Đặc điểm tinh dịch đổ của người chổng các cặp vô sinh

Tỷ lê các cặp vợ chồng vô sinh đang ngày một gia tăng và khác nhau ở mỗi nước, mỗi khu vực. Trên thế giới những cặp vợ chồng vô sinh chiếm từ 10 – 18%, thậm chí có nơi tới 40% [18]. Nguyên nhân gây vô sinh có thể do người chồng hoặc người vợ hoặc cả hai nhưng cũng có thể không tìm ra nguyên nhân.

Đối với vô sinh ở nam giới cần phân biệt được vô sinh do bất lực hay vô sinh do bất thường của quá trình sinh tinh và rối loạn phóng tinh. Vô sinh là vấn đề phức tạp cả về nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị vì nhiều lý do. Sinh lý tinh hoàn, mào tinh, sinh học của tinh trùng còn nhiều bí ẩn. Thành phần của tinh dịch chưa được phân định hết. Cơ chế’ phóng tinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhất là yếu tố thần kinh mà tác dụng chưa biết rõ. Vì vậy trong những trường hợp vô sinh, việc thăm khám cho người chồng nên được tiến hành ngay.

Phân tích tinh dịch là một xét nghiệm rất cần thiết, dễ làm và giúp định hướng cho các xét nghiệm tiếp theo. Đồng thời phân tích chính xác chức năng và hình thái tinh trùng đã đóng góp vào sự thành công của các kỹ thuật thụ tinh, cũng như sự phát triển của kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm những năm gần đây [32]. Thông qua xét nghiệm tinh dịch sẽ giúp cho các bác sỹ lâm sàng có định hướng đúng trong việc sử dụng các biện pháp điều trị, nhằm đem lại hạnh phúc cho những cặp vợ chồng vô sinh. Kết hợp xét nghiệm tinh dịch và phỏng vấn sâu sẽ góp phần tìm ra những yếu tố dịch tễ liên quan, từ đó có thể đưa ra các biện pháp dự phòng có hiệu quả trong công tác chăm sóc sức khoẻ sinh sản, đặc biệt là vấn đề vô sinh.

Chuyên đề này đề cập tới việc phân tích mẫu tinh dịch và điểm về tình hình nghiên cứu tinh dịch ở các cặp vô sinh.

Chươngl. Xét nghiêm tinh dịch

1.1. Sự hình thành và tính chất tinh dịch

Tinh dịch là một hỗn dịch gồm tinh trùng và dịch tiết của các tuyến phụ thuộc đường dẫn tinh, trong đó tinh trùng chiếm khoảng 10%, dịch túi tinh chiếm 60% và dịch tuyến tiền liệt khoảng 30%. Tinh trùng sinh ra trong ống sinh tinh của tinh hoàn và được biệt hoá hoàn toàn trong đường dẫn tinh. Quá trình này do hormon vùng dưới đồi, tuyến yên và tuyến kẽ kiểm soát. Vùng dưới đồi tiết hormon giải phóng gonadotropin (GnRH – gonadotropin releasing hormon) kích thích tuyến yên chế tiết hormon kích tạo tinh trùng (Follicle stimulating hormon – FSH) và hormon kích tế bào kẽ (Intertitial cell stimulating hormon – ICSH), ICSH kích tế bào Leydig chế tiết Testosteron. FSH phối hợp với testosteron tác động lên các ống sinh tinh, kích thích sinh tinh. Quá trình sinh tinh diễn ra qua hai giai đoạn: gián phân, giảm phân và thay đổi hình dạng. Quá trình này kéo dài khoảng 70 ± 4 ngày. Số lượng tinh trùng được tạo ra mỗi ngày khoảng 150 triệu. Khi mới ra khỏi ống sinh tinh, tinh trùng chưa có khả năng tự di chuyển và thụ tinh. Trong khi được vận chuyển trong những đoạn đầu của đường dẫn tinh, tinh trùng có những biến đổi hình thái, hoá học để tự di chuyển và có khả năng thụ tinh, quá trình này diễn ra từ 12 – 21 ngày [7], [12], [26].

Dịch túi tinh tiết ra bao gồm một số thành phần quan trọng. Fructose là nguồn năng lượng chính cho tinh trùng sau khi xuất tinh. Prostaglandin có tác dụng kích thích sự co thắt của các cơ trơn trong đường sinh duc nam và nữ, hỗ trợ sự di động của tinh trùng. Fibrinogen làm đông tinh dịch sau khi xuất tinh. Dịch tuyến tiền liệt chứa acid citric, kẽm, magnesium, fibriolysin và aminopeptidase. Khi xuất tinh, các men gây đông tinh dịch sẽ tác động lên fibrinogen trong dịch tiết từ túi tinh, sinh ra fibrin làm đông tinh dịch. Sau đó fibrinolysin và aminopeptidase sẽ phân huỷ fibrin để giải phóng tinh trùng. Dịch túi tinh có tính kiềm, dịch tuyến tiền liệt có tính acid, tinh dịch khi phóng tinh có pH ổn định, trung tính [9], [12], [32], [35], [62].