ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ HÓA CHẤT BỔ TRỢ PEMETREXED-CARBOPLATIN TRÊN BỆNH NHÂN UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ KHÔNG VẢY GIAI ĐOẠN IB-IIIA

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ HÓA CHẤT BỔ TRỢ PEMETREXED-CARBOPLATIN TRÊN BỆNH NHÂN UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ KHÔNG VẢY GIAI ĐOẠN IB-IIIA
Đỗ Hùng Kiên1,, Đào Minh Thế1
Mục tiêu: Đánh giá thời gian sống thêm không bệnh (STKB) và các độc tính của điều trị hóa chất bổ trợ pemetrexed – carboplatin trên bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ (UTPKTBN) không vảy giai đoạn IB-IIIA. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu can thiệp lâm sàng không nhóm chứng bao gồm 38 bệnh nhân UTPKTBN không phải tế bào vảy giai đoạn IB-IIIA được điều trị bổ trợ 4 chu kỳ pemetrexed – carboplatin sau phẫu thuật triệt căn tại Bệnh viện K từ tháng 01/2020 đến tháng 05/2022. Kết quả: Thời gian STKB trung bình là 27,9 ± 1,2 tháng. Tỷ lệ STKB tại thời điểm 2 năm là 65%. Chưa đạt được giá trị trung vị thời gian STKB. Tỷ lệ hoàn thành điều trị là 94,7%. Độc tính huyết học hay gặp nhất là hạ bạch cầu trung tính (63,2%) và hạ tiểu cầu (52,6%). Độc tính ngoài huyết học hay gặp nhất là nôn, buồn nôn (71,1%) và mệt mỏi (57,9%), chủ yếu là độ 1/2. Ít ghi nhận độc tính độ cao. Kết luận: Phác đồ bổ trợ pemetrexed – carboplatin trong UTPKTBN cho thời gian STKB cao, tương đương với các phác đồ chứa cisplatin đang được sử dụng. Phác đồ có độc tính thấp, dễ dung nạp và tuân thu điều trị.

Ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong liên quan đến ung thư trêntoàn thế giới. Ung  thư  phổi  không  tế  bào  nhỏ  (UTPKTBN) chiếm khoảng 85% các trường hợp và chủ yếu liên quan đến hút thuốc lá. Với các bệnh nhân giai đoạn tại chỗ, tại vùng, phẫu thuật là phương pháp đầu tay đem lại hiệu quả điều trị cho người bệnh. Tuy nhiên có đến 30–60% bệnh nhân bị tái phát trong vòng 5 năm sau phẫu thuật [1].Tỷ lệ sống thêm sau 5 năm của ung thư phổi sau phẫu thuật  thay  đổi  từ  76,6%  ở  giai  đoạn  IA  đến 22,9% với giai đoạn IIIA [2]. Do đó, hóa trị bổ trợ là cần thiết để đạt được tỷ lệ sống thêm cao hơn.Hiệu quả của hóa trị bổ trợ dựa trên cisplatin trong UTPKTBN không rõ ràng cho đến khi các thử nghiệm ngẫu nhiên lớn được công bố bao gồm thử nghiệm ALPI, IALT, JBR.10, ANITA và BLT.    Dựa  trên  dữ  liệu  của  5  thử  nghiệm  nói trên,  phân  tíchtổng hợp LACE đánh giá vai trò của cisplatin trong điều trị bổ trợ ung thư phổi cho thấy một lợi thế đáng kể về thời gian sống thêm toàn bộ (HR = 0,89; 95% CI: 0,82-0,96; p =  0,005)  trong  5  năm  với  lợi  ích  tuyệt  đối  là 5,4% từ hóa trị [3]. Từ đó, cisplatin đã đóng vai trò nền tảng trong hóa trị bổ trợ UTPKTBN giai đoạn IB (nguy cơ cao) –IIIA. Trong đó ưu tiên sử  dụng  phác  đồ  pemetrexed  kết  hợp  với cisplatin cho nhóm mô bệnh học không phải tế bào vảy giúp đem lại lợi ích trong điều trị.Mặc dù có lợi ích liên quan đến sống thêm, tuy  nhiên  có  những  yếu  tố  quan  trọng  khác quyết định đến lựa chọn phác đồ hóa chất cho bệnh nhân, ví dụ như sự tuân thủ và độc tính. Theo  phân  tích  LACE,  ít  nhất  33%  bệnh  nhân trong  nhóm  hóa  trị  có  cisplatin  không  hoàn thành 4 chu kỳ điều trị theo kế hoạch, tỷ lệ xuất hiện độc tính độ 3 hoặc 4 đạt 66% ở 4 / 5 thử nghiệm  được  phân  tích  [3].  Với  UTPKTBN  giai đoạn tiến xa, di căn, nhiều bằng chứng đã cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ tử vong  liên  quan  đến  điều  trị  hoặc  lợiích  sống thêm khi sử dụng cisplatin hoặc carboplatin, mặc dù  cisplatin  có  tỷ  lệ  đáp  ứng  khách  quan  cao hơn. Phác đồ có cisplatin thường dẫn đến buồn nôn và nôn độ 3 trở lên, trong khi giảm tiểu cầu độ 3 trở lên hay gặp hơn khi sử dụng carboplatin [4],  [5]. Từ đó đã có nhiều giả thuyết cho rằng kết hợp pemetrexed với carboplatin trong điều trị bổ  trợ  cũng  có  thể  làm  giảm  độc  tính  so  với cisplatin, dẫn đến tăng khả năng tuân thủ mà vẫn cải thiện thời gian sống thêm. Tuy nhiên các nghiên  cứu  được  công  bố  về  điều  trị  bổ  trợ pemetrexed –carboplatin  trong  UTPKTBN  đã phẫu thuật là rất hiếm cả trong nước và trên thế giới. Do đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm đánh giá thời gian sống thêm không bệnh (STKB) và độc tính của điều trị hóa chất bổ trợ pemetrexed –carboplatin trên nhóm bệnh nhân UTPKTBN không vảy giai đoạn IB –IIIA