Đánh giá các rối loạn về hô hấp vỡ tuần hoỡn của bệnh nhân chấn thương sọ não khi vào viện

Chấn  thương  sọ  não (CTSN)  đ-ợc  định nghĩa lμ bất cứ sự biến đổi về tâm thần và giải phẫu  chức năng có liên quan tới các va chạm vào đầu [7]. Đây là một vấn đề y tế quan trọng của toàn xã hội vì  tỷ lệ tử vong cao, để lại các di chứng nặng nề vμ đa số nạn nhân ở tuổi lao động [7]. Trong các tai nạn giao thông, CTSN chiếm 71% vμ chiếm tới 64% các trường hợp tử vong [4]. Ngoài các tổn th-ơng trong sọ do cơ chế chấn  thương gây ra, CTSN còn gây ra một loạt các rối loạn ngoμi sọ như: tim mạch, hô  hấp,  nội tiết, đông  máu, chuyển hoá….

Đến lượt chính  các rối loạn nμy tiếp tục gây nên các tổn thương  thứ phát trong sọ và  là nguyên nhân của 54% các trường hợp tử vong trong CTSN nặng [4]. Rối loạn hô hấp  và tuần hoàn là các rối loạn quan trọng nhất  trong các rối loạn ngoài sọ, gây tử vong nhanh vμ tiên l-ợng lâu dμi rất xấu [4]. Việc chẩn  đoán vμ xử lý sớm nhất  sau chấn  thương rối loạn hô hấp vμ tuần hoàn đ-ợc thừa nhận  lμ một trong những nguyên tắc quan trọng nhất  của cấp cứu vμ hồi sức CTSN [3]. Theo chúng tôi được biết hiện chưa  có một nghiên cứu nμo  tiến hμnh đánh giá các rối loạn về hô hấp  vμ tuần hoμn của bệnh nhân CTSN nói chung vμ CTSN nặng nói riêng tại phòng khám.  Vì vậy, rất cần có các nghiên cứu về những rối loạn nμy để góp phần đánh giá đúng các rối loạn hô hấp  vμ tuần hoμn, giúp cho việc tiên lượng và xử trí tốt hơn các bệnh nhân chấn  thương sọ não. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm mục tiêu:

II. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu

1. Đối tượng nghiên cứu

– Bệnh nhân được chẩn  đoán CTSN hoặc đa chấn  thương có CTSN phối hợp được thuthập  vào nghiên cứu từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2005 tại khoa khám bệnh, bệnh viện Việt Đức Hà Nội.

– Không có tiền sử về bệnh tim mạch, hô hấp  vμ tâm thần. Xác định bằng  hỏi trực tiếp bệnh nhân hoặc ng-ời  thân và  thăm  khám lâm sàng.

– Chưa  được can thiệp ngoại khoa ở  nơi khác.

– Chúng tôi loại trừ các bệnh nhân đã chết lâm sμng  trước  khi  đến viện  (mất   tri  giác, ngừng thở, ngừng tim); những bệnh nhân tử vong trong bệnh viện do một  nguyên nhân khác không liên quan đến  chấn   thương  và những bệnh nhân không  đủ  các tiêu chuẩn trên.

2. Phương pháp nghiên cứu

Thiết kế nghiên cứu: 

Tiến hành nghiên cứu:

Bệnh  nhân được  khám vμ  đánh  giá tại phòng khám theo một mẫu  phiếu in sẵn, bao gồm: một số đặc điểm dịch tễ chấn  th-ơng, chẩn  đoán lâm sàng,  mạch, nhịp thở, điểm Glassgow, các xử lý ở tuyến trước,  kết quả điều trị… các đánh giá này được thực hiện bởi một nhóm sinh viên Y5 đã  được  tập huấn  từ trước. Ngay khi vào phòng khám bệnh nhân được  lấy mạch, huyết áp, nhịp thở, rồi đánh giá:

2.2.1. Rối loạn hô hấp

Đếm nhịp thở trong 1 phút, nếu tần số thở ≤ 10 lμ thở chậm;  ≥25 lần/phút lμ thở nhanh

Rối loạn  tuần Hoàn

– Nhịp tim: nhịp chậm  < 60 lần/phút hoặc nhịp nhanh >120 lần/phút

– Huyết áp động mạch: được đo bằng huyết áp kế thuỷ ngân.

Tụt HA: HA tối đa < 90mmHg

Cao HA: HA tối đa > 160mmHg, HA tối thiểu > 90mmHg

❖ Các đánh giá tri giác, hô hấp,  vμ tuần hoàn đều thực hiện trước mọi can thiệp như: đặt đường truyền, sonde dạ dày, đặt nội khí quản, oxy liệu pháp… tại phòng khám.

❖ Tiếp tục theo dõi bệnh nhân cho đến khi bệnh nhân được ra viện hoặc tử vong. Nguyên nhân tử vong do các bác sỹ chẩn  đoán được ghi nhận.

❖ Bệnh nhân quá nặng xin về cũng được coi là tử vong.