Đánh giá hiện trạng sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật trong vùng rau xã Huống Thượng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

Luận văn Đánh giá hiện trạng sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật trong vùng rau xã Huống Thượng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên.Rau là loại thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của con người đặc biệt là với các dân tộc Châu Á, nhu cầu tiêu dùng rau hàng ngày càng tăng cao về số lượng và chất lượng. Trong quá trình sản xuất rau trên đồng ruộng một số loại sâu, bệnh xuất hiện thành dịch gây hại năng suất, chất lượng rau, khiến nông dân đã phải sử dụng một số loại thuốc bảo vệ thực vật để phòng chống chúng.
Cùng với sự tăng trưởng kinh tế của cả nước, nền nông nghiệp Việt Nam trong những năm gần đây đã có những thành tự đáng kể, nhìn chung năng suất sản lượng của các loại cây trồng đều tăng, đời sống người lao động ngày càng được cải thiện. Bên cạnh đó mức độ ô nhiễm, trong đó có ô nhiễm về hóa chất bảo vệ thực vât (BVTV) ngày càng tăng. Hóa chất bảo vệ thực vật được sử dụng nhiều trong nông nghiệp để lại dư lượng trong nông sản sau thu hoạch vượt quá mực cho phép.

Thành phố Thái Nguyên là một trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa ở khu vực phía Bắc Việt Nam, đây là một thị trường quan trọng để tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp, trong đó có rau xanh. Cùng với sự tăng trưởng nông nghiệp nói chung, sản xuất rau ở Thái Nguyên đã đáp ứng được nhu cầu về số lượng, khắc phục dần tình trạng thiếu hụt lúc giáp vụ, nhiều chủng loại rau chất lượng cao đã được bổ sung trong bữa ăn hàng ngày của người dân. Tuy nhiên, trong xu thể của nền sản
xuất thâm canh, công nghệ sản xuất rau hiện nay đang bộc lộ những nhược điểm trong đó có lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật dẫn đến không những gây ô nhiễm môi trường canh tác mà còn làm cho rau bị nhiễm bẩn, ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.
Việc lạm dụng và thói quen thiếu khoa học trong bảo quản và sử dụng HCBVTV của người dân đã gây tác động rất lớn đến môi trường. Nhiều nhà nông do thiếu hiểu biết đã thực hiện phương châm “phòng hơn chống” đã sử dụng HCBVTV theo kiểu phòng ngừa định kỳ vừa tốn kém lại tiêu diệt nhiều loài có ích, gây kháng thuốc với sâu bệnh, càng làm cho sâu bệnh hại phát triển thành dịch và lượng HCBVTV được sử dụng càng tăng. Nhiều năm qua, vấn đề ô nhiễm môi trường trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta2 đã được các nhà khoa học, nhà BVMT quan tâm. Tuy nhiên, thực trạng này ngày càng trầm trọng và đã trở thành “vấn nạn” vì luôn thiếu các biện pháp và chế tài cụ thể.
Vì vậy, việc tìm hiểu mức độ sử dụng HCBVTV ở Thái Nguyên nói chung và của huyện Đồng Hỷ nói riêng, ảnh hưởng của HCBVTV đến môi trường sống nhằm bổ sung những kiến thức đã học và nâng cao nhận thức trong việc BVMT sống cho cộng đồng là rất cần thiết đối với những sinh viên ngành môi trường
Xuất phát từ vấn đề trên, được sự đồng ý của Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Khoa Môi Trường, dưới sự hướng dẫn của TS. Hà Xuân Linh, tôi đã tiến hành thực hiện đề tài: “Đánh giá hiện trạng sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật trong vùng rau xã Huống Thượng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên“

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN …………………………………………………………………………………………. i
LỜI CẢM ƠN ……………………………………………………………………………………………… ii
MỤC LỤC………………………………………………………………………………………………….. iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ……………………………………………………………….. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG…………………………………………………………………………… vii
DANH MỤC CÁC HÌNH…………………………………………………………………………….. ix
MỞ ĐẦU ……………………………………………………………………………………………………..1
1. Đặt vấn đề …………………………………………………………………………………………………1
2. Mục tiêu tổng quát ……………………………………………………………………………………..2
3. Mục tiêu cụ thể…………………………………………………………………………………………..2
4. Ý nghĩa của đề tài……………………………………………………………………………………….2
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU…………………………………….4
1.1. Tổng quan về hóa chất bảo vệ thực vật (BVTV) ………………………………………….4
1.1.1. Một số khái niệm liên quan…………………………………………………………………….5
1.1.2. Cơ sở pháp lý ……………………………………………………………………………………….7
1.2. Vai trò và phân loại hóa chất BVTV…………………………………………………………..8
1.2.1.Vai trò của hóa chất BVTV……………………………………………………………………..8
1.2.2. Phân loại hóa chất BVTV ………………………………………………………………………8
1.3. Tác động của hóa chất BVTV đến sinh vật sống và môi trường sinh thái ……..14
1.3.1. Tác động tới con người, động vật và cây trồng từ việc sử dụng hóa chất
BVTV…………………………………………………………………………………………………………14
1.3.2. Tác động của hóa chất BVTV đến môi trường ………………………………………..19
1.4. Công tác quản lý và sử dụng hóa chất BVTV trên Thế giới và ở Việt Nam …..22
1.4.1. Công tác quản lý và sử dụng hóa chất BVTV trên Thế giới………………………22
1.4.2. Công tác quản lý và sử dụng hóa chất BVTV ở Việt Nam………………………..24
1.5. Thực trạng nhiễm độc hóa chất bảo vệ thực vật trên thế giới và ở Việt Nam …29
1.5.1. Thực trạng nhiễm độc hóa chất bảo vệ thực vật trên thế giới…………………….29
1.5.2. Thực trạng nhiễm độc hoá chất bảo vệ thực vật ở Việt Nam …………………….30
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…..33iv
2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ……………………………………………………………….33
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………………………..33
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu……………………………………………………………………………..33
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu …………………………………………………………….33
2.3. Nội dung nghiên cứu………………………………………………………………………………33
2.4. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………………………………34
2.4.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp …………………………………………………….34
2.4.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp………………………………………………………34
2.4.3. Phương pháp xử lí và phân tích số liệu…………………………………………………..34
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN …………………………….35
3.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của xã Huống Thượng
huyện Đồng Hỷ ……………………………………………………………………………………………35
3.1.1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên ……………………………………………..35
3.1.2. Điều kiện kinh tế – xã hội……………………………………………………………………..37
3.1.3. Đánh giá những thuận lợi và khó khăn …………………………………………………..40
3.2. Đánh giá tình hình sản xuất rau trên địa bàn xã Huống Thượng huyện Đồng Hỷ….42
3.2.1. Diện tích, năng suất, sản lượng trồng rau qua các năm ……………………………42
3.2.2. Diện tích, năng suất, sản lượng rau theo đơn vị hành chính ………………………42
3.3. Tình hình sử dụng hóa chất BVTV đối với rau trên địa bàn xã Huống
Thượng ……………………………………………………………………………………………………….43
3.3.1. Chủng loại, số lượng thuốc BVTV được người dân sử dụng nhiều trong
sản xuất rau………………………………………………………………………………………………….43
3.3.2. Thực trạng kinh doanh và quản lý thuốc BVTV trên địa bàn……………………46
3.3.3. Thực trạng sử dụng thuốc BVTV của người dân……………………………………..49
3.4. Ảnh hưởng của hóa chất BVTV đến môi trường và sức khỏe người dân khu
vực sản xuất rau địa phương ………………………………………………………………………….59
3.4.1. Ảnh hưởng của hóa chất BVTV đến môi trường đất, nước, không khí……….59
3.4.2. Ảnh hưởng cúa hóa chất BVTV đến sức khỏe người dân …………………………62
3.5. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý và sử dụng hóa
chất BVTV ………………………………………………………………………………………………….63v
3.5.1. Giải pháp quản lý ………………………………………………………………………………..64
3.5.2. Giải pháp về sử dụng an toàn và hiệu quả hóa chất nông nghiệp……………….66
3.5.3. Giải pháp về xây dựng mạng lưới các điểm thu gom, bể chứa bao bì hóa
chất BVTV ………………………………………………………………………………………………….68
3.5.4. Giải pháp xử lý……………………………………………………………………………………69
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ………………………………………………………………………….70
1. Kết luận …………………………………………………………………………………………………..70
2. Kiến nghị…………………………………………………………………………………………………71
TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………………………..72
Phụ lục……………………………………………………………………………………………………….7

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Bảng phân loại độ độc của thuốc trừ dịch hại (theo quy định của WHO)……..9
Bảng 1.2. Phân loại nhóm độc của thuốc trừ dịch hại ……………………………………….10
Bảng 1.3. Bảng phân loại độ độc hóa chất BVTV ở Việt Nam và các hiện tượng
về độ độc cần ghi trên nhãn ……………………………………………………………10
Bảng 1.4. Phân loại hóa chất theo đường xâm nhập………………………………………….12
Bảng 1.5. Triệu chứng biểu hiện sau khi phun thuốc ………………………………………..15
Bảng 3.1. Cơ cấu diện tích đất xã Huống Thượng năm 2015……………………………..36
Bảng 3.2. Biểu tổng hợp tình hình sản xuất các cây trồng chủ yếu của Xã
Huống Thượng huyện Đồng Hỷ (từ 30/9/2014 – 30/9/2015 ) ……………..38
Bảng 3.3. Biểu tổng hợp tình hình chăn nuôi xã Huống Thượng huyện Đồng Hỷ
(từ 30/9/2014 – 30/9/2015 )…………………………………………………………….38
Bảng 3.4. Diện tích và năng suất và sản lượng rau qua các năm trên địa bàn xã
Huống Thượng, huyện Đồng Hỷ …………………………………………………….42
Bảng 3.5. Diện tích và năng suất và sản lượng rau của các xóm trên địa bàn xã
Huống Thượng năm 2015………………………………………………………………43
Bảng 3.6. Số lượng các loại thuốc sử dụng nhiều tại xã Huống Thượng ……………..44
Bảng 3.7. Phân cấp các loại thuốc BVTV (theo độ độc) trên địa bàn xã
Huống Thượng…………………………………………………………………………….44
Bảng 3.8. Diện tích cây trồng, lượng thuốc phun 1 hộ và lượng phun trên 1 ha ở
xã Huống Thượng…………………………………………………………………………45
Bảng 3.9. Danh sách các loại hóa chất BVTV được bán tại cửa hàng bán TBVT
trên địa bàn huyện Đồng Hỷ…………………………………………………………..46
Bảng 3.10. Tình hình sử dụng HCBVTV của người dân……………………………………49
Bảng 3.11. Cách thức sử dụng thuốc BVTV của người dân xã Huống Thượng ……49
Bảng 3.12. Tỷ lệ thuốc BVTV trên một số loại rau chủ yếu trên địa bàn xã
Huống Thượng vụ đông xuân năm 2015………………………………………….51
Bảng 3.13. Kiến thức chọn thời tiết và hướng gió khi phun HCBVTV ……………….52
Bảng 3.14. Hiểu biết về điều kiện đảm bảo sức khỏe khi phun…………………………..53
Bảng 3.15. Sử dụng bảo hộ lao động của người dân …………………………………………54viii
Bảng 3.16. Cách xử lý bao bì HCBVTV sau khi sử dụng ………………………………….55
Bảng 3.17. Mức độ tham gia các buổi tập huấn sử dụng HCBVTV, BVMT………..57
Bảng 3.18. Nhận thức của người dân đối với việc sử dụng HCBVTV…………………59
Bảng 3.19. Ảnh hưởng của thuốc BVTV đến môi trường khu vực nghiên cứu …….60
Bảng 3.20. Biểu hiện của người dân khi tiếp xúc với hóa chất BVTV ………………..