Đánh giá kết quả điều trị ARV ở bệnh nhân HIV/AIDS tại phòng khám ngoại trú Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương

Tính đến năm 2010, toàn cầu đã đương đầu với HIV/AIDS gần 3 thập kỷ. Mặc dù đã có nhiều thành tựu về y học, xã hội học, tuyên truyền giáo dục, huy động cộng đồng … trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS, nhưng nỗ lực ấy vẫn chưa đủ sức để ngăn chặn sự tấn công của đại dịch HIV/AIDS. Đặc biệt ở các nước đang phát triển, nơi mà nguồn lực dành cho chẩn đoán, điều trị, theo dõi và quản lý người nhiễm HIV/AIDS còn hạn hẹp thì HIV/AIDS vẫn còn là vấn đề quan trọng của y tế công cộng [27], [55], 62].

Để hạn chế sự lan rộng của đại dịch HIV/AIDS và kéo dài cuộc sống cho những người bị mắc bệnh, nhiều biện pháp như tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức, hiểu biết về HIV cho cộng đồng, điều trị dự phòng, điều trị nhiễm trùng cơ hội và điều trị thuốc kháng vi rút (ARV) cho người nhiễm đã được triển khai. Trong các biện pháp trên, việc điều trị bằng các thuốc ARV đóng một vai trò rất quan trọng. Mặc dù các thuốc ARV không điều trị khỏi HIV/AIDS nhưng đã làm giảm đáng kể tỷ lệ bệnh tật và tử vong, kéo dài và cải thiện cuộc sống một cách có ý nghĩa cho nhiều người đang phải chung sống với AIDS [5].

Tại Việt Nam, việc mở rộng điều trị và theo dõi điều trị tại các điểm điều đã được tiến hành từ tháng 3 năm 2006 với sự hỗ trợ của các dự án Quỹ toàn cầu, Pepfar, Quỹ Bill-Clinton … Trong điều trị ARV, việc tuân thủ điều trị đảm bảo cho điều trị có hiệu quả cao. Nếu không tuân thủ điều trị tốt sẽ làm xuất hiện các chủng HIV kháng thuốc, các chủng HIV này có thể lây truyền sang những người khác và dẫn đến thất bại điều trị. Điều trị thuốc ARV là điều trị suốt đời, do đó việc theo dõi hiệu quả điều trị theo thời gian còn gặp nhiều khó khăn. Cho tới nay, tại Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu đánh giá kết quả điều trị bằng thuốc ARV để đưa ra được các các kết quả nghiên cứu thực tế không chỉ góp phần cho hiệu quả điều trị thực tế tại Việt Nam mà còn góp phần đề ra các giải pháp và các biện pháp cải thiện phù hợp nhằm tăng cường hiệu quả của điều trị bằng thuốc kháng vi rút [9], [25].

Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá kết quả điều trị ARV ở bệnh nhân HIV/AIDS tại phòng khám ngoại trú Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương” với các mục tiêu sau:

1. Đánh giá kết quả điều trị bằng thuốc ARVvề lâm sàng và miễn dịch

2. Mô tả một số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị ARV, đặc biệt là việc tuân thủ điều trị.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 3

1.1 TÌNH HÌNH NHIỄM HIV/AIDS 3

1.1.1. Tình hình nhiễm HIV thế giới 3

1.1.2. Tình hình nhiễm HIV Việt Nam 4

1.2 . TÌNH HÌNH ĐIỀU TRỊ HIV/AIDS 4

1.2.1. Tình hình điều trị HIV/AIDS thế giới 4

1.1.2. Tình hình điều trị HIV/AIDS Việt Nam 7

1.3 . PHÂN LOẠI GIAI ĐOẠN LÂM SÀNG HIV/AIDS 9

1.4 . CÁC NGHIÊN CỨU VỀ ĐIỀU TRỊ HIV/AIDS 16

1.4.1. Các nghiên cứu trên thế giới 16

1.4.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam 23

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 29

2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 29

2.2. Đối tượng nghiên cứu 29

2.2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 29

2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ 29

2.3. Phương pháp nghiên cứu: 30

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu 30

2.3.2. Phương pháp tiến hành: 30

2.3.3. Các chỉ số nghiên cứu: 31

2.3.4. Các phương pháp đánh giá 31

2.3.5. Phương pháp thu thập số liệu: 32

2.4. Xử lý số liệu: 32

2.5. Đạo đức của nghiên cứu: 33

2.6. Hạn chế của đề tài 33

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 35

3.1 ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 35

3.1.1 Phân bố theo tuổi 35

3.1.2. Phân bố theo giới 36

3.1.3. Phân bố theo trình độ học vấn 36

3.1.4. Phân bố theo tình trạng hôn nhân 37

3.1.5 Phân bố theo nghề nghiệp 38

3.1.6. Phân bố nguyên nhân lây nhiễm HIV 38

3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG TRƯỚC ĐIỀU TRỊ 39

3.2.1. Phân loại giai đoạn lâm sàng trước điều trị của mỗi nhóm: 39

3.2.2. Biểu hiện lâm sàng trước khi điều trị 40

3.2.3. Các bệnh nhiễm trùng cơ hội trước khi tham gia điều trị ARV: ..40

3.2.4. Xét nghiệm trước điều trị: 41

3.3. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ: 43

3.3.1 Tỷ lệ sử dụng phác đồ bậc 1: 43

3.3.2 Tỷ lệ sống của 3 nhóm điều trị tại thời điểm nghiên cứu: 44

3.3.3 Cân nặng của đối tượng 44

3.3.4. Biểu hiện lâm sàng tại thời điểm nghiên cứu: 45

3.3.5. Một số kết quả xét nghiệm sau khi điều trị ARV: 49

3.4. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 52

3.4.1. Tuân thủ điều trị: 52

3.4.2. Bệnh nền 57

3.4.3. Tác dụng phụ 58

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 60

4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG: 60

4.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu: 60

4.1.2. Đặc điểm nhóm trước khi nghiên cứu: 62

4.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 63

4.2.1 Kết quả lâm sàng 63

4.2.2 Kết quả cận lâm sàng 65

4.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG: 67

4.3.1 Tuân thủ điều trị 67

4.3.2. Bệnh nền 70

4.3.3. Tác dụng phụ 70

KẾT LUẬN 72

KHUYẾN NGHỊ 74

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC