Đánh giá hiệu quả phát hiện và điều trị ký sinh trùng sốt rét qua hệ thống điểm kính hiển vi tuyến xã trong chương trình phòng chống sốt rét ở Việt Nam

Nghiên cứu hệ thống xét nghiệm trong chẩn đoánsốt rét ở Việt Nam được thực hiện năm 2005. Mục tiêu:(1). Đánh giá thực trạng, độ bao phủ, chất lượng xétnghiệm; (2). Đá nh giá khả năng tiếp cận của người dân đối với điểm kính hiển vi tuyến xã. Đối tượng và phương pháp:Điề u tra ngang mô tả và hồi cứu số liệu các điểm kính hiển vi tại trạm y tế xã của 35 tỉnh. Kết quả: Đến 2005, cả nước có 2794 điểm kính hiển vi xã , các vùng sốt ré t vừa và nặng có độ bao phủ kính cao: Trung bình 1,3 – 1,5 xã và 5000 – 7500 dân / 1 kính cho vùng sốt rét vừ a và nặng. Có 40 – 45% số lam máu phát hiện và 67 – 73% số bệnh nhâ n được chẩn đoán và điều trị tại xã hàng năm. Xét nghiệm viên được đào tạo 3 tháng: 58,5%. Khả năng soi phát hiện ký sinh trùng: 78 – 88%. Tỷ lệ điểm kính có đủ hóa chất, dụng cụ và thuốc sốt rét đạt 97,8%, tỷ lệ xã có test chẩ n đoán nhanh thấp (7,6 – 10% và có thuốc Artemisinin phối hợp với thuốc SR khác: 53,3%. Khoảng 34% số dân tiế p cận điểm kính 1 – 2 giờ, còn đa số > 2 giờ (56%). Người dân vùng sốt rét nặng và vừa đến điểm kính xã khi sốt chiếm tỷ lệ cao (81 – 89%). Có 47% số kính đạt chất lượng tốt. Kết luận: Hệ thống điểm kính hiển vi tuyến xã đã đá p ứng được yêu cầu phát hiệ n và điều trị sớ m bệnh nhân sốt rét tại tuyến đầu.

Tiêu chuẩn và ng trong chẩ n đoá n số t ré t (SR) là phát hiệ n ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) bằng phương phá p xé t nghiệ m má u soi kính hiể n vi (HV). Từ năm 1990, chương trình quốc gia phòng chống SR (PCSR) đã có chiến lược mở rộng và phát triển điểm kính HV tuyế n xã vớ i mụ c tiê u phá t hiệ n chẩ n đoá n và điều trị sớm bệnh nhân SR ngay tại tuyế n xã nhằ m giả m mắ c và chế t do SR.
Sau nhiề u nă m hệ thố ng điểm kính ngày càng phát triển, từ lúc ban đầu chỉ 3-4 xã có một điểm kính thì đế n nay độ bao phủ của kính đã được mở rộng. Hầu hết các xã vù ng SR lưu hành (SRLH) hầu như đều có kính. Cáctỉnh phía Bắc số xã có kính tuy ít hơn nhưng cũ ng đủ phụ c vụ xét nghiệm chẩn đoán SR. Điểm kính HV xã đã phá t huy tốt vai trò trong phát hiệ n bệ nh nhâ n SR. Trong tổng số ca bệnh phát hiện hà ng năm, một phầ n lớ n bệ nh nhâ n được phát hiện tại tuyến xã, điều này góp phần đá ng kể trong việc giảm gá nh nặng bệ nh nhâ n SR cho cá c tuyế n trên. Để nâng cao chất lượng và duy trì hoạt độ ng của cá c điểm kính HV chú ng tôi tiến hà nh một cuộ c nghiên cứu về hệ thố ng điểm kính tuyế n xã.
Mục tiêu:
1. Đánh giá thự c trạng và độ bao phủ củ a điểm kính HV tuyế n xã trong chẩn đoán và điề u trị sớm bệnh sốt rét.
2. Đánh giá khả năng cung cấp dịch vụ, chất lượng hoạt độ ng của điể m kính HV tuyến xã và sự tiếp cậ n củ a người dân.