Đánh giá hiệu quả của phẫu thuật cắt cuốn dưới và chỉnh hình vách ngăn dưới niêm mạc-màng xương

by

Đánh giá hiệu quả của phẫu thuật cắt cuốn dưới và chỉnh hình vách ngăn dưới niêm mạc-màng xương

Luận văn Đánh giá hiệu quả của phẫu thuật cắt cuốn dưới và chỉnh hình vách ngăn dưới niêm mạc-màng xương.Mũi là cửa ngõ của đường hô hấp và thông khí với bên ngoài Vì vậy mỗi khi mũi bị bệnh, cả bộ máy hô hấp đều bị ảnh hưởng. Các bệnh viêm đường hô hấp thường bắt đầu bằng bệnh viêm mũi [12].

– Trong cấu tạo của mũi, vách ngăn đóng vai trò quan trọng trong lưu thông không khí và thẩm mỹ. Những sai lệch về tư thế và cấu trúc vách ngăn mũi biểu hiện bằng: vẹo, lệch, mào, gai, dầy vách ngăn, thậm chí những dị hình này phối hợp với nhau tạo nên những dị hình phức tạp của vách ngăn và có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Những dị hình này đều gây ảnh hưởng tới sự lưu thông không khí qua mũi. Chính sự kém lưu thông không khí gây nên tình trạng bệnh lý đối với các cơ quan lân cận như họng, xoang. . . Dị hình vách ngăn còn là yếu tố thuận lợi, ph ối hợp gây nên các bệnh viêm xoang, nấm xoang và các bệnh viêm khác. Dị hình ở vách ngăn mũi như một gai kích thích có thể gây ra triệu chứng dị ứng hoặc hen [12]. Đặc biệt là gây đau đầu với những dị hình ở phần cao của vách ngăn.

-Trước đây người ta chỉ quan tâm vấn đề ngạt mũi do dị hình vách ngăn mà không quan tâm đến vai trò phối hợp củ a cu ốn mũi, cuốn mũi có chức năng hô hấp như: lọc bụi, làm ẩm, điều hòa không khí, vận chuyển niêm dịch Những bệnh viêm mũi phì đại hay viêm mũi quá phát không hồi phục, trong đó chủ yếu là phì đại cuốn dưới [12] hoặc các xoang hơi cuốn giữa. Những dị hình về cuốn gây cho người bệnh khó chịu nhất là ngạt mũi cùng với dị hình vách ngăn cuốn mũi còn làm hẹp h ốc mũi. Tuy nó không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng tới công việc, sinh hoạt hằng ngày đặc biệt là gây ra tình trạng thiếu thở mãn tính do tắc nghẽn hô hấp hoặc thở ngáy. Ngạt mũi còn làm giảm hay m ất ngửi,gây ra ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới: khí quản, phế quản, phổi; làm tắc vòi nhĩ gây ra ù tai nghe kém, viêm mũi xoang, đau đầu và thay đổi giọng khi phát âm.

– Trước đây điều trị bệnh lý vách ngăn gây ra ngạt mũi, nhức đầu… chỉ chỉnh hình vách ngăn như phương pháp Killian “Xén vách ngăn dưới niêm mạc” hoặc “ch ỉnh vị vách ngăn”. Nhưng những kỹ thuật này cũng chỉ giảm được triệu chứng nhức đầu còn kết quả về chức năng thở còn rất h ạn ch ế khi có kèm theo quá phát cuốn chưa được giải quyết.

– Để điều trị ngạt mũi trong bệnh lý cuốn mũi quá phát: Người ta áp dụng các kỹ thuật như bẻ cu ốn, đốt cuốn, cắt cuốn. Các kỹ thuật này ngày càng bộc lộ những nhược điểm hoặc giải quyết không triệt để, đặc biệt là tình trạng ngạt mũi do cuốn dướ i quá phát trở lại sau phẫu thuật [8].

Ngoài ra, tình trạng bệnh lý niêm mạc không những gây quá phát niêm mạc cuốn dưới làm tắc nghẽn đường thở mà còn gây tình trạng phù nề cuốn giữa làm tắc nghẽn phức hợp lỗ thông xoang gây nên tình trạng viêm xoang. Để giải quyết tình trạng này, phải giải quyết tình trạng tắc nghẽn đường thở, đồng thời giải phóng sự tắc nghẽn phức hợp lỗ thông mũi xoang. Vì vậy chúng tôi đặt vấn đề nghiên cứu đề tài này với mục tiêu:

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh nội soi của quá phát cuốn dưới và dị hình vách ngăn.

2. Đánh giá kết quả của phẫu thuật cắt cuốn dưới kết hợp chỉnh hình vách ngăn dưới niêm mạc-màng xương bằng khoan.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 14

1.1. Lịch sử phương pháp phẫu thuật ngạt mũi 14

1.1.1. Thế giới 14

1.1.2. Việt Nam 15

1.2. Một số điểm cơ bản về giải phẫu ứng dụng 15

1.2.1. Hốc mũi 15

1.2.2. Cuốn mũi dưới 22

1.2.3. Cuốn mũi giữa 24

1.2.4. Các xoang cạnh mũi 24

1.2.5. Mạch máu và thần kinh mũi: 25

1.3. Một số điểm cơ bản sinh lý hốc mũi 27

1.3.1. Cấu tạo, sinh lý cuốn mũi 27

1.3.2. Các tuyến mũi 28

1.3.3. Các tế bào miễn dịch ở lớp dưới niêm mạc 29

1.3.4. Sinh lý chức năng cuốn mũi 29

1.3.5. Chức năng hô hấp 30

1.3.6. Khứu giác 33

1.3.7. Sự vận chuyển niêm dịch trên vách mũi xoang và vách ngăn. .. 35

1.4. Những trạng thái dị hình vách ngăn 36

1.4.1. Những vị trí hình thái dị hình vách ngăn 36

1.4.2. Triệu chứng và chẩn đoán 37

1.5. Những đặc điểm của viêm mũi quá phát cuốn 38

1.5.1. Định nghĩa 38

1.5.2. Nguyên nhân viêm mũi quá phát và quá phát cuốn dướ i 38

1.5.3. Triệu chứng 39

1.6. Các phương pháp chỉnh hình vách ngăn và cuốn mũi kinh điển 40

1.6.1. Đối với vách ngăn 40

1.6.2. Đối với cuốn dưới 41

1.6.3. Phẫu thuật nội soi cắt cuốn dướ i kết hợp ch ỉnh hình vách ngăn

dưới niêm mạc-màng xương bắng khoan 41

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 43

2.1. Đối tượng nghiên cứu 43

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân 43

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 43

2.2. Phương pháp nghiên cứu Sử dụng phương pháp nghiên cứu mô tả từng

trường hợp có can thiệp 43

2.2.1. Phương tiện nghiên cứu 43

2.2.2. Quy trình nghiên cứu 44

2.2.3. Các bước tiến hành 47

2.2.4. Thu thập kết quả 51

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 52

3.1. Đặc điểm lâm sàng dị hình vách ngăn – cuốn mũi 52

3.1.1. Đăc điểm về dịch tễ 52

3.1.2. Đặc điểm về hình thái lâm sàng 54

3.2. Kết quả điều trị 59

3.2.1. Tình trạng thông khí mũi sau mổ 3 tháng theo ch ỉ số Glatzen… 59

3.2.2. Kết quả điều trị đối vớ i triệu chứng hắt hơi sau 3 tháng 60

3.2.3. Kết quả điều trị vớ i triệu chứng chảy mũi Sau mổ 3 tháng 60

3.2.4. kết quả điều trị với triệu chứng đau đầu Sau mổ 3 tháng 61

3.2.5. Kết quả điều trị vớ i triệu chứng ù tai Sau mổ 3 tháng 61

3.2.6. Kết quả điều trị vớ i triệu chứng rối loạn khứu giác Sau 3 tháng62

3.2.7. Hình thái cuốn dưới sau mổ 3 tháng 62

3.2.8. Kết quả kh ắc phục tai biến trong và sau phẫu thuật 63

3.2.9. Kết quả điều trị 63

Chương 4: BÀN LUẬN 65

4.1. Đặc điểm và hình thái lâm sàng 65

4.1.1 Đặc điểm bệnh 65

4.1.2. Đặc điểm hình thái lâm sàng 67

4.2. Kết quả điều trị 72

4.2.1. Hiệu quả thông khí qua đường mũi của phẫu thuật cắt cuốn dưới

và ch ỉnh hình vách ngăn dưới niêm mạc-màng xương bằng khoan kim cương qua nội soi 72

4.2.2. Triệu chứng cơ năng 73

4.2.3. Triệu chứng thực thể 74

4.2.4. Tai biến 75

4.2.5. Phân loại kết quả điều trị 77

KẾT LUẬN 79

KIẾN NGHỊ 81

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Nguyễn Chi Anh (2008), Nghiên cứu hình thái lâm sàng viêm mũi dị ứng quá phát và đánh giá hiệu quả của phẫu thuật nội soi chỉnh hình cuốn, Luận văn Bác sĩ chuyên khoa cấp II, Trường Đại học Y Hà nội.
2. Huỳnh Khắc Cƣờng (2002), viêm mũi Một số điều mới trong chẩn đoán và điều trị bệnh xoang ở người lớn, Cập nhật Tai Mũi Họng, Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh.
3. Huỳnh Khắc Cƣờng, Phạm Kiên Hữu (2002), Sinh lý mũi xoang, Cập nhật Tai Mũi Họng, Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Hoàng Thái Hà (2008), Nghiên cứu dị hình hốc mũi qua nội soi và chụp cắt lớp vi tính, Luận văn thạc sỹ y học, Trường Đại học Y Hà Nội.
5. Đỗ Anh Hòa (2006),Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng viêm mũi quá phát cuốn dưới và bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật nội soi chỉnh hình cuốn dưới, luận văn tốt nghiệp Bác sỹ CK2, Trường Đại học Y Hà nội,
tr 8-13.
6. Ngô Ngọc Liễn (1995), Sinh lý niêm mạc đường hô hấp trên và ứng dụng, Kỷ yếu công trình Hội nghi Tai Mũi Họng Hà Nội.
7. Nguyễn Tấn Phong (1995), Phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn mũi và tháp mũi, Tạp chí Y học số 3, Tr 18 – 19.
8. Nguyễn Tấn Phong (1995), Phẫu thuật mũi xoang, NXB Y học Tr 9-16; 123 – 128.
9. Nguyễn Tấn Phong (1998), Phẫu thuật nội soi chức năng xoang, NXB Y học, Tr 25 – 45.
10. Nguyễn Tấn Phong (2000), Nội soi chỉnh hình cuốn dưới, Kỷ yếu công trình, Hội nghị khoa học TMH Đà nẵng.
11. Nguyễn Tấn Phong, Linh Thế Cƣờng (1995), “Phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn mũi và tháp mũi”, Nội san Tai Mũi Họng, số 2, tr. 22-26.12. Võ Thanh Quang, Ngô Ngọc Liễn (1999), Vai trò của phẫu thuật nội soi trong một số bệnh lý mũi xoang, Tạp chí y học Việt Nam, số 5, Tr 49 – 52.
13. Nhan Trừng Sơn (2004), Nhập môn Tai Mũi Họng, NXB Y học, tr 117 – 250.
14. Võ Tấn (1979), Tai Mũi Họng thực hành, tập I, NXB Y học, Tr 76, 96.
15. Nguyễn Kim Tôn (2001), Nghiên cứu đặc điểm dị hình vách ngăn mũi và đánh giá kết quả điều trị, Luận văn tốt nghiệp Bác Sỹ CK2, Trường Đại Học Y Hà nội, Tr.54 – 60.
16. Trần Hữu Tƣớc (1970), Tính chất giải phẫu và sinh lý của cơ quan Tai mũi Họng, tập 2, NXB Y học và thể dục thể thao.
17. Nguyễn Thị Tuyết (2007), Nghiên cứu dị hình hốc mũi trên bệnh nhân viêm xoang tại viện Tai Mũi Họng Trung Ương, luận văn tốt nghiệp Bác sỹ CK2, Trường Đại học Y Hà Nội, Tr 56 – 60.
18. Nguyễn Thái Hùng (2009) Nghiên cứu phẫu thuật dị hình vách ngăncuốn mũi qua nội soi tại bệnh viện TMH Trung Ương,luận văn tốt nghiêp Bác sỹ CK2,Trường Đại Học Y Hà Nội,Tr 6-39.
19. Trần Tiến Phong (2004), Bước đầu tìm hiểu bệnh lý mũi xoang sau phẫu thuật nội soi, Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ trường Đại học Y Hà Nộ

Leave a Comment