Đánh giá hiệu quả dự phòng bệnh chảy máu trong sọ ở trẻ nhỏ bằng tiêm vitamin k cho trẻ sơ sinh

Bệnh chảy máu trong sọ (CMTS) ở trẻ nhỏ do thiếu vitamin K hiện nay vẫn còn là một bệnh thường gặp ở nhiều nước trên thế giới . Tỷ lệ mắc bệnh  ở  các  nước  phát  triển  trung  bình  7,1 trẻ /100000 trẻ sinh, ở các nước đang phát triển, đại diện là  Thái Lan, từ  35 – 72 trẻ/100000 trẻ sinh. Tỷ lệ tử vong chiếm từ 10 – 50%, số trẻ cứu sống thường mang các di chứng thần kinh chiếm đến 67% [4]. Nhờ thực hiện chương trình dự phòng bằng tiêm vitamin K1 cho tất cả trẻ ngay sau sinh, hiện nay, bệnh này ở các nước phát triển hầu như không xảy ra.
Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh CMTS ở lứa tuổi trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ theo điều tra ở thành phố Hà Nội và tỉnh Hà Tây trong giai đoạn 1996 – 1999 là từ 110 – 130 trẻ /100000 trẻ sơ sinh, tỷ lệ tử vong chiếm 14,7%, di chứng thần kinh ở trẻ được cứu sống sau khi ra viện chiếm 34% [2, 3]. Rất nhiều di chứng nặng nề như bại não, hẹp hộp sọ, não ứ nước, chậm phát triển tinh thần vận động… Để giảm tỷ lệ mắc bệnh, tử vong và di chứng, chúng tôi thực hiện đề tài với mục tiêu:
Đánh giá hiệu quả dự phòng bệnh chảy máu trong sọ ở trẻ nhỏ bằng tiêm vitamin K1 và vita- min K3 cho trẻ sơ sinh của tỉnh Hà Tây.
Kết quả nghiên cứu thu được sẽ là cơ sở để đề xuất chương trình dự phòng bệnh chảy máu do thiếu vitamin K cho trẻ sơ sinh trong phạm vi toàn quốc với chế phẩm và liều lượng vitamin K thích hợp.
I.    ĐỐI   TƯỢNG   VÀ   PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối tượng
Tất cả trẻ sinh ra ở tỉnh Hà Tây, tuổi từ sơ sinh đến dưới 3 tháng tuổi, bao gồm trẻ mắc bệnh CMTS và không mắc bệnh từ 1/1/2000 đến 30/6/2004.
Tiêu chuẩn chẩn đoán CMTS: Trẻ có khóc thét cơn hoặc khóc rên; nôn trớ; bỏ bú; thóp phồng; rối loạn ý thức từ li bì đến hôn mê sâu; co giật; có thể có dấu hiệu liệt thần kinh khu trú …; xét nghiệm có giảm huyết sắc tố rõ rệt và thời gian đông máu kéo dài; chụp cát lớp vi tính não hoặc siêu âm não có chảy máu trong sọ. Loại trừ CMTS do chấn thương, do nhiễm khuẩn, di dạng mạch  máu não,giảm tiểu cầu tiên phát hoặc thứ phát, hemophilia…
Bệnh chảy máu trong sọ (CMTS) là bệnh phổ biến, gây tử vong cao và nhiều di chứng thần kinh ở nước ta. Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả phòng bệnh CMTS bằng tiêm vitamin K1 và K3 cho trẻ ngay sau sinh. Đối tượng: Tất cả trẻ sơ sinh đến 3 tháng tuổi của tỉnh Hà Tây bị CMTS và trẻ không mắc bệnh từ 1/1/2000 đến 30/6/2004, trong đó tất cả trẻ mới sinh từ 1/6/2002 đến 30/6/2004 được tiêm 1mg vitamin K1 hoặc 2mg vita- min K3. Phương pháp: Nghiên cứu dịch tễ, nghiên cứu can thiệp cộng đồng có đối chứng. Kết quả và Bàn luận : 62.057/ 82.069 trẻ mới sinh được tiêm vitamin K1 và vitamin K3, cho thấy: Biện pháp tiêm bắp một liều vitamin K cho trẻ mới sinh đã làm giảm tỷ lệ CMTS ở trẻ nhỏ rõ rệt, tỷ lệ mắc bệnh giảm từ 3,3%o xuống còn 0,82%o. Giá trị dự phòng bệnh là 96%; Cả hai biện pháp, tiêm vitamin K1, hoặc tiêm vitamin K3 cho trẻ ngay ngày đầu sau sinh đều có hiệu quả dự phòng CMTS tương đương; Tiêm vitamin K cho trẻ mới sinh với liều dự phòng CMTS bảo đảm an toàn.