Đau là triệu chứng thường gặp trong lâm sàng hầu hết các chuyên khoa. Mặc dầu có sự xuất hiện khác nhau trong từng bệnh lý, nhưng hệ quả của đau đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Trong lâm sàng tâm thần học, đau, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ liên quan đến bệnh lý thực thể và chức năng. Trong đó, một bộ phận đáng kể các rối loạn liên quan đến stress được tìm thấy các triệu chứng đau với những tính chất và biểu hiện khá độc đáo. Một số nghiên cứu cho thấy, triệu chứng đau chiếm tới 45% trong rối loạn lo âu và hoảng sợ, trong đó 80% là đau ngực [4, 8]. Trong nghiên cứu của Gay.C và Boureau.F (1995) [6], có tới 50% đau đồng phát với trầm cảm trong các bệnh lý rối loạn dạng cơ thể, và mang tính chất mạn tính. Trong các rối loạn liên quan đến stress sau sang chấn, đau được phát hiện chiếm tỉ lệ 20%, chủ yếu là đau đầu, đau bụng và đau ngực [4, 8]. Trong thực hành tâm thần học và các chuyên khoa, triệu chứng đau gặp khá phổ biến, nhưng cho đến nay vấn đề này vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu có hệ thống.
Với mong muốn làm sáng tỏ đặc điểm lâm sàng triệu chứng đau trong các rối loạn liên quan đến stress, tác giả tiến hành nghiên cứu đề tài với mục tiêu: Làm sáng tỏ đặc điểm lâm sàng triệu chứng đau trong các rối loạn liên quan đến stress, góp phần chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ngay tại tuyến đầu.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
1. Đối tượng
– Thu nhận nghiên cứu 56 bệnh nhân có các rối loạn liên quan đến stress được điều trị tại viện Sức khoẻ Tâm thần trong năm 2010.
– Những bệnh nhân này đủ tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn liên quan đến stress (ICD 10, 1992) [1] có triệu chứng đau; và những triệu chứng rối loạn chức năng thuộc về cơ thể thần kinh thực vật nội tạng được xác định bởi các bác sĩ khoa liên quan khám xét qua lâm sàng và cận lâm sàng.
– Loại trừ những bệnh nhân có triệu chứng đau trong bệnh lý loạn thần nặng như hoang tưởng, ảo giác, rối loạn hành vi tác phong, hoặc các bệnh lý thực thể.
2. Phương pháp
Nghiên cứu mô tả lâm sàng từng ca, có phối hợp sử dụng trắc nghiệm tâm lý BECK để đánh giá trạng thái trầm cảm, ZUNG để đánh giá tình trạng lo âu. Đồng thời, nghiên cứu đặc điểm tính cách người bệnh và các rối loạn chức năng khác trên từng bệnh nhân riêng biệt.
Đau là triệu chứng thư ờng gặp trong các rối loạn liên quan đ ến stress. Nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ đặc đ iểm lâm sàng triệu chứng đau trong các rối loạn liên quan đ ến stress, góp phần chẩn đoán sớm và đ iều trị k ịp thời ngay tại tuyến đầu. Kết quả cho thấy: vị trí thư ờng gặp: đ ầu mặt cổ 65,5% trong rối loạn lo âu, 85% trong các rối loạn dạng cơ thể, 100% trong phản ứng với stress trầm trọng; tiếp đó, đau lưng, đau bụng, đau ngực và đau các khớp, với tính chất mơ hồ, cảm giác nặng nề, cư ờng đ ộ đau tăng lên khi cảm xúc căng th ẳng, khó chịu. Kết luận: Triệu chứng đau phát sinh và diễn biến trong các rối loạn tâm sinh có liên quan đ ến các nhân tố tâm lý- xã hội, thư ờng gặp ở nhóm tuổi 20 – 39 (44,7%). Bệnh cảnh lâm sàng chiếm ưu thế là các triệu chứng đau chức năng đa dạng, phong phú không có bằng chứng tổn thương thực thể .