ĐẶC ĐIỂM UNG THƯ SÀNG HÀM
ĐẶC ĐIỂM UNG THƯ SÀNG HÀM
Lê Trung Thọ*, Bùi Thị Mỹ Hạnh, Nguyễn Cảnh Hiệp**
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Ung thư (UT) sàng hàm là loại ung thư ít gặp, chiếm khoảng 0,2- 0,8% tống số các ung thư nói chung và khoảng 3% các ung thư vùng đâu cố. Là các ung thư xuất phát từ xoang sàng, xoang hàm, xương khẩu cái và lan ra mô lân cận. Bệnh gặp ở nhiều lứa tuổi, cả hai giới và không chỉ liên quan tới nghiện rượu và thuốc lá. Ở Việt Nam, ung thư sàng hàm đứng thứ ba sau UT vòm mũi họng (NPC) và UT hạ họng thanh quản, khoảng 92,7% các u có ngùôn gốc biểu mô.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trên 42 bệnh nhân có chẩn đoán lâm sàng, giải phẫu bệnh (histopathological) là ung thư sàng hàm tại bệnh viện Tai mũi họng Trung Ương từ tháng 9-2007 đến tháng 9-2010 theo phương pháp mô tả từng ca. Các đối tượng nghiên cứu được khám lâm sàng, nội soi, sinh thiết và phẫu thuật. Các bệnh phẩm phẫu thuật được sử dụng làm xét nghiệm mô bệnh học và hóa mô miễn dịch.
Kết quả: Nhóm tuối từ 41-60 chiếm tỷ lệ cao nhất với 57,1%, tỷ lệ nam/nữ là 2/1. Tốn thương ở khe trên có 1 trường hợp chiếm 2,4%, ở khe giữa chiếm 40,5%, ở hốc mũi chiếm 57,1%. Các u sùi có 22/42 trường hợp chiếm 52,4%. U giống như polýp có thể mềm hoặc chắc 13/42 trường hợp chiếm 30,9%. U thể thâm nhiễm chiếm 7/42 trường hợp chiếm 16,7%. Có 4 hạch di căn ung thư, đều cùng bên với u nguyên phát. Týp ung thư biểu mô chiếm 95,2%, u lymphô không Hodgkin có 2 trường hợp (4,8%). Kết quả nhuộm hóa mô miễn dịch cho phép xác định được một số dưới typ ung thư biểu mô và 2 trường hợp u lymphô. Các kết quả nghiên cứu đã được so sánh và bàn luận.
Đặt Vấn Đề
Ung thư sàng hàm (UTSH) là loại ung thư không thường gặp, chiếm khoảng 0,2- 0,8% tổng số các ung thư (UT) nói chung và khoảng 3% các ung thư vùng đầu cổ(5). UTSH là ung thư xuất phát từ xoang sàng, xoang hàm, xương khẩu cái và lan ra mô lân cận. U thường xuất phát từ một trong ba tầng: tầng sàng, tầng hàm, tầng khẩu cái. Ở nước ta, UTSH đứng thứ ba sau UT vòm mũi họng (NPC) và UT hạ họng thanh quản, khoảng 92,7% các u có nguồn gốc biểu mô(7). Theo Nevile BW và CS(6) ở Anh: UTSH chiếm 0,4% đến 8% UT đường hô hấp trên. Chẩn đoán UTSH dựa vào các dấu hiệu lâm sàng, nội soi, chụp CT tư thế Axial, Coronal và chẩn đoán mô bệnh học, trong đó chẩn đoán mô bệnh học có ý nghĩa quyết định. Ở Việt Nam, các nghiên cứu về UTSH còn rất ít, đặc biệt về hình thái học lại càng ít. Chính vì vậy, chúng tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu mô tả đặc điểm hình thái học một số trường hợp ung thư sàng hàm gặp tại bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương từ
9-2007 đến 9-2010.
ĐỐI TƯỢNG – PHƯGNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Gồm 38 trường hợp đã được chẩn đoán xác định là UT sàng hàm, có hồ sơ bệnh án lưu trữ và điều trị tại bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương từ tháng 9/2007 đến tháng 9/2010.
Tiêu chuẩn chọn lựa trường hợp hồi cứu
-Bệnh án ghi đầy đủ các thông tin về tuổi, giới.
-Có đầy đủ thông tin về hình ảnh nội soi.
– Có khối nến chứa bệnh phẩm sinh thiết phục vụ cắt nhuộm HE và đế nhuộm hóa mô miễn dịch.
– Những trường hợp được phẫu thuật có ghi chép rõ ràng cách thức phẫu thuật vị trí của u và các tổn thương quan sát thấy được trong quá trình phẫu thuật.
Tiêu chuẩn loại trừ
-Những trường hợp bệnh điều trị do tái phát, trước phẫu thuật đã xạ trị hoặc hóa trị.
-Những ung thư sàng hàm nhưng không xác đinh được vị trí nguyên phát.
– Những trường hợp mẫu bệnh phẩm sinh thiết còn lại quá nhỏ, không đáp ứng yêu cầu nghiên cứu mô bệnh học.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất