Đánh giá hiệu quả của bộ kit multiplex pcr trong chẩn đoán phát hiện vi khuẩn lao

Trước những đòi hỏi cấp bách của vấn đề chẩn đoán nhanh vi khuẩn lao hiện nay, nhóm nghiên cứu của Học viện Quân y đã tiến hành tối ưu hoá quytrình multiplex PCR đồng thời cho cả 3 gen đíchIS 1081, IS 6110, 23S rDNA và phát triển thành bộ kit multiplex PCR nhằm nâng cao hiệu quả chẩn đoán vikhuẩn lao.
Mục tiêu: đánh giá hiệu quả chẩn đoán vi khuẩn lao của bộ kit multiplex PCR cho cả 3 gen đích IS 1081,IS 6110, 23S rDNA trên panel mẫu chuẩn và trên các mẫu bệnh phẩm lâm sàng.  Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: các mẫu ADN tách chiết từ vi khuẩn lao và từ các mẫu bệnh phẩm lâm sàng được chạy mult iplex PCR sử dụng bộ kit multiplex PCR so sánh với PCR đơn cho từng gen đích. Kết quả:trên panel chuẩn độ nhậy và độ đặc hiệu đạt 100%, giới hạn phát hiện là 100fg DNA vi khuẩn lao tương ứng 3 vi khuẩn lao. Trên các mẫu bệnh phẩm lâm sàng nghi lao, bộ kit multiplex PCR phát hiện được 195 trên 307 (63.52%) mẫu bệnh phẩm nghi lao so với PCR đơn là 106/307 (34,53%)đối với IS 1081, 182/307 (5982%) đối với IS 6110 và
136/307 (44,30%) đối với 23S rDNA. Kết luận: sử dụng PCR với một gen đích là không đủ chochẩn đoán các chủng vi khuẩn lao ở trong nước hiện nay. Cầnphải chạy PCR với cả 3 gen đích đồng thời (IS 6110, IS 1081 và 23S rDNA) để hạn chế bỏ sót các trường hợp có mang vi khuẩn lao.

Theo  thống  kê  của  Tổ  chức  Y  tế  Thế  giới (WHO), tỷ lệ nhiễm lao hiện nay chiếm 1/3 dânsố thế giới. Hàng năm có thêm khoảng 9 triệu người mắc  lao  mới  và  3  triệu  người  chết  do  lao.  Tỷ  lệ phát  hiện  chỉ  đạt  37%  số  bệnh  nhân  ước  tính.
Như vậy, còn rất nhiều bệnh nhân lao không được chữa trị đang tiếp tục lây bệnh cho cộng đồng[1; 2]. Kiểm soát bệnh lao phụ thuộc nhiều vào việc chẩn  đoán  nhanh  và  chính  xác.  PCR  đã  được chứng  minh  là  công  cụ  rất  hữu  ích  trong  chẩn đoán  nhanh các  bệnh truyền  nhiễm,  và  kỹ thuật này đã được  sử dụng  rộng  rãi  trong phát  hiệnvi khuẩn lao gần đây. [3; 6]. Hiện nay, một số cơ  sở trong  nước  đã  áp  dụng  kỹ  thuật  PCR  vào  trong chẩn  đoán  lao  nhưng  các  cơ  sở  này  mới  chỉ  sửdụng các kít chẩn đoán cũ nhằm vào nhân đoạn
IS 6110 là một trình tự đặc trưng ở vi khuẩn lao [5; 7]. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã công bố có tỷ lệ nhất định các chủng lao không chứa trình tự IS 6110,  nhất  là  các  chủng  được  tìm  thấy  ở  Đông Nam châu Á, Ấn Độ và cả ở Việt Nam (khoảng5 đến  8%)  và  gợi  ý  một  số gen  đích  khác  như  IS1081,  23S  rDNA  cho  chẩn  đoán  lao  [5;  10]. Nhưng  cho  đến  nay  chưa  có  tác  giả  nào  trong nước đề xuất hoặc công bố quy trình PCR mới cho chẩn đoán các chủng lao ở Việt Nam