Đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật gẫy kín trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi người lớn tại bệnh viện hữu nghị Việt – Đức

Gãy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi là một trong những hình thái gẫy xương thuộc vùng đầu dưới xương đùi, đây là vùng được giới hạn 9cm phía dưới của xương đùi tính từ bình diện khớp của hai lồi cầu lên trên [7].

Gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi là loại gẫy xương thường gặp trong các tai nạn hàng ngày, chiếm tỉ lệ cao nhất trong số các loại gẫy xương ở đầu dưới xương đùi và có xu hướng tăng cao theo sự gia tăng các vụ tai nạn giao thông, tai nạn lao động ở những nước đang phát triển. Theo Mize R.D, tại Mỹ gẫy đầu dưới xương đùi chiếm 7% các loại gẫy xương đùi [58]. Tại bệnh viện Việt Đức, trong 2 năm 1995 – 1996 số bệnh nhân gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi chiếm 50% tổng số ca gẫy đầu dưới xương đùi [22].

Trước năm 1970, điều trị gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi chủ yếu là điều trị bảo tồn. Bệnh nhân được kéo xương liên tục, sau đó được cố định bằng bó bột [30], [62]. Phương pháp này có nhiều hạn chế như: các biến chứng do thời gian bất động kéo dài (hội chứng loét ép; bội nhiễm phổi…), cứng duỗi gối, biến dạng khớp gối (vẹo vào trong, vẹo ra ngoài .).

Từ năm 1970 tới nay, nhờ sự phát triển của các phương tiện kết hợp xương và kĩ thuật mổ xẻ, cho phép cố định vững chắc ổ gẫy và bệnh nhân được tập vận động sớm đã cho kết quả khả quan đối với điều trị phẫu thuật gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi. Theo Mize R.D, tại Mỹ kết quả tốt của phẫu thuật kết hợp xương gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi là 60 – 80% [59]. Tại Việt Nam, theo Đoàn Lê Dân, Đoàn Việt Quân trong tổng số 48 ca bị gẫy đầu dưới xương đùi được điều trị phẫu thuật kết hợp xương tại bệnh viện Việt Đức (trong 6 tháng đầu năm 1998) tỉ lệ đạt kết quả tốt là 47,9% (23 trường hợp) [5].

Mặc dù vậy, phẫu thuật kết hợp xương đối với gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi là phức tạp, đặc biệt là ở người cao tuổi thường gặp khó khăn và đạt kết quả không thật cao. Do vậy việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp với điều kiện ở Việt Nam để mang lại kết quả tốt nhất cho người bệnh là một trăn trở với nhiều phẫu thuật viên.

Trên cơ sở đó chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá kết quả điều trị phẫu thuật gẫy kín trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi người lớn tại bệnh viện hữu nghị Việt – Đức” nhằm hai mục đích :

1. Nhận xét về thương tổn của gẫy kín trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi ở người lớn tại Bệnh viện hữu nghị Việt – Đức.

. Đánh giá kêt quả điều trị phau thuật gay kín trên lồi cầu và liên lồi cầu ở người lớn tại Bệnh viện hữu nghị Việt – Đức. 

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 3

1.1. ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU ĐẦU DƯỚI XƯƠNG ĐÙI, VÙNG GỐI 3

1.1.1 Đặc điểm giải phẫu đầu dưới xương đùi 3

1.1.2 Giải phẫu và chức năng khớp gối 4

1.1.3 Đặc điểm giải phẫu mạch máu, thần kinh vùng gối 8

1.2 GIẢI PHẪU BỆNH GẪY TLC – LLC XƯƠNG ĐÙI 11

1.2.1 Phân loại gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi 11

1.2.2 Sinh lý liền xương 15

1.2.3 Chẩn đoán gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi 19

1.2.4 Các biến chứng 20

1.3 ĐIỀU TRỊ GẪY TRÊN LỒI CẦU VÀ LIÊN LỒI CẦU XƯƠNG ĐÙI 20

1.3.1 Nguyên tắc điều trị 20

1.3.2 Tình hình điều trị gẫy trên lồi cầu và liên lồi cầu xương đùi trên thế giới 21

1.3.3 Tình hình điều trị gẫy trên và liên lồi cầu xương đùi ở Việt Nam 26

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 27

2.1.1. Tiêu chuẩn chọn mẫu 27

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 28

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28

2.2.1. Các bước tiến hành 29

2.2.2. Kỹ thuật mổ KHX bên trong gẫy TLC- LLC xương đùi 29

2.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu 38

2.2.4. Phân tích và xử lý số liệu 41

2.2.5. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu 41

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 42

3.1. ĐẶC ĐIỂM THƯƠNG TỔN GẪY KÍN TLC – LLC ĐÙI 42

3.1.1. Các yếu tố dịch tễ học trong nghiên cứu 42

3.1.2. Đặc điểm của thương tổn gãy kín TLC – LLC 44

3.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ GẪY TLC – LLC 49

3.2.1. Kết quả gần 49

3.2.3. Kết quả điều trị chung 58

3.2.4. Bệnh án minh hoạ 63

Chương 4: BÀN LUẬN 66

4.1. CÁC YẾU TỐ DỊCH TỄ HỌC TRONG NGHIÊN CỨU 66

4.1.1. Tuổ i 66

4.1.2. Giới 66

4.1.3. Nghề nghiệp 67

4.1.4. Nguyên nhân chấn thương 67

4.2. ĐẶC ĐIỂM TỔN THƯƠNG GẪY KÍN TLC – LLC ĐÙI 67

4.2.1. Chi tổn thương 67

4.2.2. Phân loại tổn thương theo AO/ASIF 68

4.2.3. Các tổn thương phối hợp 69

4.3. CÁCH THỨC PHẪU THUẬT 70

4.3.1. Thời gian từ khi gẫy xương đến khi phẫu thuật 70

4.3.2. Đường mổ 71

4.3.3. Phương tiện KHX 72

4.3.4. Lượng máu truyền trong mổ 73

4.4. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ 74

4.4.1. Kết quả gần 74

4.4.2. Kết quả xa 75

4.5. CÁC BIẾN CHỨNG SAU MỔ 82

4.5.1. Nhiễm khuẩn 82

4.5.2. Cứng duỗi gối sau mổ 82

KẾT LUẬN 83

KIẾN NGHỊ 84

TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC