiên cứu 36
Biểu đồ 3.2 Thời điểm các triệu chứng nặng hơn ở bệnh nhân trầm cảm 42
Biểu đồ 3.3 Triệu chứng rối loạn ăn uống ở bệnh nhân trầm cảm 42
Biểu đồ 3.4 Tương quan giữa điểm số BECK và giai đoạn Hoehn – Yahr 49
Biểu đồ 3.5 Tương quan giữa điểm GDS – 15 và giai đoạn Hoehn – Yahr 49
Biểu đồ 3.6 Tương quan giữa điểm số BECK và Schwab – England 50
Biểu đồ 3.7 Tương quan giữa điểm GDS – 15 và Schwab – England 50
Nguồn: https://luanvanyhoc.com