Đánh giá của bệnh nhân về chất lượng khám chữa bệnh của bác sĩ gia đình và bác sĩ đa khoa tại y tế tuyến cơ sở và nhu cầu chăm sóc sức khỏe

Mô hình bác sĩ gia đình ngày càng được phát triển rộng rãi trên toàn thế giới với việc chăm sóc sức khoẻ ban đầu, cung cấp các dịch vụ y tế chất lượng với mức chi phí hợp lý và dễ tiếp cận. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm so sánh sựđánh giá của bệnh nhân về chất lượng khám chữa bệnh của bác sĩgia đình
và bác sĩ đa khoa tại một số cơ sở y tế tuyến huyện, xã và xác định nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người bệnh, năm 2011. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ bác sĩgia đình được bệnh nhân đánh giá là có thái độ tốt cao hơn so với các bác sĩ đa khoa (86,7% so với 77,0%; p <0,01). 68,2% bệnh nhân đánh giá bác sĩ gia đình có trình độ chuyên môn tốt, tỷ lệ này cao hơn so với nhóm bác sĩ đa khoa (53,5%, p < 0,001). Người bệnh mong muốn được đáp ứng một số nhu cầu chăm sóc sức khỏe như theo dõi điều trị liên tục (78%), tư vấn về sức khỏe (80,8%). Đồng thời, có một tỷ lệ tương đối mong muốn được quản lý sức khỏe cho cả hộ gia đình (42,4%), được khám chữa bệnh tại nhà và theo dõi sức khỏe cả khi không bị ốm.
Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế cũng như sự chuyển đổi mô hình bệnh tật trên toàn cầu đã dẫn đến sự thay đổi về nhu cầu chăm sóc sức khỏe của cộng đồng. Ở các nước phát triển, việc chăm sóc các bệnh mạn tính như: đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản,… đã chuyển từ phòng bệnh nội trú ra phòng khám ngoại trú với các phác đồ điều trị được xây dựng nhằm phân cấp các giai đoạn điều trị với sự phối hợp của các chuyên khoa liên quan. Trong bối cảnh đó, sự ra đời của các chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu và chuyên khoa Y học gia đình (YHGĐ) trong những năm 1960 là một đáp ứng kịp thời của hệ thống y tế đối với sự thay đổi nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân trên toàn thế giới [6].
Tại Việt Nam, chăm sóc sức khỏe nhân dân là một trong những trọng tâm ưu tiên trong chính sách của Đảng và Nhà nước ta, đã được thể hiện trong Luật Bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân với phương châm ưu tiên dự phòng, chú trọng chăm sóc sức khỏe ban đầu ở tuyến cơ sở. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của quá trình chuyển đổi nền kinh tế, hoạt động của mạng lưới y tế cơ sở hiện nay đang gặp nhiều khó khăn và thách thức. Đội ngũ cán bộ y tế cơ sở vẫn còn thiếu và yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ. Bên cạnh đó, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng tăng; ngoài việc khám, điều trị các bệnh thường gặp người dân còn có nhu cầu tư vấn dự phòng và nâng cao sức khỏe, quản lý theo dõi các bệnh mạn tính tại cộng đồng. Đồng thời, tình trạng quá tải của các cơ sở y tế tuyến trên đòi hỏi phải có giải pháp thích hợp để tăng cường khả năng phân loại, xử trí và điều trị cũng như dự phòng bệnh tật ngay từ tuyến cơ sở. Khái niệm YHGĐ mới chỉ được biết đến trong vòng 15 năm trở lại đây ở Việt Nam. Việc đào tạo bác sĩ chuyên khoa I (BSCKI) Y học gia đình đã được triển khai tại 6 trong 8 trường đại học y của cả nước. Qua khảo sát sơ bộ tại một số phòng khám và trạm y tế có bác sĩ gia đình (BSGĐ) làm việc, cho thấy năng lực cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế đã được nâng cao hơn, phạm vi khám chữa bệnh cũng được mở rộng và mức độ hài lòng của bệnh nhân cũng có những cải thiện [1], Tuy nhiên, do khái niệm về y học gia đình chưa được hiểu đúng và đầy đủ; chưa có quy định về vai trò và vị trí của BSGĐ trong hệ thống y tế Việt Nam nên chất lượng và cách triển khai hoạt động vẫn còn rất nhiều điểm cần nghiên cứu và hoàn thiện. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu:
1.    So sánh sự đánh giá của bệnh nhân về chất lượng khám chữa bệnh của bác sĩ gia đình và bác sĩ đa khoa tại các cơ sở y tế tuyến huyện, xã năm 2011.
2.    Xác định nhu cầu chăm sóc sức khỏe của bệnh nhân.