Đánh giá chức năng tâm thu thất trái trước và sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ-vành không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể
Đánh giá chức năng tâm thu thất trái trước và sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ-vành không dùng tuần hoàn ngoài cơ thểBênh đông mạch vành là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Mỹ và châu Âu. Tỷ lê mắc bênh mới hiên đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam và đã trở thành vấn đề thời sự bởi bệnh có liên quan rõ rệt đến tuổi thọ, chất lượng cuôc sống, chi phí điều trị và chăm sóc người bệnh [9].
Những tiến bô trong dự phòng, chẩn đoán, điều trị bệnh đông mạch vành đã và đang được áp dụng. Ngoài việc điều trị bằng thuốc, kỹ thuật nong và đặt Stent (giá đỡ) đông mạch vành đang ngày càng phát triển, mặc dù vậy việc điều trị bệnh bằng phương pháp này không phải lúc nào cũng được chỉ định. Nhiều bệnh nhân cần phải được điều trị tái tưới máu bằng phương pháp phẫu thuật bắc cầu nối chủ- vành.
Lần đầu tiên phẫu thuật bắc cầu nối chủ vành được Baily thực hiện vào năm 1957 [18], [49]. Bệnh nhân có nhiều đông mạch vành tổn thương với chức năng thất trái kém đã được phẫu thuật, kết quả được so sánh với phương pháp điều trị can thiệp mạch vành qua da [56], [59], sự cải thiện có ý nghĩa về phân số tống máu và rối loạn vận đông vùng sau phẫu thuật đã được ghi nhận [10], [55].
Phương pháp phẫu thuật bắc cầu nối chủ – vành đã chứng minh được lợi ích trong việc bảo tồn, cải thiện chức năng thất trái ở các bệnh nhân bệnh đông mạch vành [48], đặc biệt với phẫu thuật không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể sẽ hạn chế được thiếu máu cơ tim do kẹp đông mạch chủ kéo dài và tác dụng không mong muốn của tuần hoàn ngoài cơ thể.
Việc theo dõi tình trạng bệnh sau phẫu thuật, trong đó có chức năng tâm thu thất trái là rất cần thiết và đã trở thành môt trong những yếu tố quan trọng trong tiên lượng, chỉ định điều trị bệnh tiếp theo cũng như để đánh giá kết quả điều trị.
Thông tim, chụp buồng tim là các phương pháp đánh giá chức năng thất trái rất chính xác. Tuy nhiên các phương pháp thăm dò xâm nhập này chi phí lớn hơn, đòi hỏi trang thiết bị – kỹ thuật cao, tỷ lệ tai biến nhiều hơn và chưa mang tính phổ biến.
Cân nhắc đến tính tiện dụng, giá thành của môt số phương pháp thăm dò, nhiều trung tâm trên thế giới đã áp dụng kỹ thuật siêu âm – Doppler tim để đánh giá chức năng tâm thu thất trái sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ – vành [30], [53].
Tại Việt Nam, hiện chưa có nghiên cứu chi tiết và đầy đủ nào về đánh giá chức năng tâm thu thất trái trước và sau phẫu thuật bắc cầu chủ – vành mà không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể.
Vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài: ”Đánh giá chức năng tâm thu thất trái trước và sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ – vành không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể” nhằm 2 mục tiêu:
1. Nghiên cứu sự biến đổi chức năng tâm thu thất trái bằng siêu âm – Doppler tim trước và sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ – vành không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể (sau phẫu thuật 7 ngày và 30 ngày).
2. Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng đến sự biến đổi chức năng tâm thu thất trái sau phẫu thuật này.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
Chương 1: TổNG QUAN 3
1.1. Đại cương về bênh đông mạch vành 3
1.1.1. Tình hình mắc bênh đông mạch vành trên thế giới và Việt Nam 3
1.1.2. Đặc điểm giải phẫu – sinh lý đông mạch vành 4
1.1.3. Sinh lý bệnh và hậu quả của bệnh đông mạch vành 6
1.1.4. Diễn biến lâm sàng bệnh đông mạch vành 8
1.1.5. Định lượng men tim 14
1.1.6. Chụp đông mạch vành 15
1.1.7. Phương pháp phẫu thuật bắc cầu nối chủ- vành 15
1.2. Chức năng tâm thu thất trái 16
1.2.1. Môt số phương pháp đánh giá chức năng tâm thu thất trái 16
1.2.2. Chức năng tâm thu thất trái và tiên lượng bệnh 23
Chương 2: Đối TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cúu 25
2.1. Đối tượng nghiên cứu 25
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 25
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 25
2.2. Phương pháp nghiên cứu 26
2.2.1. Các bước tiến hành 26
2.2.2. Phương pháp tiến hành thăm dò Siêu âm – Doppler tim 27
2.2.3. Chụp đông mạch vành chọn lọc 32
2.2.4. Phẫu thuật bắc cầu nối chủ – vành không dùng tuần hoàn ngoài
cơ thể 33
2.3. Đánh giá kết quả 34
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN cúu 35
3.1. Đạc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 35
3.1.1. Tuổi, giíi 35
3.1.2. Các yếu tố nguy cơ 36
3.1.3. Tổn thương đông mạch vành 37
3.1.4. Vị trí, số lượng cầu nối 39
3.1.5. Vạt liêu làm cầu nối 40
3.1.6. Tiến trình phẫu thuật 40
3.1.7. Biến chứng sau phẫu thuật 41
3.2. Biến đổi môt số thông số trưíc và sau phẫu thuật 42
3.2.1. Triêu chứng lâm sàng 42
3.2.2. Kết quả thăm dò về men tim 43
3.2.3. Vận đông vùng thành tim 45
3.2.4. Các thông số về kích thưíc, thể tích, phân số co ngắn và phân số
tống máu thất trái 47
3.3. Môt số yếu tố ảnh hưởng đến chức năng tâm thu thất trái ở bênh nhân
bênh đông mạch vành 49
3.3.1. Môt số thông số lâm sàng, yếu tố nguy cơ, tiền sử bênh lý 49
3.3.2. Môt số thông số trên siêu âm 50
3.4. Môt số yếu tố ảnh hưởng đến sự biến đổi chức năng tâm thu thất trái
sau phẫu thuật 50
3.4.1. Ảnh hưởng của tiền sử nhồi máu cơ tim đến biến đổi phân số
tống máu sau phẫu thuật 50
3.4.2. Ảnh hưởng của số lượng cầu nối đến sự biến đổi phân số tống
máu sau phẫu thuật 51
Chương 4: BÀN LUẬN 53
4.1. Tình hình chung 53
4.1.1. Tuổi, giíi 53
4.1.2. Yếu tố nguy cơ 54
4.1.3. Mức đô tổn thương đông mạch vành, vị trí, số lượng cầu nối, vât
liêu cầu nối 55
4.1.4. Môt số đạc điểm có liên quan đến vấn đề phẫu thuât 5ỏ
4.1.5. Biến chứng sau phẫu thuât 57
4.1. ỏ. Men tim 57
4.1.7. Triêu chứng lâm sàng 58
4.1.8. Môt số đạc điểm của các nghiên cứu về phương pháp phẫu thuât
bắc cầu chủ – vành sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể 58
4.2. Biến đổi chức năng tâm thu thất trái 59
4.2.1. Vân đông vùng 59
4.2.2. Kích thước, thể tích thất trái và phân số tống máu ỏl
4.S. môt số yếu tố ảnh hưởng đến chức năng tâm thu thất trái ỏs
KÊT LUẬN 65
TÀI LIệU THAM KHẢQ PHỤ LụC