ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ THÀNH CÔNG CỦA ĐIỀU TRỊ TIẾT CHẾ Ở THAI PHỤ ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ TẠI BỆNH VIỆN HUYỆN BÌNH CHÁNH

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ THÀNH CÔNG CỦA ĐIỀU TRỊ TIẾT CHẾ Ở THAI PHỤ ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ TẠI BỆNH VIỆN HUYỆN BÌNH CHÁNH
Hứa Khắc Vũ1, Tô Mai Xuân Hồng2
1 Bệnh viện huyện Bình Chánh
2 Trường đại học Y Dược TP.HCM
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Đặt vấn đề: Đái tháo đường thai kỳ (ĐTĐTK) gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ bà mẹ và bé sơ sinh. Việc áp dụng đúng đắn một chế độ tiết chế đúng nhằm duy trì mức độ đường huyết ổn định trong thai kỳ. Nghiên cứu nhằm mục đích đánh giá tỷ lệ thành công của việc áp dụng chế độ điều chỉnh tiết chế dành cho thai phụ ĐTĐ tại BV huyện Bình Chánh. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu dọc tiến cứu được tiến hành từ 01/11/2020 – 30/6/2021 tại Bệnh viện huyện Bình Chánh. Nghiên cứu thực hiện theo dõi điều trị tiết chế 143 thai phụ được chẩn đoán ĐTĐTK trong từ ≥24 tuần. Các thai phụ được tư vấn chi tiết một chế độ dinh dưỡng và kế hoạch theo dõi cụ thể về mức đường huyết cũng như kiểm soát về năng lượng trong khẩu phần ăn dựa vào phác đồ của Bộ Y tế. Kết quả đáp ứng điều trị dựa vào mức đường huyết đạt mục tiêu và kết cục thai kỳ.  Kết quả: Tỷ lệ điều trị tiết chế thành công chiếm 83,9% (KTC95%: 78,3 – 89,5). Trong đó, chúng tôi điều chỉnh năng lượng sử dụng hằng ngày tăng từ tuần 24 đến tuần 37: giai đoạn tuần 24-28: 1685,5 ± 310,1 calories; giai đoạn tuần 29 – 32: 1609,2 ± 316,6 calories; và giai đoạn từ tuần 33 – 37: 1704,3 ± 327,6 calories. Thai phụ tuân thủ điều trị kém tăng nguy cơ điều trị thất bại gấp 14,3 lần (KTC95%: 1,9 – 102,4; p=0,008). Thai phụ điều trị thất bại tăng nguy cơ sinh mổ gấp 17,8 lần đối tượng điều trị thành công (KTC95%: 1,3 – 247,4; p=0,032). Thai phụ điều trị thất bại tăng nguy cơ gặp tai biến ở trẻ gấp 4,3 lần đối tượng điều trị thành công (KTC95%: 1,1 – 16,8; p=0,039). Kết luận: Tư vấn và theo dõi tốt chế độ dinh dưỡng cho thai phụ đang mắc đái tháo đường giúp giảm kết cục xấu trong thai kỳ.

Tài liệu tham khảo
1. Cunningham F Gary (2014), “Williams obstetrics”, McGraw-Hill Education/Medical, United States, pp.1125. 
2. Deputy N. P (2018), “Prevalence and Changes in Preexisting Diabetes and Gestational Diabetes Among Women Who Had a Live Birth – United States, 2012-2016”, MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 67(43), pp. 1201-1207. 
3. Nguyễn Hằng Giang, Ngô Thị Kim Phụng (2014), Kết quả điều trị đái tháo đường thai kỳ bằng chế độ ăn chế tiết tại Bệnh viện Hùng Vương năm 2013- 2014, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ nội trú, Đại Học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Hồ Chí Minh. 
4. Trương Thị Nguyện Hảo (2016), Đánh giá hiệu quả tiết chế ăn uống trên thai phụ đái tháo đường thai kỳ tại bệnh viện quận Thủ Đức, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 
5. Phan Hoàng Mẫn Đạt (2019), Tỷ lệ đái tháo đường thai kỳ và các yếu tố liên quan tại bệnh viện An Phước – Bình Thuận, Luận văn thạc sĩ y học, Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh, Tp. Hồ Chí Minh. 
6. M. N. Feghali (2019), “Response to Medical Nutritional Therapy and Need for Pharmacological Therapy in Women with Gestational Diabetes”, Am J Perinatol. 36(12), pp.1250-1255. 
7. R. Martis (2016), “Different intensities of glycaemic control for women with gestational diabetes mellitus”, Cochrane Database Syst Rev. 4(4), Cd011624. 
8. D. Farrar (2016), “Hyperglycaemia and risk of adverse perinatal outcomes: systematic review and meta-analysis”, Bmj. 354, pp. i4694. 

Đái tháo đường thai kỳ là một tình trạng rối loạn  dung  nạp  đường  xảy  ra  trong  quá  trình mang thai có thể gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ bà mẹ và bé sơ sinh. Ngày nay, tình  trạng  bệnh  lý  này  càng  trở  nên  phổ  biến trong thực hành lâm sàng(1). Theo Liên đoàn Sản phụ khoa quốc tế (FIGO), ĐTĐTK là tình trạng đái tháo đường gây ra bởi hệ quả của việc đề kháng  insulin xuất hiện trong thai kỳ mà không được phát hiện sớm để thực hiện các biện pháp kiểm soát phù hợp. Tại Mỹ, tỷ lệ ĐTĐTK được ước tính vào khoảng 6% phụ nữ mang thai(2), trong đó, tỷ lệ phụ nữ Mỹ gốc Phi, gốc Tây Ban Nha, Nam hoặc Đông Á mắc bệnh cao hơn so với phụ nữ da trắng. Đái tháo đường thai kỳnếu không được tầm soát và điều trị sẽ để lại các kết cục sản khoa bất lợi cho cả mẹ và con như tiền sản giật, đa ối, nhiễm trùng, thai to, thai chậm tăng trưởng trong tử  cung,  hạ  đường  huyết  sơ  sinh,  dị  tật  thai nhi…(1). Chính vì thế, mục tiêu của chương trình quốc gia về chăm sóc sức khỏe và làm mẹ an toàn ngày nay đã đưavấn đề tầm soát ĐTĐTK và điều trị sớm như là mục tiêu hàng đầu nhằm làmgiảm các biến chứng bất lợi có thể xảy ra cho người mẹ trong thời gian mang thai cũng như các biến chứng mắc phải thai nhi và bé sơ sinh(3). Chương trình sàng lọc đái tháo đường thai kỳ được chính thức triển khai thành quy trình khám thai  thường  quy  tại  Khoa  Sản  bệnh  viện  Bình Chánh từ năm 2018. Tuy nhiên, kết quả điều trị ĐTĐTK chưa cho thấy đạt được mục tiêu điều trị được đặt ra, nguyên nhân chính là do sự các thai phụ chưa áp dụng đúng đắn một chế độ tiết chế đúng nhằm duy trì mức độ đường huyết ổn định trong  thai  kỳ.  Cụ  thể  hơn,  các  thai  phụ  được chẩn  đoán  ĐTĐTK  thường  không  nhận  thức được  cách  phân  bố  cụ  thể  khẩu  phần  ăn  khi mang thai để đạt được mục tiêu điều trị tiết chế. Tình hình thực tiễn này đặt ra một yêu cầu về việc  đánh  giá  lại  chương  trình  hướng  dẫn  tiết chế, thay đổi chế độ dinh dưỡng, vận động hiện tại kết hợp với sosánh sự đáp ứng điều trị bằng liệu  pháp  tư  vấn  trong  việc  cải  thiện  đáng  kể nhận thức của thai phụ ĐTĐTK tại bệnh viện. Để đáp ứng nhu cầu mang tính thực tế lâm sàng này, chúng tôi quyết định tiến hành nghiên cứu nhằm “Đánh giá hiệu quả thành công của điều trị tiết  chế  ở  thai  phụ  được  chẩn  đoán  đái  tháo đường thai kỳ tại bệnh viện huyện Bình Chánh”. Câu hỏi nghiên cứu mà chúng tôi đặt ra là: Tỷ lệ thai phụ mắc ĐTĐTK điều trị tiết chế dinh dưỡng và vận động thành công là bao nhiêu? Các yếu tố nào liên quan đến việc điều trị thành công của các thai phụ mắc ĐTĐTK.Mục tiêu nghiên cứu: Xác định tỷ lệ thành công và các yếu tố liên quan khi điều trị bằng tiết chế dinh dưỡng ở các thai phụ mắc ĐTĐTK tại bệnh viện huyện Bình Chánh