Đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV bằng phác đồ Gemcitabine và Cisplatin

by

Đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV bằng phác đồ Gemcitabine và Cisplatin

Luận văn Đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV bằng phác đồ Gemcitabine và Cisplatin.Ung thư phổi (UTP) là bệnh lý ác tính thường gặp nhất trên toàn thế giới, là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở nam giới tại các nước phát trien và đang phát triển đồng thời có xu hướng ngày càng gia tăng [1]. Theo cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) 2012, UTP trên thế giới mới mắc có khoảng 1,83 triệu ca chiếm tỷ lệ 12,9% tổng số ca mới mắc, có 1,59 triệu ca tử vong chiếm tỷ lệ 19,4% tổng số ca tử vong do ung thư. Tỷ lệ mắc UTP cao nhất ở Bắc Phi với tỷ lệ 33,8%. Còn tại Việt Nam, UTP cũng đứng hàng đầu ở nam và đứng thứ ba ở nữ với khoảng 21865 ca mới mắc chiếm tỉ lệ 17,5% tống số ca mới mắc, số ca tử vong là 19559 chiếm tỷ lệ 20,6% tổng số ca tử vong do ung thư [1], [2].

Theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới, UTP được chia thành 2 nhóm chính là ung thư phổi không tế bào nhỏ và ung thư phổi tế bào nhỏ, trong đó UTPKTBN chiếm 80 – 85% [3], [4]. T ại thời điểm chẩn đoán, có khoảng 40% bệnh nhân KTBN đã có di căn và không còn khả năng phẫu thuật hoặc hóa xạ trị đồng thời [5], [6]. Bệnh sử tự nhiên của UTPKTBN di căn thường có tiên lượng rất xấu với thời gian sống trung bình khoảng 4 tháng và chỉ 5 – 10% số bệnh nhân đó có thể sống 1 năm [6].

Đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV bằng phác đồ Gemcitabine và Cisplatin Từ năm 1990 hóa trị có platin (Cisplatin hay Carboplatin) đã cho thấy có sự cải thiện về thời gian sống đối với những bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn muộn. Đến thập kỉ sau, cùng với sự ra đời của các thuốc được xem như thế hệ ba (Gemcitabine, các Taxane, Vinorelbin) thì sự kết hợp giữa chúng với nền tảng là một thuốc nhóm Platin đã cho thấy những ưu thế khả quan về thời gian sống thêm toàn bộ hay không bệnh. Và cho đến nay sự kết hợp đó vẫn được xem là phác đồ chuẩn đối với những bệnh nhân UTPKTBN giai đoạn muộn [6].

Gemcitabine là một thuốc thuộc nhóm thế hệ ba có hiệu quả cao trong điều trị UTP không tế bào nhỏ giai đoạn muộn. Cisplatin so với Carboplatin, mặc dù dung nạp kém hơn nhưng lại có ưu thế về hoạt tính chống u trong UTP giai đoạn muộn [6]. Sự kết hợp giữa Gemcitabine và Cisplatin đã mang lại nhiều ý nghĩa trong việc cải thiện thời gian sống toàn bộ cũng như thời gian sống không tiến triển của bệnh [6].

Trên thế giới phác đồ này đã được sử dụng từ nhiều năm và cho kết quả khả quan trong một số nghiên cứu đối với UTPKTBN giai đoạn muộn như Crino 1999 [7], với tỉ lệ đáp ứng 38%, thời gian sống trung bình là 8,6 tháng; Melo 2002 [6], với tỉ lệ đáp ứng là 48%, thời gian sống thêm trung bình là 9,4 tháng hay YanWang 2011 [8], tỉ lệ đáp ứng là 41,7%… Đây cũng là lựa chọn điều trị hàng đầu cho nhóm bệnh nhân này tại Châu Âu [9], [10]. Tại bệnh viện K, phác đồ này đã được sử dụng từ nhiều năm nay và đã có một vài nghiên cứu đánh giá về hiệu quả của chúng, tuy vậy chưa có nghiên cứu cụ the nào trên những bệnh nhân KTBN giai đoạn IV. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV bằng phác đồ Gemcitabine và Cisplatin” với 2 mục tiêu:

  1. Nhận xét một số đặc điểm âm sàng, cận lâm sàng ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV.
  2. Đánh giá kết quả điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV bằng phác đồ Gemcitabine và Cisplatin.

 MỤC LỤC 

ðẶT VẤN ðỀ………………………………………………………………………………. 1

Chương 1: TỔNG QUAN ………………………………………………………………. 3

1.1. Dịch tễ học và các yếu tố nguy cơ…………………………………………….. 3 

1.1.1. Dịch tễ học …………………………………………………………………… 3 

1.1.2. Các yếu tố nguy cơ…………………………………………………………. 4 

1.2. Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng………………………………………. 6 

1.2.1. Triệu chứng lâm sàng ……………………………………………………… 6 

1.2.2. Cận lâm sàng ……………………………………………………………….10 

1.2.3. Chẩn ñoán xác ñịnh……………………………………………………….14 

1.3. Chẩn ñoán giai ñoạn……………………………………………………………..14 

1.4. Các phương pháp ñiều trị ………………………………………………………17 

1.5. ðiều trị ung thư phổi KTBN giai ñoạn IV …………………………………19 

1.5.1. Vai trò của phẫu thuật ……………………………………………………19 

1.5.2. Vai trò của xạ trị …………………………………………………………..20 

1.5.3. Vai trò của hóa chất……………………………………………………….20 

1.5.4. Chiến lược mới trong ñiều trị UTPKTBN…………………………..22 

1.6. Các thuốc sử dụng trong nghiên cứu ………………………………………..23 

1.6.1. Gemcitabine…………………………………………………………………23 

1.6.2. Cisplatin ……………………………………………………………………..24 

Chương 2: ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………26

2.1. ðối tượng nghiên cứu……………………………………………………………26 

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn ………………………………………………………26 

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ………………………………………………………..26 

2.2. Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………………….26 

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu……………………………………………………….26 

2.2.2. Thu thập thông tin …………………………………………………………27 

2.3. Các bước tiến hành ………………………………………………………………27 

2.3.1. ðánh giá lâm sàng, cận lâm sàng trước ñiều trị……………………27 

2.3.2. Phác ñồ hóa chất nghiên cứu……………………………………………28 

2.3.3. đánh giá hiệu quả ñiều trị và tác dụng phụ…………………………29 

2.4. Các chỉ tiêu, tiêu chuẩn áp dụng trong nghiên cứu………………………30 

2.5. Phân tích và xử lý số liệu……………………………………………………….32 

2.6. Khía cạnh ñạo ñức trong nghiên cứu………………………………………..33 

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………………………….35

3.1. ðặc ñiểm lâm sàng và cận lâm sàng…………………………………………35 

3.1.1. Tuổi và giới…………………………………………………………………35 

3.1.2. Tiền sử hút thuốc ………………………………………………………….36 

3.1.3. Triệu chứng lâm sàng …………………………………………………….37 

3.1.4. Cận lâm sàng ……………………………………………………………….40 

3.2. Kết quả ñiều trị……………………………………………………………………42 

3.2.1. ðáp ứng ñiều trị……………………………………………………………42 

3.2.2. Thời gian sống thêm………………………………………………………48 

3.2.3. Một số tác dụng phụ của phác ñồ Gemcitabine – Cisplatin……..52 

Chương 4: BÀN LUẬN…………………………………………………………………56

4.1. ðặc ñiểm lâm sàng và cận lâm sàng…………………………………………56 

4.1.1. Tuổi và giới…………………………………………………………………56 

4.1.2. Tình trạng hút thuốc………………………………………………………57 

4.1.3. Thời gian kể từ khi có triệu chứng ñầu tiên ñến khi nhập viện..58 

4.1.4. Triệu chứng lâm sàng …………………………………………………….59 

4.1.5. Cận lâm sàng ……………………………………………………………….62 

4.1.6. Mô bệnh học ………………………………………………………………..63 

4.2. Kết quả ñiều trị……………………………………………………………………64 

4.2.1. Tỉ lệ ñáp ứng………………………………………………………………..64 

4.2.2. Thời gian sống thêm………………………………………………………69 

4.2.3. Một số tác dụng phụ của phác ñồ ……………………………………..71 

KẾT LUẬN…………………………………………………………………………………7 4

KIẾN NGHỊ………………………………………………………………………………..7 6

TÀI LIỆU THAM KHẢO 

PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO 

  1.  Nguyễn Thị  Hoài  Nga, Trần Thị Thanh Hương, Phan Thu Hải, Phạm Quang  Huy  (2008),  Dịch  tễ  học  và  cơ chế  sinh  bệnh.  Bệnh  ung  thư phổi, Nhà xuất bản Y học 2008,  7. 
  2.  Nguyễn Bá Đức (2004), Ung thư phổi. Hoá chất điều trị bệnh ung thư, Nhà xuất bản Y học Hà Nội, 64-70, 289-397. 
  3.  Tạ Văn Tờ, Lê Trung Thọ, Đặng Thế Căn (2008), Phânloại mô bệnh học ung thư phổi.  Bệnh ung thư phổi,Nhà xuất bản Y học 2008,  106. 
  4.  Nguyễn Tuyết Mai (2008), Hóa trị ung thư phổi KTBN  giai ñoạn tiến triển, tái phát hoặc kháng với điều tri trước ñó.  Bệnh ung thư phổi, Nhà xuất bản Y học 2008 ,  307. 
  5.  Nguyễn Thị Thoa, Lê Thanh Đức, Trần văn Thuấn (2008), Hóa trị ung thư phổi KTBN giai đoạn tiến muộn.  Bệnh ung thư phổi, Nhà xuất bản Y học 2008,  293-295.
  6.  Bùi Quang Huy (2008), Đánh giá hiệu quả điều trị ung thư phổi không phải  tế  bào  nhỏ  giai  đoạn  IIIB,  IV  bằng  phác  đồ  Gem citabin  và Cisplatin  tại bệnh viện K.  Luận  văn  thạc sỹ  chuyên  nghành ung  thư, Thư viện ðại học y Hà Nội.  
  7.   Nguyễn Bá Đức, Đào Ngọc Phong (2009), Dịch tễ học bệnh ung thư. Nhà xuất bản Y học. 
  8.   ðặng Hoàng An, Phạm Nguyên Tường (2010), đánh giá hiệu quả hóa trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai ñoạn IIB, II IA,IIIB tại Bệnh viện Trung  Ương  Huế  từ  2008-2009.  Tạp  chí  ung  thư  học  Việt  Nam  số 1/2010, 281.
  9.   Nguyễn Bá Đức (2006), Tình hình ung thư ở Việt Nam gia i đoạn 2001 – 2004 qua ghi nhận ung thư tại 5 tỉnh thành Việt Nam. Tạp chí y học thực hành, (số 541/2006), Bộ Y tế xuất bản, 9. 
  10.   Nguyễn Thị  Minh  Hương  (2005),  ðánh  giá kết quả  điều trị ung  thư phổi không phải tế bào nhỏ giai đoạn II, IIIA bằng phẫu thuật phối hợp xạ trị hậu phẫu. Luận văn thạc sĩ chuyên ngành ung thư, Thư viện ð ại học Y Hà Nội.
  11.   Ngô Quý Châu (2008), Ung thư phổi. Nhà xuất bản Y học.
  12.   Nguyễn Chấn Hùng  (2012),   Tổng quan về ung thư phổi không  tế bào nhỏ. Tạp chí Lao và bệnh phổi số 7,8 tháng 2,4/2012 ,  6 .
  13.   Nguyễn Bá ðức, Trần Văn Thuấn, Nguyễn Tuyết Mai (2010), ðiều trị nội khoa bệnh ung thư.Nhà xuất bản Y học 2010, 81. 
  14.   UICC (1993), Ung thư phổi và màng phổi. Ung thư học lâm sàng, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, 348-360.  
  15.   Livingston RB  (1988),   Treatment of  advanced non-small cell lung cancer: the Sorthwest Oncology Group experience .  Semin Oncol 1988 Dec;15(6 Suppl 7), 37-41 
  16.   Nguyễn Viết Cồ, Đồng Khắc Hưng (2011), Ung thư phổi. Nhà xuất bản Y học Hà nội. 
  17.   Hoàng ðình Chân, Nguyễn Khắc Kiểm (2010), Ung  thư phổi nguyên phát không tế bào nhỏ. Nhà xuất bản Y học,  197-217.
  18.   Võ Văn Xuân (2001), Ung thư phế quản phổi, Hướng dẫn thực hành chẩn đoán điều trị ung thư. Nhà xuất bản Y học Hà Nội.
  19.   Đỗ Doãn Thuận (2008), Chẩn đoán hình ảnh ung thư phổi. Bệnh ung thư phổi,Nhà xuất bản Y học 2008, 83-92. 
  20.   Bùi Công Toàn (2003), Ung thư phổi.  Thực hành xạ trị bệnh ung thư, Nhà xuất bản Y học Hà nội 2003, 303-314.
  21.   Thao  P.  Dang,  David  P.  Carbone,  Cancer  of  the  Lung: Principles  & Practice of Oncology, ed 8thEdit by
  1.   Vũ Văn Vũ, ðặng Thanh Hồng, Bùi Chí Viết và cộng sự(2004), Hoá trị  ung  thư  phổi,  Ung  bướu  học  nội  khoa.  Nhà  xuất  bản  Y  học  chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh, 224-232, 467-468. 
  2.   Nguyễn Thị Thanh Nhàn (2012), Đánh giá hiệu quả điều trị ung  thư phổi  không  phải  tế  bào  nhỏ  giai  đoạn  IIIB,  IV  bằng  phác  đồ Gemcitabin và Carboplatin,  Luận văn thạc sỹ chuyên nghành ung thư. Thư viện đại học y Hà Nội. 
  3.   Nguyễn Lam Hòa, Phạm Thị Thu Hường, Trần Quang Hưng, Nguyễn Đình Giang (2010), ðánh giá kết quả bước ñầu ñiều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ tại Trung tâm ung bướu Hải Phòng từ 2008-2010. Tạp chí ung thư học Việt Nam số 1/2010, 287. 
  4.   Nguyễn Hữu Lân, Nguyễn Sơn Lam, Chu Thị Hà (2010),  Ung thư phổi tại bệnh viện Phạm Ngọc Thạch: ñặc ñiểm  tuổi,  giới  tính  và mô học. Tạp chí ung thư học Việt Nam số 1/2010,  260.
  5.   Belani CP (2002), Chemotheraphy regimens in advanced non non small cell  lung  cancer:  recent  randomized  trials.  http://www. ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14720348. 
  6.   Lê  Thu  Hà  (2009),  Đánh  giá  hiệu  quả  phác  đồ  Paclitaxel  + Carboplatin  điều  trị  ung  thư phổi  không phải  tế bào  nhỏ  giai đoạn IIIB-IV tại Bệnh viện Ung  Bướu Hà Nội,Luận văn thạc sĩ chuyên ngành ung thư.  Thư viện Đại học Y Hà Nội. 
  7.   Phan Lê Thắng  (2002), Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, mô bệnh học ung  thư phổi  nguyên phát  đã phẫu thuật  tại  bệnh viện  K 1999-2001. Luận văn thạc sỹ Y học,  Thư viện Đại học Y Hà Nội. 
  8.   Đề tài cấp nhà nước (KC 10-06), Nghiên cứu dịch tễ học một số bệnh ung thư hay gặp tại Việt Nam.261-269. 

Leave a Comment