Đánh giá hiệu quả giảm đau trong chuyển dạ đẻ bằng gây tê ngoài màng cứng levobupivacain phối hợp với fentanyl ở các nồng độ và liều lượng khác nhau

Đau luôn là nỗi sợ hãi của bệnh nhân và sự ám ảnh của thầy thuốc khi tiến hành các bước điều trị. Đau luôn được các thầy thuốc rất quan tâm vì nó ảnh hưởng lớn đến tâm sinh lý của bệnh nhân và nhất là sự phục hồi chức năng các cơ quan. Đau khi đẻ hay đau trong chuyển dạ cũng vậy, cơn đau còn có thể làm cho cuộc chuyển dạ trở nên khó khăn và phức tạp hơn, nhất là trong trường hợp sản phụ có các bệnh lý rối loạn chức năng từ trước. Ngoài ra đau còn làm cho nhiều sản phụ không thể chịu noi từ đó đã buộc các bác sĩ sản khoa phải chỉ định phẫu thuật.[36]
Hiện nay có nhiều phương pháp để giảm đau trong chuyển dạ đẻ, từ các phương pháp không dùng thuốc như: thư giãn, tập thở, liệu pháp tâm sinh lý, thôi miên, châm cứu… đến các phương pháp dùng thuốc như: thuốc mê hô hấp, thuốc giảm đau trung ương, rồi đến các phương pháp gây tê vùng, gây tê trục thần kinh, gây tê đám rối, gây tê NMC, gây tê tủy sống hay kết hợp giữa gây tê NMC và gây tê tủy sống, BN tự kiểm soát đau qua đường tĩnh mạch hoặc ngoài màng cứng. Mỗi phương pháp đều có những ưu khuyết điểm riêng trong đó phương pháp gây tê NMC được đánh giá là có nhiều ưu điểm hơn cả. Gây tê NMC bằng Bupivacain phối hợp với Fentanyl để giảm đau trong chuyển dạ đẻ đang được áp dụng rất rộng rãi với nhiều ưu điểm của
nó[1], [3], [29], [30], [50], [63], [64], [71]
Levobupivacain là một thuốc tê mới, là một phân nhánh S của Bupivacain, thuốc có dược động học giống Bupivacain nhưng có tác dụng giảm đau chọn lọc hơn nên ít ức chế vận động hơn, đặc biệt là ít gây độc tính trên tim mạch và thần kinh han[33] [51]. Ở Việt Nam Levobupivacain đã được biết đến vài năm trở lại đây nhưng chưa được áp dụng rộng rãi, mặt khác các nghiên cứu về Levobupivacain để giảm đau trong chuyển dạ đẻ trên sản phụ người Việt Nam chưa nhiều. Chính vì những lý do đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này với mong muốn tìm hiểu sâu hơn về phương pháp gây tê NMC bằng Levobupivacain để giảm đau trong chuyển dạ đẻ và có thể biết được một liều thấp tối ưu để giảm đau cho sản phụ người Việt Nam. Đề tài được thực hiện với 2 mục tiêu sau:
1.     Đánh giá hiệu quả giảm đau trong chuyển dạ đẻ bằng gây tê NMC Levobupivacain phối hợp với Fentanyl ở 3 nhóm có nồng độ và liều lượng khác nhau.
2.     Xác định tác dụng không mong muốn của 3 nhóm đối với sản phụ và thai nhi.
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ    1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN    14
1.1.    LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA PHƯƠNG PHÁP    GIẢM    ĐAU    GÂY
TÊ NMC    14
1.1.1.    Trên thế giới    14
1.1.2.    Tại Việt Nam    15
1.2.    SINH LÝ CHUYỂN DẠ ĐẺ    17
1.2.1.    Định nghĩa    17
1.2.2.    Nguyên nhân    17
1.2.3.    Các giai đoạn của chuyển dạ    18
1.2.4.    Triệu chứng của chuyển dạ    19
1.3.    SINH LÝ ĐAU TRONG CHUYỂN DẠ    25
1.3.1.    Định nghĩa đau    25
1.3.2.    Nguồn gốc của đau trong chuyển dạ    25
1.3.3.    Đường thần kinh chi phối cảm giác đau trong chuyển dạ    26
1.3.4.    Tác dụng của đau trong chuyển dạ    28
1.4.    MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU, SINH    LÝ    LIÊN QUAN    ĐẾN
GÂY TÊ NMC    29
1.4.1.    Cột sống và các khoang    29
1.4.2.    Cơ chế tác dụng của thuốc tê trong khoang NMC    30
1.4.3.    Các yếu tố ảnh hưởng tới phân bố thuốc tê trong khoang NMC… 31
1.4.4.    Tác động của gây tê NMC lên huyết động    32
1.4.5.    Tác động của gây tê NMC lên hô hấp    32
1.4.6.    Tác động của gây tê NMC lên tiêu hóa    33
1.5.    ĐẶC ĐIỂM CỦA GÂY TÊ NMC TRONG CHUYỂN DẠ ĐẺ    33
1.5.1.    Ảnh hưởng của chuyển dạ đối với gây tê NMC    33
1.5.2.    Ảnh hưởng của gây tê NMC đối với chuyển dạ    33
1.6.    DƯỢC LÝ HỌC CỦA THUỐC LEVOBUPIVACAIN    34
1.6.1.    Nguồn gốc    34
1.6.2.    Công thức hóa học    34
1.6.3.    Tính chất hóa học    34
1.6.4.    Cơ chế tác dụng    34
1.6.5.    Dược động học    36
1.6.6.    Dược lực học    36
1.7. DƯỢC LÝ HỌC CỦA FENTANYL    37
1.7.1.    Dược động học    37
1.7.2.    Dược lực học    38
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    40
2.1.    Địa điểm nghiên cứu    40
2.2.    Đối tượng nghiên cứu    40
2.2.1.    Tiêu chuẩn lựa chọn    40
2.2.2.    Tiêu chuẩn loại trừ    40
2.3.    Phương pháp nghiên cứu    41
2.3.1.    Thiết kế nghiên cứu    41
2.3.2.    Cỡ mẫu nghiên cứu    41
2.3.3.    Chia nhóm nghiên cứu    41
2.3.4.    Phương tiện nghiên cứu    42
2.3.5.    Phương pháp tiến hành    43
2.4.    Các tham số nghiên cứu    46
2.5.    Kỹ thuật thu thập số liệu    47
2.5.1.    Các phương pháp thu thập số liệu    47
2.5.2.    Các phương pháp đánh    giá tác dụng    ức chế cảm giác đau    47
2.5.3.    Đánh giá thời gian giảm đau sau đẻ    49
2.5.4.    Đánh giá tác dụng phong bế vận động    49
2.5.5.    Đánh giá chỉ số Apgar của trẻ sơ sinh    49
2.5.6.    Đánh giá các tác dụng và biến chứng kèm theo    50
2.5.7.    Quy định các thời điểm đánh giá    50
2.5.8.    Quy định thời điểm rút catheter    50
2.6.    Phương pháp xử lý số liệu    50
2.7.    Thời gian nghiên cứu    51
2.8.    Đạo đức trong nghiên cứu    51
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    52
3.1.    ĐẶC ĐIỂM VỀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU    VÀ KỸ THUẬT GÂY
TÊ NMC    52
3.1.1.    Đặc điểm về đối tượng nghiên cứu    52
3.1.2.    Đặc điểm về gây tê NMC    53
3.2.    HIỆU QUẢ CỦA GÂY TÊ NMC    55
3.2.1.    Tác dụng giảm đau    55
3.2.2.    Tác dụng của gây tê NMC trên huyết động    60
3.2.3.    Tác động của gây tê NMC trên hô hấp    64
3.2.4.    Tác dụng của gây tê NMC lên cuộc chuyển dạ và trẻ sơ sinh    65
3.3.    CÁC TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN    68
3.3.1.    Đánh giá mức độ phong bế vận động theo tiêu chuẩn Bromage … 68
3.3.2.    Tác động của gây tê NMC lên cơn co tử cung    68
3.3.3.    Các tác dụng không mong muốn khác    70
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN    73
4.1.    ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU    VÀ    KỸ    THUẬT
GÂY TÊ NMC    73
4.1.1.    Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu    73
4.1.2.    Đặc điểm về gây tê NMC    74
4.2.    HIỆU QUẢ CỦA GÂY TÊ NMC    76
4.2.1.    Tác dụng giảm đau    76
4.2.2.    Tác dụng của gây tê NMC trên huyết động của sản phụ    81
4.2.3.    Tác dụng của gây tê NMC trên hô hấp của sản phụ    85
4.2.4.    Tác dụng của gây tê NMC đối với cuộc chuyển dạ    86
4.3.    CÁC TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN    90
4.3.1.    Mức độ phong bế vận động    90
4.3.2.    Tác động của gây tê NMC trên cơn co tử cung    90
4.3.3.    Các tác dụng không mong muốn khác    92
4.3.5.    Cách đẻ                            93
KẾT LUẬN    94
KIẾN NGHỊ    96
TÀI LIỆU THAM KHẢO