ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU GIÁ TRỊ CỦA ADENOSINE DEAMINASE (ADA) TRONG DỊCH BÁNG ĐỂ CHẨN ĐOÁN LAO MÀNG BỤNG
ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU GIÁ TRỊ CỦA ADENOSINE DEAMINASE (ADA) TRONG DỊCH BÁNG ĐỂ CHẨN ĐOÁN LAO MÀNG BỤNG
Trần Thị Khánh Tường , Đào Xuân Lãm*
TÓM TẮT
Tổng quan và mục tiêu: Chẩn đoán lao màng bụng vẫn là một thách thức do những phương pháp chẩn đoán truyền thống có độ nhạy thấp. Đo ngưỡng adenosine deaminase (ADA) trong dịch báng cho thấy là một phương pháp chẩn đoán lao màng bụng mới rất hấp dẫn vì đây là một xét nghiệm nhanh, không xâm lấn có độ nhạy và độ chuyên cao. Tuy nhiên, sự hữu ích của xét nghiệm này trong chẩn đoán lao chưa được xác định rõ ở nước ta. Vì vậy, mục tiêu nghiên cứu của chúng tôi là xác định độ nhạy và độ chuyên của ngưỡng ADA dịch báng để chẩn đoán lao màng bụng và giá trị cut-off tốt nhất của ngưỡng ADA.
Bệnh nhân và phương pháp nghiên cứu: 23 bệnh nhân báng bụng được nghiên cứu. Tất cả các bệnh nhân này đượchỏi bệnhsử chitiết, thămkhám, thựchiệncác xét nghiệmcânthiếtvà định lượng ADAdịch
báng bằng bộ xét nghiệm Bio-Quant ADA assay thực hiện tại BV Chợ Rẫy.
Kết quả: 23 mẫu dịch báng được lấy từ 23 bệnh nhân, trong đó 9 bệnh nhân được chẩn đoán xác định lao màng bụng bằng kết quả giải phẫu bệnh. Với ngưỡng ADA 40U/L xác định bằng cách phân tích đường cong ROC (operator characteristic curve), độ nhạy và độ chuyên đêu 100%. Trung vị ADA trong lao màng bụng là 51U/L so với 9,7U/L trong báng bụng do nguyên nhân khác.
Kết luận: Định lượngngưỡng ADAdịchbáng làmộtxét nghiệmđơn giản,rẻtiên,có độ nhạy và độ
chuyên cao trong chẩn đoán phân biệt báng bụng do lao hay do nguyên nhân khác. Xét nghiệm này nên thực hiện thường qui cho những bệnh nhân báng bụng. Gía trị điểm cắt (cut-off) tốt nhất cho ngưỡng ADA dịch báng là 40U/L. Tuy nhiên, nghiên cứu cân số lượng BN lớn hơn để có thể đưa ra kết luận chính xác hơn.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo thông báo của Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh lao đang là vấn đề khẩn cấp toàn cầu, mỗi năm trên thế giới có thêm gần 9 triệu người mắc bệnh lao (trong đó có 1 triệu là trẻ em) và gần 2 triệu người chết do lao(10). Nguyên nhân hàng đầu làm tăng số người mắc bệnh lao và chết do lao là do sự lan tràn dại dịch HIV/AIDS. 80% người bị lao là thể lao phổi, tuy nhiên, 20% còn lại là những thể lao ngoài phổi, trong đó lao màng bụng chiếm khoảng 11%(10). Chẩn đoán lao màng bụng gặp nhiều khó khăn và chậm trễ do dựa vào kết quả sinh thiết màng bụng hay nhuộm, cấy dịch báng. Nhuộm tìm có độ nhạy rất thấp dưới 6 %(3), cấy tìm vi khuẩn lao đòi hỏi hơn 4 đến 6 tuần lễ mới cho kết quả và độ nhạy cũng không cao khoảng 20%(3). Sinh thiết màng bụng mù có độ nhạy thấp, sinh thiết qua nội soi ổ bụng có độ nhạy cao hơn khoảng 90%(2) nhưng là một phương pháp xâm lấn, phức tạp nhiều biến chứng và chỉ một số bệnh viện lớn có thể thực hiện được. Do đó, tìm kiếm một phương pháp chẩn đoán lao màng bụng nhanh chóng, không xâm lấn, có độ nhạy và độ chuyên cao thật sự là môt vấn đề cần thiết.
ADA là một men xúc tác cho phản ứng biến Adenosin thành Inosine(6). Men này phân bố rộng rãi trong mô cơ thể đặc biệt nhiều trong tế bào lympho. Nồng độ ADA huyết thanh tăng trong viêm gan cấp, xơ hóa gan do rượu, viêm gan mạn tính hoạt động, xơ gan và u gan.
Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn, cũng như mở ra con đường nghiên cứu, tiếp cận được luồng thông tin hữu ích và chính xác nhất