Đánh giá kết quả chọc hút tế bào bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm trong chẩn đoán ung thư tụy

Ung thư tụy đứng hàng thứ 4 trong số các ung thư đường tiêu hoá nói chung, bệnh gặp ngày càng nhiều. Tỷ lệ tử vong cao, 75% số người bệnh tử vong trong vòng một năm kể từ khi chẩn đoán [12]. Xác định chẩn đoán sớm để có thái độ xử trí đúng giúp kéo dài đời sống cho người bệnh.
Phương  pháp  chọc  hút  bằng  kim  nhỏ  để chẩn  đoán  được  áp  dụng  rộng  rãi  ở  nhiều chuyên khoa. Tuy nhiên chọc hút vào khối u tụy còn rất hạn chế, do tụy nằm sâu, tỷ lệ lấy được bệnh phẩm thấp và hơn cả là tỷ lệ tai biến cao. Dưới hướng dẫn của siêu âm thầy thuốc có thể quan sát toàn bộ đường đi của kim, nên giúp khác phục được biến chứng và chọc vào đúng khối u, tỷ lệ lấy được bệnh phẩm cao. Độ nhạy của chọc hút tế bào bằng kim nhỏ từ 75,6 % – 94%, độ đặc hiệu 100% [4].
Các công trình nghiên cứu trên thế giới cho thấy chẩn đoán u tụy bằng chọc hút tế bào dưới sự hướng dẫn của siêu âm mang lại giá trị chẩn đoán cao [4, 5]. Tuy nhiên ở Việt Nam, chưa có
một  nghiên  cứu  nào  ứng  dụng  kỹ  thuật  này trong chẩn đoán ung thư tụy. Nghiên cứu thực hiện nhằm hai mục tiêu:
1.    Nhận xét kỹ thuật: thành công, thất bại, biến chứng.
2.    Đối chiếu kết quả chọc hút u tụy bằng kim nhỏ dưới sự hướng dẫn của siêu  âm với kết quả mô bệnh học.
II.    ĐỐI  TƯỢNG  VÀ  PHƯƠNG   PHÁP NGHIÊN CỨU
1.    Đối  tượng  nghiên  cứu:  27  bệnh  nhân được chẩn đoán là u tụy bằng siêu âm tại khoa Tiêu  hoá  –  Bệnh  viện  Bạch   Mai   từ  tháng 10/2008 đến tháng 9/2009.
2.    Tiêu chuẩn loại trừ: phát hiện được khối u tụy nhưng không lựa chọn được đường vào khối u, có rối loạn đông máu, chảy máu.
3.    Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang, thu thập bệnh nhân một cách liên tục từ tháng 10/2008 đến tháng 9/2009.
Kỹ thuật chọc hút tế bào khối u tụy được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm Aloka SSD – 1400 do Nhật sản xuất. Kim tiêm dùng cho chọc hút có kích thước 20 – 22G.

Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm trong chẩn đoán K tụy. Mục tiêu: (1)
Nhận xét kỹ thuật: thành công, thất bại, biến chứng. (2) Đối chiếu kết quả chọc hút u tụy bằng kim nhỏ dưới sự hướng dẫn của siêu âm với kết quả mô bệnh học. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang, áp dụng kỹ thuật chọc hút tế bào để chẩn đoán đối với các bệnh nhân được chẩn đoán u tụy trên siêu âm. Kết quả: nghiên cứu thực hiện trên 27 bệnh nhân được phát hiện u tụy trên siêu âm. Với 34 lần chọc, tỷ lệ lấy được bệnh phẩm cao (70,59%). Kết quả chọc hút tế bào u tụy: tế bào ác tính là 55,56%, tỷ lệ âm tính: 44,44%. Đối chiếu với mô bệnh học sau mổ: phương pháp chọc hút u tụy bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm có độ đặc hiệu 100%. Kết luận: phương pháp chọc hút tế bào u tụy bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm là phương pháp đơn giản, an toàn không gặp biến chứng nặng. Chẩn đoán K tụy có độ nhạy 60% và độ dặc hiệu 100%.